Ta zielenina może poważnie szkodzić nerkom. Właśnie zaczyna się na nią sezon

Nerki nie lubią mocno przetworzonej żywności, słodkich napojów gazowanych i produktów z dużą zawartością soli, ale dla wielu osób niespodzianką może być fakt, że na czarnej liście znajdują się również niektóre warzywa - w tym te, na które sezon zaczyna się wiosną. Warto wiedzieć, o jakie warzywa chodzi i dlaczego mogą szkodzić nerkom - zwłaszcza, że nie każdy z nas powinien je ograniczać w takim samym stopniu.

W sklepach i na straganach pojawiły się już tegoroczne warzywa - bez problemu kupimy polską rzodkiewkę, pomidory, kapustę, ale też rabarbar, boćwinę, szpinak czy szczaw. Są smaczne i zdrowe, a mimo to są osoby, które nie powinny zbyt często uwzględniać ich w swoim jadłospisie.

Które warzywa mogą zaszkodzić nerkom?

Rabarbar, boćwina, szpinak i szczaw nie tylko zawierają wiele witamin i składników mineralnych - w tym tak cenne dla organizmu wapń, żelazo czy witaminę A. Są również najbogatszymi roślinnymi źródłami szczawianów, substancji, które w określonych sytuacjach (np. na skutek zbyt małej podaży płynów) mogą odkładać się w nerkach w formie kryształków szczawianów wapnia.

Ich nadmiar może prowadzić do tworzenia się kamieni nerkowych. Kamica nerkowa zaś to jedna z najczęstszych dolegliwości nerek, a najczęściej występującym jej typem jest właśnie kamica szczawianowa - stanowi ona nawet 80 proc. przypadków tego schorzenia.

Warto wiedzieć, że szczawiany naturalnie występują nie tylko w warzywach - są też w owocach, nasionach, orzechach, zbożach, roślinach strączkowych, słowem - w produktach niezbędnych w codziennej diecie.

Kto powinien ich unikać?

Obowiązujące obecnie zalecenia dietetyczne wskazują na konieczność ograniczania produktów o wysokiej zawartości szczawianów, w tym zawierających je warzyw, w określonych sytuacjach - ich nadmierne spożywanie może szkodzić nerkom, zwłaszcza w przypadku już stwierdzonej kamicy nerkowej i innych chorób nerek. Powinny ich unikać również osoby z genetyczną skłonnością do kamicy szczawianowej.

Zwiększone wchłanianie szczawianów z przewodu pokarmowego występuje również m.in. u chorych na przewlekłe choroby zapalne jelit.

Wchłanianie szczawianów (i przesycenie nimi moczu) może też być większe wtedy, gdy dostarczamy ich dużo w jednym posiłku, zwłaszcza, jeśli brakuje w nim wapnia. 

Szczawiany i wapń z pożywienia wiążą się bowiem ze sobą, zanim dotrą do nerek. Dlatego jedząc produkty zawierające szczawiany powinno się uwzględnić w tym samym posiłku produkty zawierające wapń - mleko, ser, czy jogurt.

Dieta uboga w wapń zwiększa również ryzyko rozwoju kamicy nerkowej u osób, które wcześniej jej nie miały. 

Do kamieni predysponuje także dieta bogata w mięso, sól i syrop fruktozowy, uboga zaś w owoce i warzywa - te ostatnie są bowiem źródłem przeciwutleniaczy i witamin, które z kolei zapobiegają odkładaniu się złogów szczawianu wapnia.

Źródła:

• https://www.proquest.com/openview/1ece74eb387ef665d3a9d526db559eb9/1?pq-origsite=gscholar&cbl=5221235
• https://my.clevelandclinic.org/health/articles/11066-kidney-stones-oxalate-controlled-diet
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6459305/ 

Katarzyna Hubicz