Tak możesz zmniejszyć ryzyko raka jelita grubego prawie o połowę. Niedoceniana metoda profilaktyki

Rak jelita grubego to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych i druga co do częstości występowania przyczyna śmierci wśród wszystkich chorych na nowotwory. Chorych na raka jelita grubego przybywa powoli, lecz systematycznie. Jego ryzyko można jednak zmniejszyć, a jedną ze skutecznych metod profilaktyki opisali właśnie naukowcy.

W nowym badaniu, którego wyniki opisano na łamach specjalistycznego portalu Journal of the National Cancer Institute Spectrum, naukowcy przyjrzeli się otyłości, która jest nie tylko czynnikiem ryzyka cukrzycy, udaru mózgu czy chorób układu sercowo-naczyniowego, ale również zwiększa ryzyko zachorowania na wiele typów nowotworów. Jednym z nich są gruczolaki jelita grubego – łagodne stany nowotworowe, które, gdy zostaną zbagatelizowane, mogą prowadzić do rozwoju raka jelita grubego.

Wykorzystując dane z dużego, wieloośrodkowego badania PLCO oceniającego ryzyko zachorowania na raka prostaty, płuc, jelita grubego i jajnika, badacze ocenili, w jaki sposób zmiana masy ciała wpływa na ryzyko rozwoju gruczolaków jelita grubego.

Głównym celem badania PLCO była ocena stopnia skuteczności badań przesiewowych w zmniejszaniu liczby zgonów z powodu raka, a badacze obserwowali w sumie 154 942 mężczyzn i kobiet w wieku od 55 do 74 lat (w latach 1993 – 2001).

Z badania wykluczone zostały osoby z jakimkolwiek wcześniejszym ryzykiem raka okrężnicy. Uczestnicy musieli mieć również ujemny test wyjściowy sigmoidoskopii - badania endoskopowego jelita grubego. Następnie u części uczestników (18 588 osób) po 3 lub 5 latach ponownie wykonano to badanie. I porównano wyniki z wagą zgłaszaną przez uczestników w wieku 20 i 50 lat oraz w trakcie badań.

Okazało się, że utrata masy ciała już w wieku dorosłym wiązała się ze zmniejszonym ryzykiem wystąpienia gruczolaka, szczególnie u osób z nadwagą lub otyłością, podczas gdy przyrost masy ciała większy niż 3 kg w ciągu kolejnych 5 lat zwiększał to ryzyko.

Jak powiedziała jedna z autorek badań, dr Kathryn Hughes Barry, adiunkt na Wydziale Epidemiologii i Zdrowia Publicznego na Uniwersytecie Maryland School of Medicine: „Odkryliśmy, że utrata wagi od wczesnej do późnej dorosłości – co najmniej pół kilograma co 5 lat – wiązała się z 46 proc. niższym ryzykiem rozwoju gruczolaka jelita grubego. Wyniki naszych badań szczególnie potwierdzają korzyści z utraty wagi u dorosłych z nadwagą lub otyłością”.

Badanie wykazało, że mężczyźni, którzy w okresie od wczesnej do późnej dorosłości stracili na wadze, mieli znacznie niższe ryzyko gruczolaków. I na odwrót: przybieranie na wadze znacząco zwiększało ryzyko ich rozwoju.

Co ciekawe, więcej korzyści z utraty wagi odnieśli właśnie panowie. Nie do końca wiadomo, dlaczego – jednak badacze przypuszczają, że ma to związek z wyższą ilością tłuszczowej tkanki trzewnej, zlokalizowanej w okolicy brzucha, której obecność zwiększa ryzyko zachorowania na raka.

Dlaczego otyłość może zwiększać ryzyko wystąpienia gruczolaków? Jak skomentowała to dr Barry, ma to związek z rozwojem towarzyszącej otyłości insulinooporności i związanych z nią zaburzeń, w tym zmian biologicznych, takich jak wzrost stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 (IGF1), które w konsekwencji mogą przyspieszyć niekontrolowany rozrost komórek. Insulinooporność może również prowadzić do cukrzycy typu 2, będącej obecnie jednym z niezależnych czynników ryzyka zachorowania na raka jelita grubego.

Katarzyna Hubicz