Te objawy raka zauważy stomatolog. Zaufaj doświadczeniu i nie lekceważ sygnałów

Nowotwory rozwijają się po cichu, to jeden z faktów, który sprawia, że zmiany często są wykrywane na zaawansowanym etapie. Choć leczeniem raka zajmują się onkolodzy, to jednak sygnał, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego, może pojawić się także podczas wizyty u dentysty. Wyjaśniamy jakich zmian nie wolno lekceważyć.

Z danych Ministerstwa Zdrowia wynika, że każdego roku diagnozę raka jamy ustnej i głowy słyszy ok. 11 tys. pacjentów. W dużej mierze problem dotyka osób po 45. roku życia i aż pięć razy częściej chorują mężczyźni aniżeli kobiety. Pierwsze, niepozorne objawy możemy dostrzec sami, lub pomocna będzie choćby wizyta kontrolna u stomatologa. Pod żadnym pozorem nie należy lekceważyć wskazówek specjalisty.

Rak jamy ustnej. Nie rezygnuj z wizyt u dentysty

Polacy wciąż niechętnie chodzą do stomatologa. Choć świadomość powoli się zmienia, to nie brakuje osób, które idą do dentysty, kiedy ból jest nie do zniesienia, wypadła plomba, lub ząb się złamał i potrzebna jest nagła interwencja. Warto jednak dokładnie przyjrzeć się temu co dzieje się w jamie ustnej i nie lekceważyć zauważonych zmian. 

Dobrym rozwiązaniem jest również zmiana podejścia i regularne kontrole w gabinecie stomatologicznym. To właśnie tam specjalista nie tylko będzie w stanie ocenić, co dzieje się z zębami i czy wymagają leczenia, ale także zweryfikuje, czy w jamie ustnej nie pojawiły się żadne niepokojące zmiany.

- W czasie wizyty stomatologicznej lekarz przez dłuższy czas ma okazję przyglądać się twarzy pacjenta. Zdarza nam się zauważać niepokojące zmiany na skórze twarzy czy wargach oraz w obrębie błony śluzowej jamy ustnej (zmiana konsystencji, koloru , kształtu). W przypadku stałych pacjentów, których widujemy regularnie, zmiana może pojawić się między jedną a drugą wizytą. Sugestię, by bliżej przyjrzeć się zmianie, pacjent powinien potraktować priorytetowo - zaznacza dr n. med. Agnieszka Laskus, specjalista periodontologii i stomatologii ogólnej oraz współzałożycielka Fundacji Dr Laskus.

Specjalistka zaznacza, że wbrew pozorom istnieje wiele rodzajów zmian, które mogą wydawać się mało znaczące czy niepozorne, a tak naprawdę są początkową fazą, rozwijającego się nowotworu.

- Takich objawów jest kilka. Wymienić należy wszelkie, niegojące się owrzodzenia w obrębie błony śluzowej jamy ustnej (na policzkach, wargach, dziąsłach, podniebieniu czy języku lub w gardle), ból i pieczenie, problemy z przełykaniem, wydzielaniem śliny, fonacją (przewlekła chrypka) niepokojące przebarwienia (zmiana koloru). To, co może także zobaczyć stomatolog w trakcie rutynowej kontroli to na przykład niegojące się owrzodzenia w jamie ustnej, zmiany rozrostowe (rozpulchnienia, wygórowania, guzowatość) powiększone węzły chłonne, zmieniony kształt i konsystencja struktur tkankowych np. dziąseł, czerwone lub białe naloty w jamie ustnej, zmiana koloru przebarwień - wymienia dr Laskus.

Rozmowa może uratować życie. Wczesne wykrycie to klucz

Jak podaje serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, wczesne wykrycie nowotworów głowy i szyi daje szansę na odzyskanie zdrowia nawet w 95 procentach przypadków. Zmiany najczęściej umiejscowione są w błonie śluzowej gardła, krtani, jamy ustnej, przełyku, ucha, zatok obocznych nosa czy gruczołów ślinowych. 

Z raportu „State of Mouth Cancer UK 2022” wynika, że „tylko w 2021 roku nowotwory jamy ustnej zdiagnozowano u 8 864 osób. To o 36% więcej niż przed 10 laty. W ciągu roku 3034 osoby zmarły z powodu tego nowotworu. Oznacza to wzrost liczby zgonów o 40% w ciągu ostatniej dekady i 20% w ciągu ostatnich 5 lat. 

Przyczyną tego typu nowotworów jest między innymi palenie papierosów, infekcje wirusem HPV, picie alkoholu, zła higiena jamy ustnej, czy nieprawidłowe wypełnienia zębów. Dr Laskus zaznacza, że w kontekście wczesnego wykrywania nowotworów bardzo ważna jest sympatyczna, spokojna i otwarta rozmowa z pacjentem. Sama wizyta w gabinecie stomatologicznym dla wielu bywa stresująca, dlatego tak ważne jest to, aby zadbać o właściwą atmosferę.

- Rozmowa dużo daje, a czasem może… uratować życie. Ze zwykłego pytania o ogólne samopoczucie możemy się dowiedzieć, że pacjent ma problemy ze strony układu pokarmowego, np. zaparcia i biegunki. Gdy pytam o dietę, by ocenić ją pod kątem ryzyka chorób jamy ustnej, może się okazać, że pacjent unika niektórych produktów lub posiłków w określonej konsystencji z powodu np. dyskomfortu w żołądku czy jelitach, trudności z przełykaniem. To sygnały alarmowe, wymagające diagnostyki - podkreśla dr n. med. Agnieszka Laskus.

Specjalistka dodaje, że pacjent czasem zupełnie nieświadomie lekceważy pierwsze objawy, które mogą zwiastować raka. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, kiedy choroba rozwija się powoli i nie przysparza żadnych dotkliwych dolegliwości. Dlatego tak ważne jest to, aby nie unikać wizyt u dentysty i odwiedzać go wyłącznie kiedy ból jest nie do zniesienia.

- Mnie może zaniepokoić zażółcenie skóry czy spojówek pacjenta, a objaw ten może wskazywać na problemy z wątrobą. Innym przykładem będzie znaczna utrata masy ciała. Szczególnie jeśli dotyczy pacjenta, którego leczę dłuższy czas, a który od ostatniej wizyty sporo schudł. W takich przypadkach dentysta powinien dopytać, czy pacjent stosował specjalną dietę, a jeśli okaże się, że nie, warto zasugerować wizytę u specjalisty i dalszą diagnostykę - wyjaśnia ekspertka.

Magdalena Siraga