Świadczenie wspierające: nowe stawki i nowi uprawnieni. Kto dostaje 4164 zł, a kto tylko 754?

Już od ponad roku dorosłe osoby z niepełnosprawnością korzystają ze świadczenia pielęgnacyjnego. Jego wysokość wzrosła od pierwszego marca, ale stare problemy pozostały. Kolejna grupa potrzebujących może ubiegać się o pieniądze od stycznia, ale oczekiwanie na wypłatę, a nawet komisję, może trwać miesiącami.

Jak ustaliliśmy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, do tej pory o świadczenie wspierające wystąpiło ponad pół miliona osób ( wg stanu na 3.02.2025 - 506 088 osób).

Decyzji doczekało się mniej niż połowa ubiegających się o pieniądze z tytułu niepełnosprawności, bo 228 916 (wg. stanu na 31.01.2025).

Spośród tych, którym udało się w ogóle uzyskać odpowiedź zespołu orzekającego, aż 66 387 osób w ogóle nie ma szans na wypłatę, a ok. 30 tys. osób otrzyma pieniądze dopiero od przyszłego roku.

O co chodzi?

Świadczenie wspierające - najpierw decyzja WZON

By ubiegać się o świadczenie wspierające dla dorosłych niepełnosprawnych, najpierw trzeba uzyskać od wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) decyzję o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia, który określono w specjalnej skali od 0 do 100 punktów.

Osoby, które uzyskają 70 lub więcej punktów, mogą otrzymywać świadczenie wspierające z tym, że jego wysokość (od 754 do 4164 zł) zależy od liczby punktów.

To właśnie na etapie decyzji WZON są opóźnienia. W różnych województwach sprawność orzekania i czas oczekiwania na komisję wygląda różnie, ale w zasadzie nigdzie nie jest różowo. Ponad połowa wnioskujących wciąż nie wie, jakich pieniędzy może się spodziewać, czy w ogóle dostanie świadczenie, a są to pieniądze na ich życie, często główne potencjalne źródło utrzymania.

Wniosek o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia WZON składa się w formie elektronicznej albo papierowej. W tym drugim przypadku może on być złożony za pośrednictwem powiatowego zespołu orzekającego o niepełnosprawności.

Dopiero po otrzymaniu decyzji WZON osoba z niepełnosprawnością będzie mogła złożyć wniosek do ZUS o wypłatę świadczenia.

Cała procedura (od złożenia wniosku do wydania decyzji) powinna zamknąć się w 3 miesiącach, ale jak dotąd utrzymanie tej zasady często jest nierealne.

Masz decyzję i się z nią nie zgadzasz? Od decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy do wojewódzkiego zespołu, który należy złożyć w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Ponadto, przysługuje również odwołanie do sądu rejonowego, które należy złożyć w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Świadczenie wspierające i terminy wypłat

Decyzja jest po twojej myśli? Już właściwy wniosek do ZUS o pieniądze można złożyć wyłącznie przez internet za pośrednictwem jednego z trzech kanałów wnioskowania:

1. platformę PUE ZUS,
2. portal informacyjno-usługowy Emp@tia,
3. bankowość elektroniczną.

 Pamiętaj jednak, że to, kiedy otrzymasz pieniądze, a właściwie od kiedy ci przysługuje świadczenie, zależy od liczby przyznanych punktów, określających stopień potrzebnego wsparcia.

Z tytułu opóźnienia rozpatrywania wniosku nie stracisz pieniędzy (nie licząc inflacji), bo zostaną nadpłacone od miesiąca złożenia wniosku.

Osoby, które uzyskały 87-100 punktów, dostawały pieniądze już od ubiegłego roku. Od stycznia 2025 dołączyły do nich jeszcze te, którym przyznano 78-86 punktów.

Osoby, które uzyskały 70-77 punktów, na pieniądze mogą liczyć dopiero od stycznia 2026 roku.

Świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnościami: od czego zależy liczba punktów

Osoby z niepełnosprawnościami, które chcą otrzymać świadczenie wspierające, muszą przejść ocenę potrzebnego wsparcia w systemie punktowym. Teoretycznie, im gorszy stan fizyczny i psychiczny, tym szybciej i większe pieniądze powinny trafić do potrzebującego.

Ocena punktowa jest oparta o hiszpańską skalę BVD, a ta bliźniaczo przypomina skalę Barthel – odnoszącą się głównie do problemów z poruszaniem. Od początku część ekspertów ostrzegała, że system jest co najmniej niedoskonały.

