Te cechy charakteru powiązano z alkoholizmem. Badacze wskazali, kto jest w grupie ryzyka

Perfekcjonista chce być zawsze najlepszy i tak siebie widzi. Jak się okazuje, te cechy charakteru zwiększają podatność na stres i nie tylko. W opinii naukowców perfekcjonizm może być nawet powiązany z zaburzeniami związanymi z piciem alkoholu (AUD).

Perfekcjonistą określa się osobę, która oczekuje tylko tego, co najlepsze oraz stawia sobie i innym nieracjonalnie wysokie wymagania. Często odnosi duże sukcesy w swojej dziedzinie, ponieważ nieustannie dąży do podnoszenia swoich kwalifikacji i osiągania celów. Nawet jeśli osiągnie sukces, to czuje, że nie jest wystarczająco dobra. Perfekcjonizm może predysponować obarczonego nim człowieka do silniejszego przeżywania stresu i lęków, a w skrajnych przypadkach nawet do wypalenia zawodowego.

Chociaż wiele osób postrzega dążenie do doskonałości jako coś dobrego, belgijscy naukowcy odkryli, że perfekcjonizm może być w rzeczywistości powiązany z zaburzeniami związanymi z piciem alkoholu (AUD). Jak wyjaśnili, perfekcjoniści wyznaczają sobie wygórowane, często nierealistyczne cele, ale w tym wszystkim są skłonni do nadmiernej samokrytyki. Towarzyszy im przekonanie, że są ofiarami ocen innych ludzi, a niezrealizowane inicjatywy wywołują w nich poczucie porażki.

Perfekcjonizm a zaburzenia związane z piciem alkoholu

Wiadomo, że perfekcjonizm zwiększa podatność na stres i depresję, ale jego rola, jaką odgrywa w zaburzeniach związanych ze spożywaniem alkoholu (alcohol use disorder, AUD), nie została w pełni zbadana. Niektóre analizy sugerują, że młode osoby skłonne do perfekcjonizmu sięgają rzadziej po alkohol niż ich rówieśnicy. Z kolei najnowsze badanie "Alcoholism Clinical & Experimental Research" wskazuje na możliwy związek między perfekcjonizmem a zaburzeniami związanymi ze spożywaniem alkoholu.

AUD jest to schorzenie, które charakteryzuje się upośledzoną zdolnością do powstrzymywania się lub kontrolowania spożywania alkoholu, mimo niekorzystnych konsekwencji społecznych, zawodowych lub zdrowotnych. Może mieć nasilenie łagodne, umiarkowane lub ciężkie. Nadużywanie alkoholu powoduje długotrwałe zmiany w mózgu, co utrwala AUD i sprawia, że osoby nim dotknięte są narażone na nawrót choroby.

Wśród czynników ryzyka AUD wymienia się m.in. spożywanie alkoholu w młodym wieku, wywiad genetyczny i rodzinny w kierunku problemów z alkoholem oraz choroby psychiczne (np. depresja, zespół stresu pourazowego czy zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem wagi). 

Belgijscy naukowcy odkryli, że konkretne cechy charakteru mogą zwiększać ryzyko wystąpienia AUD. W przeprowadzonym badaniu uczestniczyło 130 osób, z czego połowa z nich miała rozpoznane AUD. Musieli wypełnić ankiety, w których ocenili trzy wymiary perfekcjonizmu:

1. Perfekcjonizm skierowany wyłącznie na siebie, np. "Jednym z moich celów jest bycie perfekcyjnym we wszystkim, co robię".
2. Perfekcjonizm zorientowany na innych, np. "Mam wysokie wymagania wobec ludzi, którzy są ważni w moim życiu".
3. Perfekcjonizm uwarunkowany czynnikami społecznymi, np. "Ludzie oczekują ode mnie, abym był doskonały".

Te cechy charakteru mogą wpływać na powstanie uzależnienia od alkoholu

Badacze ocenili również, jak uczestnicy są podatni na zaburzenia lękowe i rozwój depresji. W tym celu wykorzystali analizę statystyczną, by móc znaleźć powiązania między tymi czynnikami. Co zatem wywnioskowali?

Okazało się, że u uczestników, zmagających się z poważnymi zaburzeniami AUD, odnotowano wyższe ryzyko wystąpienia objawów depresji i podwyższoną podatność na lęk. Te osoby wykazały perfekcjonizm zorientowany na siebie i uwarunkowany czynnikami społecznymi.

Jak wyjaśnili naukowcy, poważne zaburzenia związane ze spożyciem alkoholu może być związane cechami charakteru takimi jak: wyznaczanie wysokich, bezwzględnych standardów osobistych i zwiększoną wrażliwością na oczekiwania innych ludzi. Podkreślają, że perfekcjonizm zorientowany na siebie w ciężkim AUD jest wyższy wśród mężczyzn i wykształconych osób.

Biorąc pod uwagę potencjalną rolę perfekcjonizmu w rozwoju ciężkiego AUD, to może, zdaniem badaczy, okazać się pomocne w leczeniu. Uczeni chcą przeprowadzić kolejne badanie, skupiając się na wybranych zagadnieniach, np. czy nadmierny perfekcjonizm zmniejsza skuteczność leczenia oraz przeanalizować związek między perfekcjonizmem, impulsywnością a poczuciem winy.

Anna Tłustochowicz