Ryzyko udaru i choroby Alzheimera. Zrezygnuj ze spania w tej pozycji - ochroń mózg i serce

Jeśli twój partner, czy mąż chrapie, to wiesz doskonale, że najgorszą pozycją w trakcie spania, jaką mógłby przyjąć, jest leżenie na plecach. Wówczas dźwięki są tak głośne, że nawet zatyczki do uszu nie dają rady. Jednak to, w jakiej pozycji układamy się do snu ma także znaczenie dla serca i mózgu. Wyjaśniamy, co ustalili naukowcy.

Pytania na temat właściwej pozycji w czasie snu padają bardzo często i zależą od tego co chcemy zyskać oraz jakim dolegliwościom przynieść ulgę. Kolejne badania na ten temat pochylają się nad problemem bezdechu sennego, refluksu, czy ciśnienia krwi. Na skutek prowadzonych analiz ustalono, że zwłaszcza jedna pozycja nie jest dobra dla zdrowia i może nawet zwiększać ryzyko udaru mózgu.

Dlaczego nie powinno się spać na plecach?

Badania opublikowane przez American Heart Association (AHA), że jednym z poznanych powiązań pomiędzy pozycją, w jakiej śpimy, a zdrowiem serca oraz mózgu jest bezdech senny. To właśnie w tym momencie zatrzymuje się oddech, a po pewnym czasie wznawia, ten stan pogłębia się zwłaszcza kiedy leżymy na plecach. 

Dr Susan Redline, profesor medycyny snu im. Petera C. Farrella w Brigham and Women's Hospital w Bostonie wyjaśnia, że w takiej pozycji organizm wkłada więcej wysiłku, by wciągnąć powietrze, co wyzwala reakcję stresową. W trakcie bezdechu sennego może podnieść się poziom dwutlenku węgla we krwi oraz zaburzyć głęboką fazę snu.

Myślę, że dla większości osób najważniejsze jest to, że jeśli cierpią na bezdech senny, spanie na boku, w większości przypadków, może być bardzo pomocne. A jeśli nie cierpisz na tę przypadłość ani nie chrapiesz, spanie w pozycji, w której czujesz się najwygodniej i w której budzisz się najrzadziej, jest prawdopodobnie najprostszą radą opartą na zdrowym rozsądku

- podsumowała dr Redline.

Specjalistka dodaje, że obturacyjny bezdech senny powiązany jest z nieregularnym biciem serca, wysokim ciśnieniem krwi, ale także ryzykiem udaru mózgu. Tę ostatnią zależność potwierdza oświadczenie AHA z 2024 roku opublikowane na łamach Stroke. 

Oprócz roli zaburzeń snu w udarze i urazie naczyń mózgowych, hipotezy mechanistyczne łączące sen ze zdrowiem mózgu i dane biomarkerów (na podstawie krwi, płynu mózgowo-rdzeniowego i obrazowania) sugerują bezpośrednie powiązania z patologią specyficzną dla choroby Alzheimera. Te potencjalne mechanizmy i coraz większe zrozumienie „układu glimfatycznego” oraz uznanie znaczenia snu w rekonwalescencji po udarze, również wspierają biologiczną podstawę dla pośrednich (poprzez pogorszenie choroby naczyniowej) i bezpośrednich (poprzez specyficzne skutki dla neuropatologii) powiązań między zaburzeniami snu a zdrowiem mózgu

- informują naukowcy z AHA.

Zgodnie z ustaleniami bezdech senny dotyka około 34% mężczyzn i 17% kobiet w średnim wieku. Co więcej, wiele przypadków pozostaje niezdiagnozowanych.

Okazuje się jednak, że nie tylko spanie na wznak może być obciążeniem dla serca. Naukowcy przyjrzeli się pozycji snu u osób z niewydolnością serca, czyli schorzeniem, w którym serce nie pompuje skutecznie. 

Co się dzieje gdy śpisz na boku?

Spanie na plecach ma także inne konsekwencje, a jedną z nich są wzmożone dolegliwości związane z chorobą refluksową przełyku. Jej najczęstszym objawem jest zgaga, a kiedy śpisz na wznak, kwasy żołądkowe cofają się ze zwiększoną siłą, co potęguje takie dolegliwości jak uczucie pieczenia i palenia w przełyku. To z kolei zaburza sen. 

Lepszym rozwiązaniem spanie na lewym boku, o ile nie chorujesz na serce. Wówczas nie tylko kwasy żołądkowe nie będą się cofać z tak dużym nasileniem, ale także poprawi się proces trawienia. 

Jeżeli odczuwasz dolegliwości układu pokarmowego, czujesz się zbyt pełny, lub masz wrażenie “kamienia w żołądku” to połóż się na lewym boku. W ten sposób treść pokarmowa zacznie się swobodnie przesuwać w ścianach jelit i szybciej odczujesz ulgę.

Spanie na lewym boku bywa zalecane także kobietom w ciąży, ponieważ wspomaga przepływ krwi. Niemniej w takim stanie należy skonsultować się z ginekologiem, ponieważ każda ciąża to sprawa mocno indywidualna, a matka może mieć inne obciążenia, które wykluczają taką pozycję w czasie snu.

Bezdech senny - przyczyny, objawy i rodzaje

Jak wskazuje Mayo Clinic bezdech senny to potencjalnie poważne zaburzenie snu, do którego dochodzi na skutek nagłego zatrzymania i wznowienia oddychania. Jeżeli ktoś głośno chrapie, a o poranku czuje się zmęczony, to powodem może być właśnie wspomniany bezdech, o którym nie ma pojęcia.

Chorobę tę dzieli się na dwa główne rodzaje, a mianowicie:

• Obturacyjny bezdech senny (OBS),
• Centralny bezdech senny (CSA).

OBS diagnozuje się najczęściej i występuje na skutek rozluźnienia mięśni, które blokują przepływ powietrza do płuc. Natomiast CSA występuje na skutek tego, że mózg nie wysyła prawidłowych sygnałów do mięśni, które kontrolują proces oddychania.

Najczęstsze objawy obturacyjnego i centralnego bezdechu sennego obejmują:

1. Głośne chrapanie.
2. Epizody, w których przestajesz oddychać podczas snu — o których mogłaby poinformować inna osoba.
3. Łapanie powietrza podczas snu.
4. Suchość w ustach po przebudzeniu.
5. Poranny ból głowy.
6. Trudności z zasypianiem, znane jako bezsenność.
7. Nadmierna senność w ciągu dnia, znana jako hipersomnia.
8. Trudności ze skupieniem uwagi podczas czuwania.
9. Drażliwość.

Ciężko wskazać jednoznaczną przyczynę występowania bezdechów sennych, natomiast specjaliści wskazują, że istnieje wiele czynników ryzyka tej choroby. Na wiele z nich mamy wpływ, dlatego warto dokładnie przeanalizować codzienne nawyki.

• nadwaga,
• przerośnięte migdałki,
• wiek (starsze osoby częściej borykają się z tym schorzeniem),
• picie alkoholu,
• palenie papierosów,
• zatkany nos,
• niewydolność serca,
• cukrzyca typu 2,
• nadciśnienie tętnicze,
• płeć (bezdechu sennego częściej doświadczają mężczyźni).

Magdalena Siraga