Szczepienia przeciw grypie i Covid-19 w sezonie 2021/22. Rekomendacje ekspertów

Jednoczesne stosowanie szczepionki przeciw grypie i Covid-19, a także zwiększenie dostępności szczepień przeciw grypie poprzez stosowanie rozwiązań wypracowanych w trakcie pandemii - czyli akcje szczepień w aptekach i szkołach, kwalifikacje przez pielęgniarki i regularne przypominanie o szczepieniu to najważniejsze rekomendacje ekspertów na nadchodzący sezon infekcji.

Spis treści

1. Dwie szczepionki w jednym czasie 
2. Szczepienia w aptekach i w szkołach
3. Refundacje szczepionek

Nowe rekomendacje ekspertów dotyczące stosowania szczepionek przeciw grypie i COVID-19 przedstawiono 23 września, w trakcie debaty ekspertów Flu&Covid-19 Forum. Jego uczestnicy podkreślili, że w walce z epidemią konieczne jest budowanie społecznego zaufania wobec szczepień i zwiększenie poziomu wyszczepialności, zarówno przeciw Covid-19, jak i przeciw grypie - a do tego niezbędna jest współpraca wszystkich pracowników ochrony zdrowia oraz wsparcie instytucji publicznych.

Niezbędne jest też zwiększenie dostępności do szczepionek przeciw grypie. Eksperci ostrzegają bowiem, ze nadchodzący sezon grypowy zbiegnie się z czwartą falą zachorowań na Covid-19, a ko-infekcja tymi chorobami to olbrzymie ryzyko bardzo ciężkiego przebiegu zakażenia lub śmierci. W obu przypadkach szczepienia mogą nie tylko ograniczyć częstotliwość zakażeń, ale i ciężkość przebiegu choroby.

Dwie szczepionki w jednym czasie 

Biorąc pod uwagę powagę sytuacji epidemiologicznej, ograniczony czas (i zasoby) w którym należy wykonać szczepienia, ciągle niezadawalający odsetek zaszczepionych przeciw COVID-19 i bardzo niską (6,03%) wyszczepialność przeciw grypie w Polsce, eksperci rekomendują jednoczasowe (w czasie jednej wizyty, w dwie różne kończyny) szczepienia przeciw COVID-19 i grypie wszystkimi dostępnymi dla danej grupy wiekowej na polskim rynku szczepionkami. Szczepienie przeciw grypie może być zrealizowane zarówno z pierwszą, jak i kolejnymi dawkami szczepionek przeciw COVID-19.

 - Zarówno grypa, jak i COVID-19 niosą za sobą ryzyko groźnych powikłań. Obie choroby oprócz dróg oddechowych atakują wiele innych narządów. Zarówno COVID-19 jak grypa mogą doprowadzić do rozwoju: zapalenia płuc, zespołu ostrej niewydolności oddechowej (ARDS), zapalenia mięśnia sercowego, niewydolności wielonarządowej (niewydolność oddechowa, niewydolność nerek, wstrząs), zaostrzenia przewlekłych schorzeń (obejmujących płuca, serce, układ nerwowy, cukrzycy), incydentów sercowo-naczyniowych, jak też wtórnych zakażeń bakteryjnych – tłumaczy dr hab. n. med. Ernest Kuchar, Prezes Polskiego Towarzystwa Wakcynologii.

 - Są już dostępne w aptekach i placówkach medycznych pierwsze partie szczepionek przeciw grypie. Kolejne będą sukcesywnie dostarczane w 12 transzach, a do Polski łącznie ma trafić blisko 4 mln dawek, z czego 1,36 mln trafi do aptek, 760 tys. będzie przeznaczone do zakładów opieki zdrowotnej, pozostała część zostanie zakupiona przez Rządową Agencję Rezerw Strategicznych. Dopiero globalna pandemia uświadomiła społeczeństwu istotną rolę, jaką odgrywają szczepienia przeciw grypie. Mam nadzieję, że ten pozytywny trend utrzyma się na dłużej, bez względu na sytuację epidemiologiczną związana z COVID-19 – dodaje prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.

Szczepienia w aptekach i w szkołach

Zdaniem ekspertów olbrzymie znaczenie miałaby możliwość szczepienia się przeciw grypie w aptekach - tak jest w kilkunastu krajach europejskich, w tym we Francji.

Podobnie korzystne byłoby umożliwienie szczepień przeciw grypie w szkołach - również dla dzieci poniżej 12. r. życia, które nie mogą być jeszcze szczepione przeciw Covid-19.

- Dzieci po skończeniu 6 m.ż. powinny być szczepione przeciw grypie, takie są rekomendacje międzynarodowe towarzystw nie tylko pediatrycznych. Obecnie szczególnie ważne jest szczepienie dzieci w wieku szkolnym, ale także tych dla których jeszcze nie jest rekomendowana szczepionka przeciw chorobie koronawirusowej. Szczepienia w szkołach, które w sposób modelowy są wykonywane w Wielkiej Brytanii (odsetek zaszczepionych dzieci w szkołach wynosi około 70%), mogłyby w sposób znaczący przyczynić się do ograniczenia występowania grypy w całym społeczeństwie. Dlaczego ? Dzieci są głównymi transmiterami wirusa grypy ale pamiętajmy, że same tez mogą ciężko chorować na grypę – komentuje prof. dr hab. n. med. Teresa Jackowska, konsultant krajowy w dziedzinie pediatrii, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, kierownik Kliniki Pediatrii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, ordynator Oddziału Pediatrycznego w Szpitalu Bielańskim w Warszawie. 

Refundacje szczepionek

Ważną kwestią jest również koszt szczepienia. Eksperci przypominają, że dla niektórych grup szczepionki są bezpłatne. Na mocy Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 sierpnia 2021 r. – w sprawie metody zapobiegania grypie sezonowej w sezonie 2021/2022 – od tego roku z bezpłatnych szczepień realizowanych na terenie placówek medycznych będą mogły skorzystać następujące grupy: osoby zatrudnione w podmiotach wykonujących działalność leczniczą, farmaceuci i technicy farmaceutyczni zatrudnieni w aptekach ogólnodostępnych, diagności laboratoryjni, nauczyciele, pracownicy pomocy społecznej, osoby z domów pomocy społecznej, funkcjonariusze i żołnierze. Bardzo ważne jest to, że również pacjenci powyżej 75 r.ż. będą mogli skorzystać z tego przywileju w placówkach medycznych.

W tym sezonie grypowym na bezpłatne szczepionki przeciw grypie dostępne w aptekach mogą liczyć seniorzy powyżej 75 r.ż. oraz kobiety w ciąży. 50% refundacja dotyczy osób w wieku 65-74 lat, osób w wieku od 18-64 lat z chorobami współistniejącymi oraz dzieci od ukończonych 2 lat do ukończonych 5 lat. Dzieci będą mogły skorzystać ze szczepionek w formie donosowej i domięśniowej, dla pozostałych grup będą dostępne szczepionki domięśniowe. Grupy nieobjęte refundacją również mogą skorzystać ze szczepień przeciw grypie w pełnej odpłatności.

Katarzyna Hubicz