To jak oddychasz, może być sygnałem choroby Alzheimera. Jak to możliwe?

Choroba Alzheimera to najczęściej występująca forma demencji, a jej diagnozy stają się coraz częstsze wraz ze starzeniem się społeczeństw na całym świecie. Naukowcy intensywnie pracują nad identyfikacją nowych wskaźników, które pozwolą na wcześniejsze wykrycie schorzenia i spowolnienie jego postępu. Najnowsze badania, opublikowane w "Brain Communications", potwierdzają postępy w tych poszukiwaniach.

O chorobie Alzheimera wiemy, że jest to schorzenie o neurodegeneracyjnym charakterze z grupującym się beta-amyloidem oraz toksycznym białkiem tau. W ostatnim jednak czasie coraz częściej podkreśla się rolę naczyń krwionośnych oraz jednostki nerwowo-naczyniowej. Zdaniem naukowców z Wielkiej Brytanii i Słowenii konkretna aktywność mózgu i wzorce oddychania mogą być oznakami choroby Alzheimera.

Oddech a alzheimer - zaskakujące połączenie i ważne odkrycie

Międzynarodowy zespół badawczy postanowił sprawdzić, czy to, w jaki sposób natlenia się mózg, jest powiązane z występowaniem chorób neurodegeneracyjnych. W tym celu u 19 osób z chorobą Alzheimera porównano pomiary natlenienia mózgu, tętna, wysiłku oddechowego oraz fal mózgowych. Z kolei grupa kontrolna, czyli uczestnicy bez tej choroby obejmowała 20 osób.

Naukowcy zauważyli, że osoby z chorobą Alzheimera wykonywali więcej oddechów na minutę, niż zdrowi uczestnicy. W przypadku pierwszej grupy częstość wynosiła ok. 17 oddechów, na 60 sekund, a u pozostałych ok. 13 oddechów w tym samym przedziale czasowym. Jak dodają autorzy badań, zaobserwowane różnice prawdopodobnie są wynikiem zmian na poziomie naczyń krwionośnych. A mianowicie chodzi o sposób, w jaki łączą się one z głębszą warstwą tkanek nerwowych, by w pełni zaopatrzyć mózg w potrzebny tlen.

Na skutek przeprowadzonych analiz odnotowano różnice w neuronach połączonych z naczyniami krwionośnymi. Zauważono, że inaczej zmienia się poziom tlenu we krwi w momencie aktywacji neuronów. Zdaniem autorów badań zarówno synchronizacja przepływu krwi, jak i aktywność mózgu wydaje się być zaburzona w zauważalnym stopniu w mózgach uczestników z chorobą Alzheimera.

To interesujące odkrycie, moim zdaniem rewolucyjne, które może otworzyć zupełnie nowy świat w badaniu choroby Alzheimera

 – wskazała prof.  Aneta Stefanovska biofizyczka z Lancaster University w Wielkiej Brytanii.

Zdaniem naukowczyni pozyskane informacje prawdopodobnie odzwierciedlają obecność stanu zapalnego w mózgu. Badaczka podkreśla, że mając tę wiedzę, istnieje szansa na jego zwalczenie, a to z kolei przyczyniałoby się do zapobiegania ciężkiej postaci choroby Alzheimera.

Alzheimer - diagnostyka przyszłości wkracza na nowe tory?

Autorzy opisanych wyżej badań wyjaśniają, że tego rodzaju rozwiązanie przede wszystkim nie wymaga pobierania materiału od pacjenta. A zatem nie wykonuje się badań krwi, pozyskiwania próbek tkankowych i jest znacznie tańsza i szybsza niż wiele innych, znanych metod diagnostycznych. 

Niemniej trzeba pamiętać, że sam wzorzec oddechowy nie może być wystarczającym wyznacznikiem determinującym diagnozę choroby Alzheimera. Natomiast nowe odkrycie pozwala naukowcom w przyszłych badaniach nad tym neurodegeneracyjnym schorzeniem przyjrzeć się także częstości oddechów. Dzięki temu z każdą kolejną informacją na temat choroby będziemy budować coraz pełniejszy obraz jej objawów.

Układ naczyniowy i mózg współpracują, aby zapewnić mózgowi wystarczającą ilość energii. W rzeczywistości mózg potrzebuje aż 20 procent całkowitego zużycia energii przez organizm, mimo że przyczynia się tylko do około 2 procent masy ciała

 - wyjaśnia neurolog Bernard Meglič z Uniwersytetu w Lublanie w Słowenii.

Naukowcy zaznaczają, że pozyskane informacje potwierdzają hipotezę, że choroba Alzheimera wywoływana jest poprzez zaburzenia w funkcjonowaniu układu naczyniowego obecnego w mózgu. To z kolei sprawia, że dochodzi do zmniejszenia wydajności przepływu tlenu, a zatem usuwanie toksycznych substancji z mózgu jest utrudnione.

Pokazujemy jasne wyniki naszego podejścia i to, jak chorobę Alzheimera można wykryć w prosty, nieinwazyjny i niedrogi sposób. Metoda ma duży potencjał

 - podsumowuje prof. Stefanovska.

Choć zanim rozwiązanie zostanie wdrożone jako jedna z dodatkowych metod diagnozowania choroby Alzheimera, potrzebne są kolejne badania, to jednak naukowcy są zdania, że metoda ta ma duży potencjał. 

Z dokładnego opisu badań wynika, że ocena naukowców opierała się nie tylko na zapisie natlenienia mózgu, ale także obserwacji aktywności neuronalnej oraz sercowo-oddechowej. Dane uchwycono na skutek użycia takich narzędzi jak funkcjonalna spektroskopia bliskiej podczerwieni, elektroencefalogram, elektrokardiogram i ocena wysiłku oddechowego.

Objawy choroby Alzheimera - zwróć uwagę nie tylko na pamięć

Choroba Alzheimera najczęściej kojarzy się z zaburzeniami pamięci. Niemniej neurolodzy zaznaczają, że na poziomie strukturalnym schorzenie to można dostrzec już 20 lat wcześniej. A zatem zanim wystąpią pierwsze obserwowalne sygnały. 

Oznacza to, że zwłaszcza w przypadku obciążenia genetycznego, czyli kiedy w pierwszej linii pokrewieństwa (matka, ojciec) wystąpi to schorzenie, warto udać się do neurologa. Po przeprowadzeniu wywiadu medycznego specjalista może zadecydować o wykonaniu tomografii komputerowej głowy.

Natomiast powracając do samych objawów choroby Alzheimera, należy wymienić takie symptomy jak:

• trudności z prostą obsługą nowego sprzętu (pralka, kuchenka, mikser. etc.),
• konieczność wyręczania bliskiej osoby w prostych czynnościach,
• nieporadność,
• zapominanie o umówionych wizytach (lekarskich, rodzinnych spotkaniach),
• zapominanie o przyjmowaniu leków,
• zmiany w zachowaniu (wycofanie, agresja, podejrzliwość),
• obsesyjne skupianie się na pieniądzach (oskarżanie kogoś o kradzież, częste liczenie),
• mylenie przeznaczenia poszczególnych przedmiotów (np. nóż do zupy),
• trudności w ocenie daty (np. pory dnia, czy pory roku),
• zaburzenia pamięci krótkotrwałej (częste powtarzania tych samych historii),
• życie przeszłością (pacjentowi wydaje się np. że ma 20 lat i uważa, że żyje właśnie w tamtych czasach),
• problem z rozpoznawaniem twarzy bliskich osób,
• trudności w znalezieniu odpowiedniego słowa,
• częste gubienie rzeczy.

Magdalena Siraga