Te objawy mogą świadczyć o chorobie Alzheimera. Większość osób je ignoruje

Subtelne zaburzenia pamięci, problemy ze znalezieniem właściwego słowa czy zlokalizowaniem położonych w pośpiechu kluczy - objawy, które większość osób uznaje za oznaki naturalnego procesu starzenia się, mogą w istocie zwiastować wczesny etap choroby Alzheimera lub wkrótce do niej doprowadzić. Takie wnioski płyną z ogłoszonego niedawno raportu Alzheimer's Association: "Fakty i liczby dotyczące choroby Alzheimera".

Badanie przeprowadzone w ramach tego raportu wykazało, że ponad 80 proc. Amerykanów nie zna objawów łagodnych zaburzeń poznawczych - tymczasem dotykają one nawet 18 proc. osób w wieku 60 lat i starszych. Szacuje się, że co roku u 10-15 proc. osób z takimi zaburzeniami rozwija się demencja. 

Czym są łagodne zaburzenia poznawcze?

Termin "łagodne zaburzenia poznawcze" (Mild Cognitive Impairment – MCI) określa stan, w którym dochodzi do osłabienia funkcji poznawczych - przede wszystkim tych związanych z pamięcią i zapamiętywaniem. Osoby z MCI mogą mieć problem z zapamiętywaniem rozmów lub nazwisk, zachowaniem toku myślenia podczas rozmowy, pamiętaniem, gdzie położyły klucze, wykonywaniem codziennych czynności wymagających skupienia (np. płaceniem rachunków), czy poruszaniem się w znanym sobie miejscu.

Ciągle są jednak w stanie samodzielnie funkcjonować i są aktywne - mimo, że i w tym obszarze może dochodzić do różnych zaburzeń (takich, jak niekontrolowane upadki). Objawy MCI mogą być na tyle poważne, że zauważy je zarówno osoba nimi dotknięta, jak i jej bliscy. Ale zarazem na tyle łagodne, że chory nadal może wykonywać większość codziennych czynności.

Wiele osób myli to zaburzenie z naturalnym procesem starzenia się - tymczasem według badań aż 1/3 osób z łagodnym upośledzeniem funkcji poznawczych w ciągu pięciu kolejnych lat rozwija demencję z powodu choroby Alzheimera. 

By lepiej zrozumieć świadomość istnienia tej choroby, a także jej diagnozowania i leczenia, działające w USA Alzheimer's Association zleciło badanie, w którym udział wzięło ponad 2400 dorosłych Amerykanów i 801 lekarzy. Ponad 80 proc. osób początkowo stwierdziło, że nie słyszało o tej chorobie.

Zaskakujące było to, że problemy z rozróżnieniem MCI od objawów normalnego starzenia się mieli również lekarze. Z badania wynika, że aż 85 proc. osób chciałoby móc wcześniej umieć rozpoznać chorobę Alzheimera i otrzymać diagnozę na tyle szybko, by możliwe było podjęcie kroków pozwalających na jak najdłuższe zachowanie funkcji poznawczych.

Przy czym tylko 40 proc. badanych zadeklarowało, że w przypadku zaobserwowania u siebie objawów MCI od razu porozmawiałoby z lekarzem - obawy związane z uzyskaniem pomocy to m.in. możliwość otrzymania niewłaściwej diagnozy lub przekonanie, że objawy same mogą ustąpić.

Co powoduje łagodne upośledzenie funkcji poznawczych?

Łagodne zaburzenia poznawcze mogą mieć różne przyczyny - również takie, które są odwracalne, jak niedobory witamin, lub takie, które można leczyć, jak dysfunkcje tarczycy - wyjaśnia w wypowiedzi dla CNN dr Richard Isaacson, dyrektor Kliniki Zapobiegania Chorobie Alzheimera Centrum Zdrowia Mózgu w Schmidt College of Medicine na Florida Atlantic University.

Inne możliwe przyczyny to m.in. skutki uboczne przyjmowania niektórych leków, deprywacja snu, a także zaburzenia neurologiczne lub psychiatryczne, przyczyny genetyczne, zaburzenia ogólnoustrojowe takie jak wysokie ciśnienie krwi, wreszcie - uraz mózgu. Jednak różnorodność czynników, które mogą powodować to zaburzenie i jego różnorodne objawy, a także brak jednego testu diagnostycznego sprawiają, że - zgodnie z wynikami badań - diagnoza tego zaburzenia jest trudna i często stawiana z opóźnieniem.

Czy można ochronić się przed demencją?

Jak napisali autorzy badania, gdy lekarze wykrywają u pacjentów MCI, najczęściej zalecają im zmianę stylu życia, a także wykonanie konkretnych badań laboratoryjnych, często również kierują ich na dalszą diagnostykę i leczenie do specjalisty.

"Chorzy mogą też sami przejąć kontrolę nad zdrowiem swojego mózgu, dokonując zmian w swoim codziennym życiu - twierdzi dr Richard Isaacson - "Nie chodzi tylko o ćwiczenia, dietę, lepszy sen czy unikanie stresu, ale również o schorzenia, które mogą mieć niekorzystny wpływ na funkcje poznawcze, a które lekarze podstawowej opieki zdrowotnej mogą zdiagnozować, a następnie leczyć - takie jak wysoki poziom cholesterolu, nadciśnienie, czy cukrzyca. Nie jesteśmy więc bezsilni wobec utraty pamięci i pogorszenia funkcji poznawczych".

Jak dodaje Morgan Daven, wiceprezes Alzheimer's Association, najlepszą rzeczą, którą mogą zrobić osoby doświadczające zaburzeń funkcji poznawczych jest szybka wizyta u lekarza, gdyż wczesna diagnoza jest kluczowa dla dalszych możliwości leczenia.

Katarzyna Hubicz