Taka praca powoduje bezsenność. Zagrożone miliony osób

Bezsenność to plaga XXI wieku. Coraz więcej osób zmaga się z tym problemem. Jakie są przyczyny zaburzeń snu? Dlaczego tak wielu osobom trudno zasnąć, a potem wybudzają się w nocy? Wyniki nowych badań opublikowanych na łamach Journal of Occupational Health Psychology rzucają nowe światło na przyczyny bezsenności.

Wpływ pracy siedzącej na bezsenność

Osoby, które mają siedzącą pracę, są bardziej narażone na bezsenność – wskazują wyniki badań przeprowadzonych na tysiącu osób aktywnych zawodowo. Co więcej, pracownikom, którzy musieli dużo siedzieć w pracy, nie tylko doskwierała bezsenność, ale również istniejące już problemy ze snem utrzymywały się przez dłuższy czas.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Sposoby na bezsenność. Jak poradzić sobie z bezsennością?

Badania przeprowadzili naukowcy z University of South Florida. Na podstawie ankiet i ich analiz stwierdzili, że osoby, które mają siedzącą pracę, częściej cierpią z powodu zaburzeń snu. Jeśli godziny pracy były niestandardowe, to nasilało problemy ze snem.

Badania dotyczyły 1000 osób, których ewentualne problemy ze snem analizowano przez kolejnych 10 lat. Na jakie dolegliwości skarżyły się najczęściej osoby wykonujące pracę siedzącą?

• Problemy z zasypianiem
• wybudzanie w nocy
• zmęczenie odczuwane w dzień
• rozbicie rytmu dobowego, poprzez konieczność drzemki lub odsypianie w weekend

Osoby wykonujące siedzącą pracę cierpiały z powodu wspomnianych dolegliwości o 37 proc. częściej niż inni pracownicy.

Praca siedząca może pogarszać sen na lata

Psycholożka Claire Smith, autorka badania, zwróciła uwagę na fakt, że zdrowy sen to nie tylko liczba godzin, które śpimy (choć oczywiście też). Na liście czynników istotnych dla oceniania snu danej osoby, jako właściwego i zdrowego, znajduje się też szybkość zasypiania, a także fakt, czy dana osoba przesypia całą noc, czy się wybudza.

U 90 proc. przebadanych osób zaburzenia snu związane z pracą siedzącą i/lub pracą zmianową w nieregularnym rytmie, utrzymywały się przez wiele lat. Zdaniem psycholożki to istotna informacja dla pracowników, jak i pracodawców, jeśli chodzi o możliwości dbania o dobrostan pracowników, ich wydajność, zdrowie i produktywność w pracy.

Prawidłowa praca ramion podczas nordic walkingu

Zobacz galerię 4 zdjęcia

Praca siedząca - skutki dla zdrowia

Żyjemy w czasach, w których większość zadań można wykonać bez wstawania od biurka. Siedzimy w pracy, siedzimy w domu, siedzimy w aucie, a potem – dla odmiany – siedzimy na kanapie, odpoczywając po całym dniu… siedzenia. Praca siedząca i siedzący tryb życia to prosta droga do szerokiego spektrum problemów zdrowotnych. 

Długotrwałe siedzenie to tortura dla pleców. Nieprawidłowa postawa, garbienie się i brak ruchu sprzyjają bólom pleców, napięciom mięśni i zwyrodnieniom kręgosłupa, jak m.in. przeciążony odcinek lędźwiowy, sztywność karku, dyskopatia i inne. 

TO TEŻ MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ: Ćwiczenia korzystne przy bolącym kręgosłupie

Mięśnie, które nie pracują, z czasem zanikają. Długotrwałe siedzenie osłabia zwłaszcza mięśnie pleców, brzucha i pośladków, co prowadzi do zaburzeń postawy i bólu. Brak ruchu przyczynia się też do większego ryzyka rozwoju osteoporozy i złamań.

Wpływ pracy siedzącej na serce, mózg i metabolizm

Brak aktywności fizycznej spowalnia krążenie krwi, co prowadzi do nadciśnienia, wzrostu poziomu „złego” cholesterolu (LDL) i większego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, w tym zawału serca i udaru mózgu.

Brak ruchu spowalnia przepływ krwi w kończynach dolnych, co sprzyja powstawaniu żylaków, obrzęków i zakrzepicy żył głębokich. A jeśli ktoś myśli, że to problem tylko starszych osób – niestety, praca siedząca skutecznie obniża wiek, w którym pojawiają się te kłopoty.

Długie godziny bezruchu to także problem dla mózgu. Słabsze krążenie oznacza mniej tlenu i składników odżywczych, co obniża koncentrację, kreatywność i zdolność logicznego myślenia. Z czasem pojawia się zmęczenie psychiczne i większe ryzyko depresji oraz lęków.

Przy długim siedzeniu organizm spala mniej kalorii, co sprzyja nadwadze i otyłości. Wzrasta też ryzyko insulinooporności i cukrzycy typu 2, bo mięśnie pracujące na minimalnych obrotach nie wykorzystują glukozy tak efektywnie, jak powinny.

