Szczepienia w Finlandii, zakażenia w USA, obawy naukowców. Kolejny wirus szykuje się na ludzi?

Wirus H5N1 stanowi poważne zagrożenie dla ptaków, a także, jak się okazało, dla bydła. Nie przenosi się łatwo na człowieka, a sporadyczne zakażenia dotyczą osób pracujących ze zwierzętami. Na razie nie ma chorujących ludzi w Europie. Skąd więc powszechne poruszenie i zaniepokojenie naukowców oraz epidemiologów?

Wirus ptasiej grypy jeszcze do niedawna był przede wszystkim problemem hodowców ptaków, a niezwykle rzadkie zakażenia u ludzi zdarzały się przede wszystkim w Azji i Afryce.

Od kilku lat naukowcy obserwują jednak, że wirusy typowe dla ptaków z coraz większą swobodą przenoszą się na ssaki, czego przykładem była choćby epidemia u kotów w Polsce w 2023 roku.

Niestety, Amerykanie mieli jeszcze mniej szczęścia. W USA w ubiegłym roku zaczęli chorować ludzie. W Meksyku stwierdzono w lipcu tego roku zgon u pacjenta, który nie miał bezpośredniego kontaktu ani z drobiem, ani z bydłem.

Światu szykuje się nowy problem?

Finowie się szczepią, Moderna z kontraktem

Rząd Finlandii zamówił 10 tys. szczepionek przeciwko ptasiej grypie. Zamierza umożliwić szczepienia obywatelom, u których istnieje wysokie ryzyko kontaktu ze szczepem ptasiej grypy – H5N1.

Finlandia jest pierwszym krajem, który zdecydował się na taki krok, ale z pewnością nie ostatnim. Od ubiegłego roku koncern Moderna pracuje nad nową szczepionką mRNA przeciw ptasiej grypie.

Badania są możliwe dzięki kontraktowi z władzami USA. Wprawdzie rządowa agenda od bezpieczeństwa zdrowotnego CDC ocenia nadal zagrożenie dla Amerykanów ze strony ptasiej grypy jako niskie, chce być jednak przygotowana na wypadek pogorszenia sytuacji.

Nowoczesna technologia pozwoli w razie zagrożenia pandemią w krótkim czasie przygotować odpowiednią ilość szczepionki.

W przypadku zakażeń niektórymi szczepami ptasie grypy u ludzi śmiertelność sięga 50 proc.

Zobacz galerię 7 zdjęć

Grypa ptaków - co to za choroba

Czy grypy ptaków trzeba obawiać się w Polsce? Z pewnością nie ma podstaw do niepokoju, ale warto zapoznać się z aktualnym informatorem dostępnym na stronie GIS, gdzie zawarto podstawowe informacje o ptasiej grypie i wytyczne dla Polaków.

Grypa ptaków jest chorobą wirusową, wywołaną przez wirusy grypy typu A, która dotyka w głównie ptaki, zarówno drób hodowlany, jak i ptaki dzikie.

Zakażenia ptaków mogą być wywoływane przez wirusy grypy wysoce zjadliwej (ang. Highly Pathogenic Avian Influenza – HPAI) np. A(H5N1) oraz wirusy o niskiej zjadliwości (ang. Low Pathogenic Avian Influenza – LPAI).

Wirusy HPAI, szczególnie podtyp H5, są szeroko rozpowszechnione wśród ptactwa dzikiego w Europie. Niestety, właśnie niektóre wirusy HPAI, choćby: A(H5N1), A(H5N6) i A(H7N9), mogą powodować ciężką chorobę u ludzi,  ze śmiertelnością do 50%.

Jak dotąd zakażenia ludzi wirusami HPAI są rzadkie - w praktyce ograniczone do Azji i Afryki,od 2023 r. także Ameryki.

Od 2003 r. na świecie stwierdzono mniej niż 1000 przypadków zakażeń człowieka wirusami podtypu H5N1.

Zakażenia dotyczyły przede wszystkim osób narażonych bezpośrednio na kontakt z zakażonym ptactwem, chorym lub martwym, albo ze skażonym wirusami środowiskiem.

W ostatnich latach identyfikuje się zakażenia A(H5N1) m.in. u ssaków dzikich np. fok, niedźwiedzi, lisów, wydr; ssaków futerkowych na fermach hodowlanych np. lisów, norek, czy u kotów domowych (przypadki w Polsce i Korei Południowej, w 2023 r.).

W pierwszej połowie 2024 r. zidentyfikowano 3 łagodnie przebiegające zakażenia u ludzi na farmach bydła mlecznego w USA. W gospodarstwach tych zidentyfikowano także chore zwierzęta.

Grypa ptaków - jak można się zakazić

Osoby szczególnie narażone na zakażenie ptasią grypą w Polsce:

• mają bliski, bezpośredni kontakt z zakażonymi żywymi/padłymi ptakami, ew. zakażonymi ssakami,
• mają kontakt z wydalinami i wydzielinami drobiu/dzikich ptaków oraz zanieczyszczonymi nimi powierzchniami, gdy dotykają chorych/martwych ptaków, uczestniczą w uboju/utylizacji tusz ptaków,
• mają kontakt z aerozolem powstającym podczas oczyszczania pomieszczeń gospodarczych.

Poza Europą ryzyko zakażenia rośnie, jeśli masz kontakt z mięsem poza nadzorem weterynaryjnym, np. korzystając z tzw. mokrych targów w Azji.

Objawy ptasiej grypy u ludzi

Ptasia grypa u ludzi wywołuje objawy podobne do objawów zwykłej grypy ludzkiej i infekcji grypopodobnych. Są to głównie:

• gorączka lub stan podgorączkowy
• złe samopoczucie
• bóle głowy
• bóle mięśni, stawów
• kaszel
• ból gardła
• zapalenie spojówek
• duszność
• biegunka.

Eliza Dolecka