Ta patologia może rozwijać się latami. Jeden jej objaw może być zaskakujący - i wyjątkowo nieprzyjemny

Istnieją przypadłości, które przez wiele lat mogą nie dawać żadnych objawów, ale w pewnych okolicznościach mogą stać się nawet przyczyną zgonu. Należy do nich tętniak aorty brzusznej - jednej z najważniejszych tętnic naszego ciała. Tętniak nie boli i często wykrywany jest przypadkowo. Warto jednak wiedzieć, że może dawać określone objawy, których nie powinno się lekceważyć.

Tętniak aorty brzusznej powstaje wówczas, gdy osłabnie któraś ze ścian aorty brzusznej - naczynie poszerza się i pojawia się na niej wybrzuszenie. O tętniaku można mówić, jeśli poszerzony fragment tętnicy jest szerszy o ponad połowę w stosunku do prawidłowej wartości.

To groźna przypadłość: wraz ze wzrostem średnicy tętniaka rośnie bowiem ryzyko jego pęknięcia, a wraz z nim - krwotoku wewnętrznego, który może w krótkim czasie doprowadzić do zgonu. Szacuje się, że tętniaki o średnicy nie przekraczającej 5 cm pękają u 5-23 proc. chorych. Z kolei tętniaki u średnicy większej niż 7 cm pękają w 60-80 proc. przypadków.

Tętniak aorty może objawiać się w zaskakujący sposób

Tętniak aorty brzusznej bardzo długo może nie dawać żadnych objawów i wykrywany jest przypadkowo, w trakcie badania USG jamy brzusznej, zleconego z innej przyczyny. U części osób z tętniakiem bezobjawowym może się jednak pojawić dziwne uczucie pełności po posiłku, któremu towarzyszy ból brzucha.

Objawem, na który bezwzględnie należy zwrócić uwagę, gdyż może wskazywać na obecność tętniaka, jest tętnienie w jamie brzusznej, przeważnie w okolicach pępka. Objaw ten jest dobrze wyczuwalny bez względu na zmianę pozycji, a po przyłożeniu ręki do brzucha czuć wyraźne pulsowanie, podobne do tego, które wyczuwamy po przyłożeniu dwóch palców do nadgarstka - zaskakująca jest jednak jego lokalizacja.

Tętnienie w brzuchu może wskazywać na tętniaka aorty brzusznej, ale nie musi - może być to objaw m.in. zespołu jelita drażliwego. Jego pojawienie się zawsze jednak należy skonsultować z lekarzem.

Inne objawy, jakie może dawać tętniak aorty brzusznej 

Oprócz pulsowania odczuwanego w jamie brzusznej tętniak aorty brzusznej może dawać również inne objawy. Należą do nich:

• bóle w podbrzuszu, promieniujące w kierunku pęcherza moczowego i ud
• stały, gniotący ból w okolicy pępka
• silny ból pleców, który łatwo pomylić z rwą kulszową (i który nie ustępuje w trakcie ruchu)
• ból brzucha nasilający się po posiłku (może sygnalizować niedokrwienie jelit związane z obecnością tętniaka)
• krwiomocz - pojawia się, jeśli tętniak uciska na moczowód
• obrzęki nóg lub jednej nogi.

Do jakiego lekarza pójść, jeśli objawy sugerują obecność tętniaka?

Jeśli masz objawy mogące wskazywać na tętniaka, lekarzem, do którego należy się zgłosić jest lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. W przypadku podejrzenia tętniaka lekarz zleci badania obrazowe - podstawowym jest USG jamy brzusznej. Na podstawie wyniku postawi diagnozę i oceni ryzyko. Nie każdy tętniak jest bowiem groźny i nie każdy wymaga leczenia - w części przypadków wystarczy monitorować tętniaka za pomocą regularnych badań USG (np. w przypadku tętniaków o średnicy 30-39 mm kontrolne badanie zaleca się co trzy lata).

Podstawową metodą leczenia dużych tętniaków jest leczenie operacyjne - w trakcie zabiegu zmieniony chorobowo odcinek aorty jest usuwany, a w jego miejsce lekarz wszczepia protezę naczyniową. Wiele zależy jednak od średnicy tętniaka, tempa jego wzrastania, warunków anatomicznych a także od stanu zdrowia chorego.

Objawem pęknięcia tętniaka aorty brzusznej jest nagły, bardzo silny ból odczuwany w jamie brzusznej i w okolicy lędźwiowo krzyżowej, nagłe pogorszenie się stanu zdrowia - objawy wstrząsu, krwiak krocza i moszny, powiększenie się obwodu brzucha (jeśli tętniak pęknie do jamy otrzewnej) lub silne krwawienie z przewodu pokarmowego, gdy tętniak pęknie do dwunastnicy. W takiej sytuacji trzeba natychmiast wezwać pogotowie, gdyż pęknięcie tętniaka aorty wymaga niezwłocznej interwencji chirurga.

Katarzyna Hubicz