Długotrwałe siedzenie sprzyja problemom trawiennym, takim jak zaparcia czy refluks. Brak ruchu spowalnia perystaltykę jelit, a ucisk na jamę brzuszną w pozycji siedzącej może pogarszać trawienie i powodować wzdęcia.

Długie godziny przed ekranem to większe zmęczenie oczu, suchość, podrażnienie i bóle głowy. Praca przy sztucznym świetle i rzadkie mruganie nie pomagają – efekt to klasyczny „syndrom widzenia komputerowego”, który może powodować nawet problemy z ostrością wzroku.

Nie trzeba od razu rzucać pracy i przenosić się do lasu. Wystarczy wprowadzić kilka prostych zmian: wstawać co 30-60 minut, rozciągać się, spacerować podczas rozmów telefonicznych, korzystać z biurek do pracy na stojąco, a po pracy znaleźć czas na aktywność fizyczną. 

Praca zdalna - wady i konsekwencje dla zdrowia

Kiedyś marzenie wielu – elastyczne godziny, brak dojazdów, możliwość pracy w piżamie. Ale jak to bywa z marzeniami, rzeczywistość nieco je weryfikuje. Praca zdalna ma swoje plusy, ale też całą listę negatywnych skutków, które potrafią zamienić domowe biuro w prawdziwe pole minowe dla zdrowia i psychiki. Jakie pułapki czyhają na tych, którzy zamienili biuro na własne cztery kąty?

Krzesło kuchenne nie jest fotelem biurowym, a sofa – choć wygodna – to nie stanowisko pracy ortopedycznie zalecane. Efekt? Bóle pleców, sztywność karku, drętwienie nóg i przewlekłe napięcia mięśniowe. W najgorszym przypadku do tego dochodzą problemy z krążeniem i bóle głowy. Jeśli nie zadbasz o dobrą postawę, kręgosłup wystawi rachunek szybciej, niż myślisz.

Praca zdalna niekorzystnie wpływa na mózg

Praca zdalna często oznacza mniej bodźców intelektualnych i kreatywnych rozmów. Brak różnorodnych sytuacji społecznych oraz ograniczenie interakcji twarzą w twarz może wpływać na spowolnienie procesów myślowych i pogorszenie zdolności komunikacyjnych. 

W teorii praca zdalna pozwala na lepszy balans między życiem zawodowym a prywatnym. W praktyce… laptop otwarty do późnego wieczora, odpisywanie na maile w łóżku i poczucie, że jesteś dostępna 24/7. Pracując w domu, łatwo zatrzeć granicę między czasem wolnym a obowiązkami, co prowadzi do chronicznego przemęczenia i wypalenia zawodowego.

Brak biurowych rozmów przy ekspresie do kawy może wydawać się błogosławieństwem… przez pierwsze dwa tygodnie. Potem zaczyna doskwierać brak kontaktu z ludźmi, co może prowadzić do spadku nastroju, izolacji społecznej, a nawet depresji. Człowiek to jednak istota stadna, a Teams i Zoom nie zastąpią prawdziwych interakcji.

Domowe środowisko to także domowe rozpraszacze – pranie do zrobienia, kot wskakujący na klawiaturę, obecność domowników wykonujących inne czynności. 

Praca zdalna sprzyja tyciu

Kiedy biuro było na drugim końcu miasta, przynajmniej trzeba było się tam dostać. Teraz dystans między sypialnią a „biurem” wynosi 10 kroków. Bez świadomego wprowadzenia aktywności fizycznej można szybko wpaść w tryb siedzący, który – jak już wiemy – jest wrogiem zdrowia.

W biurze był lunch o określonej porze, a w domu? Niekończące się wycieczki do kuchni. Podjadanie w trakcie pracy (często bezmyślne) prowadzi do nadprogramowych kalorii i problemów z wagą. Zwłaszcza gdy „szybkie przekąski” wygrywają z pełnowartościowym obiadem.

Praca zdalna - jak to robić, żeby sobie nie zaszkodzić

• Jak przetrwać home office bez strat zdrowotnych?
• Ergonomiczne stanowisko pracy – warto zainwestować w dobre krzesło i biurko.
• Jasno wyznaczone godziny pracy – po zakończeniu zamknij laptopa.
• Regularna aktywność fizyczna – spacer, stretching, cokolwiek.
• Kontakty społeczne – wychodzenie z domu i spotkania z ludźmi.
• Zdrowe nawyki – pilnowanie regularnych posiłków i unikanie podjadania.

Praca w home office może być wygodna i efektywna, ale tylko pod warunkiem, że nie zamienimy jej w zdrowotną pułapkę. Trzeba tylko pamiętać, że praca zdalna to nie tylko komfort, ale i duża odpowiedzialność za własne zdrowie i organizację czasu.

Katarzyna Głuszak