To nie jest zwykła mgła. Takie powietrze uszkadza serce, płuca, przynosi nowotwory
Męczy cię mglista, nieprzyjemna pogoda? Powietrze jest stojące, niemal cuchnie, ciężko oddychać nim jak gryzącym dymem? Takie "świeże" powietrze to zabójca, a ostatnie badanie pyłu drogowego w Warszawie dobitnie dowodzi, że mamy problem. Na pocieszenie jest jednak raport, z którego wynika, że generalnie jakość powietrza w Polsce znacząco się poprawia.
Tak, smog tu jest i z pewnością nie wychodzi nam na zdrowie. czasem najlepiej byłoby nie wychodzić z domu. Wystarczy wyjrzeć za okno lub śledzić raporty o zanieczyszczeniach Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Przekonasz się, jak często trudno oddychać, zwłaszcza w dużych miastach na południu Polski.
Wiele zależy od pogody. Gdy wiatr słaby, powietrze stoi, a zanieczyszczenia wraz z nim. Dokładnie widzisz, czym oddychasz.
Ta mgła nie jest biała jak mleko. Kumulują się w niej zanieczyszczenia. Sezon grzewczy i zimno (spadki temperatury poniżej zera), więc dymimy na potęgę i konsekwentnie się podduszamy.
Akurat teraz (2025.01.23) jest nie najgorzej, ale to się w każdej chwili może zmienić, a pomiary lokalne wyglądać inaczej. Najczęściej bardzo wysokie stężenia wśród zanieczyszczeń osiąga "tylko" tlenek węgla (CO). To już dość, żeby ucierpiał twój organizm, a trucicieli polskich jest znacznie więcej.
Czad groźny nie tylko w mieszkaniu
Tlenek węgla (CO), potocznie zwany czadem, traktujemy jako potężne zagrożenie w mieszkaniach i domach. Faktycznie, ten bezwonny i bezbarwny gaz, niejednokrotnie ulatniający się z piecyków i kumulujący w pomieszczeniach przez wadliwą wentylację, co roku jest przyczyną zatruć kilku tysięcy Polaków i zabójcą kilkudziesięciu osób.
Oczywiście tlenek węgla w powietrzu nie jest tak groźny ze względu na stężenie. Jeśli jednak przez długi czas oddychamy powietrzem skażonym CO, dokuczają nam bóle i zawroty głowy, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia snu. Pojawiają się problemy z układem krążenia i neurologiczne, a także psychiczne, m.in. spadek nastroju, uczucie niepokoju, stany depresyjne.
Chociaż sam CO nie ulega kumulacji w organizmie, liczne mikrouszkodzenia powodowane przez tę substancję niestety z nami zostają. Następstwem tego procesu mogą być trwałe zmiany patologiczne, prowadzące do rozwoju chorób przewlekłych.
Na szkodliwe działanie CO szczególnie narażone są dzieci, osoby starsze, kobiety w ciąży, osoby cierpiące na choroby sercowo-naczyniowe i przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.
Wiele lat wdychania toksycznego gazu wpływa ujemnie na sprawność psychofizyczną nawet ludzi zdrowych, w pełni sił.
Polecany artykuł:
Smog, czyli w zasadzie co
Niestety, smog to nie tylko bezwonny tlenek węgla. To mieszanina wielu toksyn, niejednokrotnie groźniejszych.
Polski smog składa się przede wszystkim z tlenków węgla, azotu i siarki oraz groźnych pyłów PM10 i PM2,5 i benzo(a)pirenu.
Chociaż aktualnie stężenie innych składników niż czad jest niskie bądź średnie, im bliżej zimy, będzie raczej gorzej. Od lat stężenie cząsteczek PM2,5 jest w Polsce jest w niechlubnej czołówce Unii Europejskiej.
Oczywiście, nie jest takie samo wszędzie. Nawet pomiary w jednej miejscowości mogą być skrajnie różne. Wystarczy, że mieszkasz w kotlinie lub miejscu, w którym utrudniona jest cyrkulacja powietrza, a zagrożenie smogowe zaraz rośnie.
Konsekwencje przewlekłego narażenia na kontakt z toksynami? Całe mnóstwo. Nowotwory, astma, POChP, ale też choroby serca, w tym zawał, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu, niewydolność mięśnia sercowego, choroba niedokrwienna serca, choroby układu nerwowego i alergie - ich związek ze smogiem udowodniono naukowo.
Pył drogowy w Warszawie
Niestety, najmniejsze cząstki (poniżej 0,2 mm) to także polski problem, a w takich drobinach jest największa koncentracja wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. To bardzo źle, bo są substancjami rakotwórczymi. Rozmiar pozwala im łatwo przenikać do organizmu.
Im większy jest w mieście ruch, tym wyższe będzie w powietrzu stężenie groźnych węglowodorów aromatycznych. Jak wskazują ostatnie badania, warszawiacy nie mają lekko, będąc szczególnie narażonymi na miażdżycę, choroby płuc i przedwczesną śmierć.
Zobacz: 6 domowych sposobów na oczyszczenie płuc
Jakość powietrza w Polsce coraz lepsza
A jednak dr inż. Krzysztof Skotak, kierownik Ośrodka Zintegrowanych Badań Środowiska w IOŚ-PIB przekonuje, że chociaż zanieczyszczone powietrze wciąż stanowi największe zagrożenie dla zdrowia w Europie i na świecie, jego jakość na naszym kontynencie i w Polsce znacznie się poprawiła w ciągu ostatnich dziesięcioleci.
Zgodnie z analizą Europejskiej Agencji Środowiska dotyczącą jakości powietrza w okresie 2022-2023, jakość powietrza w Europie nadal się poprawia, chociaż na wielu obszarach, zwłaszcza w miastach, zanieczyszczenie utrzymuje się powyżej zalecanych bezpiecznych poziomów rekomendowanych w Wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia.
Poprawę jakości powietrza w Polsce potwierdza również ocena wykonana przez GIOŚ za rok 2023, wskazująca na znaczne zmniejszenie się zasięgów obszarów w porównaniu z 2022 rokiem, na których wystąpiły przekroczenia wartości normatywnych.
Wciąż jednak istnieje wiele aspektów wymagających dalszej poprawy
- podkreśla dr Skotak.
Podcasty
Playlisty tematyczne
