To badanie może wykryć raka trzustki we wczesnym stadium. “Kosztuje mniej niż grosz”
Rak trzustki to trudny przeciwnik, a problem zaczyna się już na samym początku, ponieważ choroba ta nie daje żadnych objawów. Dlatego często pacjenci trafiają do lekarza, kiedy zmiana nowotworowa jest już w zaawansowanym stadium. Najnowsze odkrycie naukowe może odmienić los wielu ludzi. Rozwiązaniem ma być proste badanie krwi.
Do tej pory diagnostyka raka trzustki polegała na wykonaniu USG, tomografii komputerowej z kontrastem, a czasem także rezonansu magnetycznego, choć zdecydowanie rzadziej. Owszem lekarze zlecali również badania krwi takie jak amylaza, lipaza (enzymy trzustkowe) oraz bilirubina, fosfataza alkaliczna, GGTP, czy marker CA19-9.
Kiedy wyniki były powyżej normy, pogłębiano diagnostykę, sięgając po wymienione już badania obrazowe. Niestety problem polega na tym, że najczęściej mówimy już o pacjentach objawowych, a to oznacza, że rak trzustki jest w kolejnym stadium. Najnowsze rozwiązanie ma szansę odmienić przyszłość medycyny.
Badanie krwi na raka trzustki. Test PAC-MANN
Naukowcy z Oregon Health & Science University opracowali test oparty na aktywności proteazy z wykorzystaniem magnetycznego nanosensora. Brzmi skomplikowanie, dlatego w skrócie określono go mianem PAC-MANN.
Do diagnostyki wystarczy niewielka próbka krwi. Dzięki niej można wykryć aktywność proteazy, to kluczowy wskaźnik gruczolakoraka przewodowego trzustki (PDAC), który nie dość, że występuje najczęściej, to jeszcze uznawany jest za najbardziej śmiertelnego raka trzustki.
Problem z rakiem trzustki polega na tym, że często wykrywamy go zbyt późno. Naszym celem w PAC-MANN jest zapewnienie lekarzom narzędzia, które może wykryć chorobę znacznie wcześniej, gdy dostępnych jest więcej opcji leczenia i istnieje większa szansa na przeżycie
- wyjaśnił dr Jared Fischer, naukowiec z Centrum Badań Wczesnego Wykrywania Raka (CEDAR) w Instytucie Onkologii im. Knighta w OHSU oraz autor korespondencyjny.
Niemniej, aby lepiej zrozumieć, jak działa nowatorskie rozwiązanie, należy opisać działanie naukowców. Otóż główny autor badań, dr Jose L. Montoya Mira wraz z zespołem wykorzystał próbki krwi pobrane od 350 pacjentów. Część z nich miała raka trzustki, część była w grupie wysokiego ryzyka, a pozostali stanowili grupę kontrolną.
Celem zespołu badawczego było zlokalizowanie białek we krwi, a w szczególności proteaz, ponieważ to one stają się bardziej aktywne u chorych na PDAC. Wynikiem analiz było opracowanie testu PAC-MANN, który jest w stanie w sposób prawidłowy odróżnić pacjentów z rakiem trzustki od pacjentów zdrowych, a także tych z nienowotworowymi problemami trzustki. Co więcej, jego skuteczność wyniosła aż 98%.
Test PAC-MANN na raka trzustki. “Nie służy tylko do wykrywania”
Naukowcy zaznaczają, że dzięki testowi PAC-MANN udało się wykryć raka już we wczesnym stadium kiedy zastosowano go wraz z markerem CA19-9. Pod tym względem skuteczność wynosiła 85%, co ukazuje, że pacjenci będą w stanie zdiagnozować poważną chorobę, zanim ta w postaci przerzutów zacznie atakować inne narządy.
Autorzy badań wskazują także, że test krwi PAC-MANN może śledzić skuteczność leczenia. Dowodem jest fakt, iż u osób, u których przeprowadzono chirurgiczne usunięcie zmiany nowotworowej, zaobserwowano również spadek aktywności proteazy.
Test ten nie służy tylko do wykrywania, może również pomóc nam zmierzyć skuteczność leczenia i wskazać opcje terapeutyczne. Jeśli możemy śledzić reakcję pacjenta na terapię w czasie rzeczywistym, możemy podejmować lepsze decyzje dotyczące leczenia i poprawiać wyniki
- wskazał dr Fisher.
Badacze podkreślają, że dodatkową zaletą testu PAC-MANN jest fakt, że wymaga on jedynie niewielkiej próbki krwi w odróżnieniu od tradycyjnych metod diagnostycznych. Poza tym zapewnia prosty odczyt fluorescencyjny, co czyni go szybką i dostępną opcją do badań przesiewowych.
- Nasz test mógłby być stosowany u osób z wysokim ryzykiem raka trzustki, których nie obejmują obecne testy. Umożliwia on dokładniejsze i mniej inwazyjne badania przesiewowe, w przeciwieństwie do endoskopowego USG i innych testów biopsji płynnej, które wymagają dużych objętości krwi, dzięki czemu PAC-MANN może być wykonywany częściej w celu wcześniejszego wykrycia - dodaje dr Fisher.
Dla zobrazowania tego jak niewiele krwi potrzeba, aby wykonać test PAC-MANN wystarczy wspomnieć, że dla uzyskania wyników wystarczy zaledwie 8 mikrolitrów. Na wynik czeka się 45 minut a koszt to mniej niż grosz za jedną próbkę.
- Można by go łatwo stosować na obszarach wiejskich i niedostatecznie obsługiwanych, gdzie tradycyjne testy nie są lub nie mogą być stosowane - podsumował główny autor badań dr Jose L. Montoya Mira, inżynier badawczy w CEDAR w OHSU.
Naukowcy wyjaśniają, że jeżeli kolejne badania kliniczne potwierdzą skuteczność nowego rozwiązania to test PAC-MANN może stać się pionierskim i cennym narzędziem do wykrywania raka trzustki na jej wczesnym etapie. Dodatkowo stanowiąc badanie kontrolne, będzie w stanie zaoferować chorym więcej opcji leczenia, zwiększając tym samym szanse na odzyskanie zdrowia i przeżycie.
Mamy nadzieję, że jest to krok w kierunku zakończenia raka, jakiego znamy
- przyznał dr Fisher.
Wczesne objawy raka trzustki. Na co zwrócić uwagę?
American Cancer Society przypomina, że nowotwory trzustki na wczesnym etapie bardzo często nie powodują żadnych objawów. Natomiast kiedy pojawią się już pierwsze symptomy, to dla pacjentów może być to sygnał, że choroba rozprzestrzeniła się już poza trzustkę. Natomiast istnieje kilka sygnałów, które powinny wzbudzić czujność i skłonić nas do wykonania diagnostyki, a mianowicie:
- brak energii,
- osłabienie fizyczne niezwiązane z aktywnością,
- trudności w zasypianiu,
- obniżony nastrój,
- żółtaczka,
- ciemny mocz,
- tłuste stolce unoszące się w na toalecie,
- stolec jasny lub szary,
- świąd skóry,
- utrata masy ciała,
- brak apetytu,
- bóle brzucha (zwykle po jedzeniu),
- bóle pleców,
- nudności,
- wymioty,
- powiększenie pęcherzyka żółciowego lub wątroby (widoczne w badaniach obrazowych),
- zakrzepica żył głębokich,
- cukrzyca.
Podcasty
Playlisty tematyczne
