Recepta na fentanyl wystawiona na minister zdrowia. "To skandal, że system tego nie wychwycił"

Mimo zakazu wystawiania internetowych recept na leki psychotropowe i odurzające, zdobycie recepty na fentanyl wciąż jest możliwe. Reporterka „Uwagi!” TVN bez problemu kupiła receptę na śmiertelnie niebezpieczny lek, wystawioną na nazwisko minister zdrowia Izabeli Leszczyny. Czy system ochrony zdrowia zawodzi w walce z nielegalnym handlem?

Afera związana z nielegalnym handlem receptami na fentanyl ujawnia poważne luki w polskim systemie ochrony zdrowia. Mimo zakazów i regulacji, zdobycie recepty na śmiertelnie niebezpieczny lek nadal jest możliwe, co udowodniła stacja TVN w swojej dziennikarskiej prowokacji.

Fentanyl - recepta online

Fentanyl, silny opioid o działaniu przeciwbólowym i narkotycznym, stał się celem nielegalnych działań przestępców wykorzystujących luki w systemie ochrony zdrowia. Pomimo zakazu wystawiania recept online na leki odurzające, reporterka „Uwagi!” w ramach dziennikarskiej prowokacji zdobyła receptę na fentanyl w kilka minut – bez badań i dokumentacji medycznej.

„Jeśli mamy do czynienia z lekarzem, który okazał się przestępcą, bo łamie prawo, oczywiście poinformujemy odpowiednie służby i on odpowie za to, co robi” – powiedziała minister zdrowia Izabela Leszczyna.

To szokujące wydarzenie pokazuje, jak łatwo zdobyć niebezpieczne leki poprzez internetowe platformy, mimo obowiązujących przepisów.

Nielegalny handel receptami. Kim są „magicy” i „plugi”?

Środowisko przestępcze wypracowało mechanizmy umożliwiające łatwe zdobywanie recept na opioidy i psychotropy. W procederze kluczową rolę odgrywają tzw. „magicy” lub „plugi” (od ang. plug – wtyczka), czyli lekarze wystawiający recepty bez kontroli.

„Magik. A inaczej nazywają ich pługami. To biorą z angielskiego słowa plug. Od wtyczki, kontaktu, który daje dostęp do takich recept. Wypisuje je przeważnie na podstawione dane” – tłumaczył informator „Uwagi!”.

Recepty trafiają na tzw. „słupy”, czyli osoby, na których dane wypisywane są leki. W zamian za odpowiednią opłatę lekarze wystawiają dokumenty umożliwiające zakup fentanylu, morfiny czy oksykodonu – leków o wysokim potencjale uzależniającym.

Leki psychotropowe na receptę - działania Ministerstwa Zdrowia

7 listopada 2024 roku Ministerstwo Zdrowia wprowadziło zakaz wystawiania internetowych recept na leki psychotropowe i odurzające. Jednak prowokacja dziennikarska ujawniła, że zakaz ten jest często ignorowany, a system e-recept pozostaje nieszczelny.

„Zrobiliśmy więcej niż wszyscy moi poprzednicy. To znaczy, że jest zakaz wydawania recept przez tzw. receptomaty” – skomentowała Izabela Leszczyna.

Dziennikarka, korzystając z luki w systemie, zdołała zdobyć receptę na fentanyl na dane minister zdrowia, co wskazuje na brak weryfikacji tożsamości w systemie.

System e-recept w Polsce. Niebezpieczeństwo związane z nielegalnym dostępem do fentanylu

Fentanyl jest jednym z najsilniejszych opioidów, nawet 50–100 razy silniejszym od morfiny. Już jedna niewielka dawka może prowadzić do przedawkowania i śmierci. Jego niekontrolowany obrót stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia publicznego, zwłaszcza w przypadku młodzieży i osób uzależnionych.

„Dostęp jest tak łatwy, że aż niewyobrażalny. Widzę też jacy ludzie w to wpadają. Mają nieraz po 16-17 lat. Biorą to, a nie zdają sobie sprawy, że będzie kosztowało to ich kilka lat życia” – ostrzega informator programu.

W USA fentanyl stał się główną przyczyną zgonów z przedawkowania, a podobne zagrożenie rośnie również w Polsce.

Leki odurzające online. Luki w systemie i odpowiedzialność lekarzy

Dziennikarskie śledztwo ujawniło przypadki lekarzy, którzy mimo warunkowego prawa do wykonywania zawodu, wystawiali recepty na opioidy bez nadzoru i wymaganej dokumentacji.

„Otrzymaliśmy informacje, które spowodowały wszczęcie postępowania wyjaśniającego przez Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej” – poinformował dr n. med. Paweł Czekalski, prezes Okręgowej Izby Lekarskiej w Łodzi.

Niektórzy lekarze przyłapani na sprzedaży recept wciąż posiadają ważne prawo wykonywania zawodu, co budzi pytania o skuteczność nadzoru medycznego i egzekwowanie prawa.

Uzależnienie od fentanylu. Internetowe sklepy z receptami

Pomimo zakazów, internetowe sklepy z receptami wciąż działają. W 2024 roku wystawiono ponad 3 miliony e-recept, z których część trafiła na czarny rynek.

„System jest tak nieszczelny, że nie panują nad tym, jak to funkcjonuje. Wprowadzono zmiany, że musi być konsultacja osobista, ale nikt tego nie pilnuje” – dodaje informator.

Brak odpowiednich mechanizmów kontroli sprawia, że przepisy pozostają jedynie teoretyczne, a proceder handlu receptami trwa.

Jak powstrzymać nielegalny handel receptami?

Eksperci wskazują kilka kluczowych rozwiązań, które mogą ograniczyć nielegalny handel receptami na leki psychotropowe i odurzające:

• Wzmocnienie weryfikacji pacjentów w systemie e-recept, m.in. poprzez dodatkowe uwierzytelnianie danych osobowych.
• Ścisła kontrola lekarzy wystawiających recepty na opioidy i psychotropy, w tym weryfikacja zgodności dokumentacji medycznej.
• Zaostrzenie kar dla lekarzy wystawiających recepty niezgodnie z przepisami.
• Edukacja społeczna w zakresie zagrożeń wynikających z nielegalnego stosowania leków odurzających.

Romana Makówka