Te objawy to znak, że udar mózgu to kwestia dni. Odczuwa je połowa pacjentów

Gdy dochodzi do udaru mózgu, zaczyna się prawdziwy wyścig z czasem. Sytuacja jest o tyle trudna, że udar przeważnie przychodzi niespodziewanie. A przynajmniej tak uważano jeszcze do niedawna. Eksperci z Mayo Clinic przebadali setki osób po udarze i odkryli, że u prawie połowy z nich na kilka dni przed udarem mózgu pojawiły się bardzo podobne objawy. Jakie?

Gdy dochodzi do udaru mózgu, liczy się czas. Gdy tętnica jest zablokowana, istnieje ryzyko nieodwracalnego uszkodzenia mózgu, dlatego chory musi jak najszybciej otrzymać lek pomagający rozpuścić skrzepy - od wystąpienia pierwszych objawów udaru do podania leku mogą minąć nie więcej, niż 3-4,5 godziny. Warto jednak wiedzieć, że w wielu przypadkach wystąpienie udaru można przewidzieć.

Udar mózgu - jak rozpoznać?

Objawy udaru mózgu z reguły pojawiają się nagle i w wielu przypadkach można je zobaczyć albo usłyszeć. Najbardziej charakterystyczne jest opadanie jednego kącika ust, związane z paraliżem mięśni po jednej stronie ciała, niemożność uniesienia obu rąk nad głowę, kłopoty z mówieniem i zrozumieniem tego, co mówią inni, ale też utrata koordynacji ruchowej.

Osoby dotknięte udarem mogą mieć również problem z widzeniem w jednym lub obu oczach - widzieć niewyraźnie lub podwójnie - odczuwać silny ból głowy, mieć kłopot z chodzeniem i utrzymaniem równowagi. Co ważne, objawy fizyczne bardzo często dotyczą tylko jednej części ciała.

Udar można przewidzieć. Najpierw pojawia się TIA

"Klasyczny" udar mózgu w części przypadków może być poprzedzany przez mikroudar, czyli przemijające niedokrwienie mózgu (ang. transient ischemic attack, TIA), który powstaje wskutek nagłego zaburzenia dopływu krwi do mózgu. To stan, który mija samoistnie, a jego objawy utrzymują się zwykle dość krótko - zwykle mijają po kilku, kilkunastu minutach lub kilku godzinach, maksymalnie utrzymują się przez dobę.

Przejściowy napad niedokrwienny daje objawy, które przypominają te występujące we wczesnym stadium udaru mózgu. Mogą to być:

• drętwienie, zaburzenia czucia lub osłabienie ręki lub nogi, zwykle po jednej stronie ciała
• zawroty głowy, zaburzenia koordynacji lub równowagi
• niewyraźna, bełkotliwa mowa
• problemy ze zrozumieniem innych osób
• podwójne widzenie
• połowiczy paraliż twarzy - np. opadanie kącika ust i problemy z uśmiechaniem się, opadanie powieki
• utrata widzenia w jednym oku. 

Nawet jeśli wszystkie te objawy ustąpią po kilku minutach, nie wolno ich lekceważyć. Wystąpienie mikroudaru często poprzedza bowiem pełnoobjawowy udar mózgu - szacuje się, że ma to miejsce u jednej na trzy osoby, które doświadczyły TIA. Jedno z badań dowiodło, że 43 proc. osób, które przeszły udar, tydzień wcześniej zgłaszała objawy mikroudaru.

Po mikroudarze ryzyko udaru mózgu rośnie

Mikroudar mija samoistnie, ale zwiększa ryzyko wystąpienia klasycznego udaru - dlatego osoba, która go doświadczy, powinna jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, zwłaszcza że objawy TIA są podobne do pełnoobjawowego udaru mózgu. Warto wiedzieć, że ryzyko udaru mózgu po incydencie TIA lekarz możne oszacować za pomocą skali ABCD2. W tej skali przyznaje się punkty w określonych kategoriach.

Wystąpienie udaru mózgu po epizodzie TIA jest bardziej prawdopodobne, gdy:

• pacjent jest w wieku powyżej 60 lat (1 punkt)
• jego ciśnienie tętnicze przekracza 140/90 mm Hg (1 punkt)
• u chorego występują jednostronne objawy ruchowe (2 punkty)
• pojawi się afazja, czyli zaburzenia mowy (1 punkt)
• objawy trwają poniżej godziny (1 punkt)
• zaburzenia neurologiczne utrzymują się powyżej 1 godziny (2 punkty)
• pacjent choruje na cukrzycę (1 punkt).

Im więcej punktów zbierze pacjent, tym wyższe ryzyko udaru. Maksymalna liczba punktów wynosi osiem.

Katarzyna Hubicz