Ta grupa młodych coraz częściej dostaje udaru. Pacjenci jeszcze przed 40-tką

Udary krwotoczne i niedokrwienne stanowią bezpośrednie zagrożenie życia. Choć w dużej mierze utożsamialiśmy ten stan z osobami w podeszłym wieku, najnowszy raport wskazuje, że powody do zmartwień mają znacznie młodsi. Dane mówią o ponad 15% wzroście przypadków wśród młodych ludzi.

Udar może prowadzić do trwałego kalectwa, a nawet śmierci. Często jednak nie zdajemy sobie sprawy z zagrożenia, którego w wielu przypadkach można by uniknąć. Dane są wyjątkowo niepokojące, ponieważ wskazują, że już przed 40-tką można doświadczyć zagrożenia życia.

Udar przed 40-tką? To bardziej prawdopodobne, niż myślisz

Polskie statystyki wykazują, że tylko w 2023 roku odnotowano aż 74,7 tys. pacjentów doświadczonych udarem niedokrwiennym mózgu. Narodowy Fundusz Zdrowia wskazuje, że 89% z tych przypadków stanowiły udary pierwszorazowe. 

Choć w dużej mierze udary dotykały osób po 70-tce, to w znacznym stopniu wzrosła liczba pacjentów poniżej 54. roku życia. Co ciekawe wśród starszych ten wskaźnik na przestrzeni lat utrzymuje się na jednym poziomie lub spada, a to właśnie młodzi doświadczają udaru coraz częściej.

Potwierdzeniem tego niepokojącego trendu jest amerykański raport Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (ang. Centers for Disease Control and Prevention, CDC). Z danych opublikowanych w maju 2024 roku wynika, że częstotliwość występowania udarów wśród młodszej grupy pacjentów wciąż rośnie. Okazuje się, że udaru mogą dostać nawet osoby przed 40-tką.

- W latach 2011-2013 do 2020-2022 częstość występowania udaru wzrosła o 14,6% wśród dorosłych w wieku 18-44 lat, o 15,7% wśród osób w wieku 45-64 lat, o 9,3% wśród kobiet i o 6,2% wśród mężczyzn - informuje CDC.

Co ciekawe największy wzrost odnotowano wśród dorosłych o wykształceniu poniżej średniego, bo aż o 18,2%. Specjaliści zauważają, że wśród młodych ludzi rośnie także liczba osób borykających się z nadciśnieniem i otyłością, co ma wpływ na układ krążenia i wzrost występowania udarów.

Kto może dostać udaru? Czynniki ryzyka

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), udarem mózgu nazywamy nagły stan szybko rozwijających się objawów klinicznych ogniskowych lub uogólnionych zaburzeń czynności mózgu, z objawami trwającymi co najmniej 24 h (lub prowadzących do śmierci), mających wyłącznie pochodzenie naczyniowe. 

Wyróżnia się trzy stany, a mianowicie udar niedokrwienny mózgu, krwotok śródmózgowy i krwotok podpajęczynówkowy. W dużym uproszczeniu do udaru dochodzi na skutek zaburzeń układu sercowo-naczyniowego, kiedy w tętnicy mózgowej dojdzie do zatoru (udar niedokrwienny), lub nastąpi pęknięcie tętnicy mózgowej (udar krwotoczny).

Nie bez znaczenia są codzienne wybory i styl życia, o czym świadczy choćby międzynarodowe badanie INTERSTROKE. Wykazano, że na wystąpienie udaru, aż w 90% wpływa 10 kluczowych czynników ryzyka takich jak:

1. nadciśnienie tętnicze,
2. palenie papierosów,
3. otyłość,
4. niewłaściwa dieta,
5. niewystarczająca aktywność fizyczna,
6. hiperlipidemia,
7. cukrzyca,
8. spożywanie alkoholu,
9. choroby serca,
10. niewłaściwy stosunek apolipoprotein B do A1.

Z raportu przygotowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia wynika, że choć ryzyko wystąpienia udaru rośnie wraz z wiekiem, to jednak w ostatnim czasie zauważono kolejną niepokojącą tendencję. A mianowicie fakt, że dochodzi do istotnego wzrostu zachorowań na udar mózgu w młodszych grupach wiekowych. Dane wskazują, że ok. 31% incydentów udarowych występuje u osób, które nie ukończyły 65 lat.

W zależności od tego jak rozległy jest udar i w której części mózgu doszło do zatoru lub krwotoku, pacjent może borykać się z szeregiem konsekwencji, począwszy od lekkiej niepełnosprawności, przez wielowymiarowe trwałe kalectwo, po nagły zgon. Stąd tak ważne jest to, aby prowadzić zdrowy tryb życia, wykonywać badania krwi pod kątem poziomu cholesterolu, cukru, czy zaburzeń krzepnięcia.

Objawy udaru - liczy się czas

Udar to stan nagły, stąd, choć czasem może mu towarzyszyć silny ból głowy, to jest to jednak objaw związany z krwotocznym udarem i wcale nie występuje każdorazowo. A zatem warto przypomnieć, że należy natychmiast wezwać pogotowie, kiedy zauważymy następujące symptomy:

• bełkotliwa mowa,
• asymetria twarzy, (np. opadający kącik ust, lub powieka),
• opadająca ręka lub noga po jednej stronie ciała,
• uczucie drętwienia połowy ciała,
• nagła ślepota lub zamazany obraz,
• zawroty głowy,
• utrata przytomności.

Szczegóły dotyczące tego jak ważny jest czas w przypadku udaru, znajdziecie w naszym artykule, w którym dr n. med. Anna Filipek-Gliszczyńska wyjaśnia, że dla mózgu liczy się każda sekunda. LINK.

Magdalena Siraga