Te leki stosują tysiące Polaków. Mogą upośledzać pamięć

To jedne z najpopularniejszych leków na świecie. Codziennie przyjmują je miliony osób, w tym wielu Polaków. Wyniki najnowszego badania potwierdzają jednak to, co od dawna podejrzewali pacjenci. Problemy z pamięcią oraz mgła mózgowa to kolejne możliwe efekty uboczne stosowania leków z grupy glikokortykosteroidów, potocznie nazywanych sterydami.

Glikokortykosteroidy to jedne z najczęściej przepisywanych leków. Są dostępne w różnej postaci - doustne, donosowe, wziewne, dożylne czy stosowane miejscowo jako maść. Mają działanie przeciwzapalne i stosuje się je w leczeniu szeregu chorób, w tym astmy i alergii, chorób zapalnych jelit czy zapalenia stawów.

Jednak często mają one niekorzystny wpływ na skórę (np. wywołują rozstępy czy trądzik), czy inne niekorzystne działania, w tym zaburzenia snu, złe samopoczucie czy objawy psychiczne.

Wielu pacjentów, którym przepisano sterydy, zgłaszało również zaburzenia pamięci, pogorszenie funkcji poznawczych i dokuczliwą mgłę mózgową. Przez lata sądzono jednak, że jest to wynik choroby podstawowej, a nie działania leku.

Nawet krótkie stosowanie sterydów może zaburzać pamięć

Kwestię tę postanowili zbadać naukowcy z Uniwersytetu w Bristolu. Zespół kierowany przez dr Becky Conway-Campbell zbadał wpływ leczenia sterydami na procesy zapamiętywania po to, by ocenić, z czego wynikają zgłaszane przez chorych zaburzenia funkcji poznawczych i pamięci.

Naukowcy odkryli, że nawet stosunkowo krótkie stosowanie sterydów (w tym przypadku był to metyloprednizolon podawany gryzoniom przez pięć dni) prowadziło do pogorszenia pamięci i funkcji poznawczych, co obserwowano w trakcie wykonywania zadań związanych z uczeniem się i zapamiętywaniem.

Leki mogą doprowadzać do zmian w hipokampie

Dokładniejsze badania wykazały, że w wyniku leczenia doszło do wyraźnych zmian w hipokampie - obszarze mózgu ważnym dla uczenia się i zapamiętywania. U gryzoni leczonych metyloprednizolonem aktywność funkcjonalna hipokampa (zmierzona przy pomocy zapisów elektrofizjologicznych) była głęboko upośledzona. To dostarczyło  badaczom pierwszego wyraźnego dowodu na to, że zaburzenia pamięci powoduje lek.

Nie było to jedyne odkrycie w trakcie tego eksperymentu. Jeden z autorów badania, prof. Stafford Lightman, wyjaśnił, że badanie dowiodło również, że długotrwałe leczenie sterydami może przyczyniać się do wystąpienia tzw. mgły mózgowej - czyli bardzo nieprzyjemnego uczucia "zamglenia świadomości", oszołomienia, problemów z koncentracją i skupieniem uwagi.

W podsumowaniu badania dr Becky Conway-Campbell podkreśliła: "Wyniki naszych badań mogą ostatecznie pomóc w wyjaśnieniu molekularnych podstaw deficytów pamięci związanych z leczeniem sterydami, a także doprowadzić do identyfikacji terapii lekowych, które można dostosować do leczenia tego typu zaburzeń pamięci".

Katarzyna Hubicz