Karolina Kalinowska, pedagożka specjalna, twierdzi, że "przy ocenie tego, kto wymaga wsparcia drugiej osoby, za duży nacisk położono na sprawność fizyczną." Jej zdaniem osoby, które poruszają się w miarę samodzielnie, wykonują najprostsze czynności, ale mają problemy intelektualne lub zmagają się z chorobami psychicznymi, nie mają szansy uzyskać adekwatnej pomocy do potrzeb.

Skala BVD, na której opiera się ocena, analizuje różne aspekty funkcjonowania osoby z niepełnosprawnością. Oto co jest brane pod uwagę:

Sprawność fizyczna:

• Możliwość samodzielnej zmiany pozycji ciała.
• Poruszanie się w znanym i nieznanym otoczeniu.
• Manipulowanie przedmiotami, w tym samodzielne jedzenie.
• Ogólna sprawność rąk.
• Poruszanie się środkami komunikacji.

Funkcje poznawcze:

• Rozumienie komunikatów i gestów.
• Zdolność do oceny zagrożeń.
• Prowadzenie rozmowy.
• Uczenie się nowych czynności.
• Koncentracja na zadaniu.
• Korzystanie z technologii komunikacyjnej.

Czynności pielęgnacyjne i codzienne:

• Korzystanie z toalety.
• Mycie i pielęgnacja ciała.
• Ubieranie się.
• Jedzenie i picie.
• Samodzielność i możliwości wykonania tych czynności.

Świadomość i decyzyjność:

• Uświadamianie sobie własnych potrzeb zdrowotnych.
• Decydowanie i umiejętność oceny sytuacji.
• Możliwość samodzielnego pozostawania w domu.

Relacje społeczne i emocjonalne:

• Nawiązywanie kontaktów z otoczeniem.
• Kontrola emocji.
• Utrzymywanie kontaktu z bliskimi.
• Tworzenie relacji z innymi osobami.

Aktywności społeczne i zaradność:

• Robienie zakupów.
• Prowadzenie domu.
• Przeprowadzanie transakcji finansowych.
• Spędzanie wolnego czasu.
• Załatwianie spraw urzędowych.
• Realizacja planu zajęć.

Ocena uwzględnia czynniki fizyczne, sensoryczne, intelektualne i psychiczne, które mogą ograniczać lub uniemożliwiać wykonanie danych czynności. Pod uwagę brana jest samodzielność oraz potrzeba wsparcia ze strony innych osób.

Niezależnie od tego, jaki jest twój stosunek do tej skali, to ona decyduje, kto i ile pieniędzy dostaje w ramach świadczenia wspierającego.

Zobacz także: 4 ważne świadczenia ZUS

Zobacz galerię 4 zdjęcia

Świadczenie wspierające: od 4164 do 754 zł. Od czego to zależy?

ZUS informuje, że wysokość świadczenia wspierającego obliczana jest jako procent renty socjalnej w zależności od ustalonego poziomu potrzeby wsparcia. Może wynosić od 40 do 220 proc. renty socjalnej. A renta socjalna jest świadczeniem waloryzowanym. 

od 1 marca wynosi 1.878,91 zł. 

W zależności od liczby punktów uzyskanych w orzeczeniu WZON, osoba z niepełnosprawnością otrzymuje:

• 220% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 95 do 100 punktów;
• 180% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 90 do 94 punktów;
• 120% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 85 do 89 punktów;
• 80% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 80 do 84 punktów;
• 60% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 75 do 79 punktów;
• 40% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 70 do 74 punktów.

Poniżej 70 punktów - zero złotych.

Z informacji uzyskanych w ministerstwie przez "Poradnik Zdrowie" wynika, że do tej pory uprawnienia do świadczenia maksymalnego uzyskało 53 411 osób, czyli niewiele ponad 10 proc. wnioskujących.

Spośród rozpatrzonych wniosków w 66 387 przypadkach przyznano mniej niż 70 punktów, więc te osoby z niepełnosprawnością (tylko takie mogą występować o ocenę potrzeby wsparcia) nie otrzymają świadczenia.

• 70-74 punkty uzyskało 16 196 osób.
• 75-79 pkt. - 15 615 osób.
• 80-84: 18 374 osób.
• 85-89: 26 762 osób.
• 90-94: 32 171 osób.

Eliza Dolecka