Rak płuc we wczesnym stadium może wkrótce zostać wykryty na podstawie kropli krwi

Rak płuc zazwyczaj wykrywany jest w późnym stopniu zaawansowania – wtedy, kiedy na skuteczne leczenie jest już zbyt późno. Wielu pacjentów przeżywa niespełna rok od postawienia diagnozy. Pojawiła się jednak metoda, która być może pozwoli niebawem diagnozować ten nowotwór we wczesnym, zwykle bezobjawowym stadium, co znacząco zwiększy szanse na jego skuteczne wyleczenie.

Rak płuc, który co roku wykrywany jest u blisko 22 tysięcy Polaków, uznawany jest obecnie za najbardziej śmiertelny nowotwór. We wczesnym stadium jest bowiem zazwyczaj bezobjawowy – a niskodawkowa tomografia komputerowa, która pozwala na wykrycie w płucach nawet małych zmian, nie jest obecnie możliwa do zastosowania jako badanie przesiewowe dla ogółu populacji ze względu na koszty oraz na zagrożenie promieniowaniem.

Być może jednak wkrótce raka płuc będzie można diagnozować za pomocą testów z krwi. Słuszność takiej koncepcji u pacjentów bezobjawowych potwierdzają wyniki badania, które opublikowano w Proceedings of the National Academy of Sciences. Autorami badania są naukowcy - biofizycy i pulmonolodzy - z Massachusetts General Hospital (MGH) i Athinoula A. Martinos Center for Biomedical Imaging w Charlestown, w USA.  

Naukowcy wykorzystali metabolomikę – dziedzinę biologii systemowej zajmującej się badaniem metabolomu, związków o małej masie cząsteczkowej, obecnych we wszystkich komórkach i tkankach organizmu. Zbudowali model predykcyjny, pozwalający przewidywać wystąpienie raka płuc, oparty na profilach metabolomicznych we krwi. Analizując przepływy i reakcje metabolitów ustalili, jakie zmiany w metabolitach krwi może wywoływać rozwijający się rak płuc.

W kolejnym kroku „wyszkolili” swój model statystyczny do rozpoznawania raka płuca na podstawie próbki krwi, mierząc wartości profilu metabolomicznego w przechowywanych w biobanku próbkach krwi pobranych od pacjentów co najmniej pół roku przed diagnozą raka płuca i w momencie postawienia rozpoznania, a następnie porównując je z próbkami krwi zdrowych osób z grupy kontrolnej.

„Nasze badanie pokazuje potencjał opracowania czułego narzędzia do badań przesiewowych do wczesnego wykrywania raka płuc” – mówi jeden z autorów badania biofizyk dr Leo Cheng „ Skonstruowany przez nas model predykcyjny może zidentyfikować potencjalnych chorych na raka płuc. Osoby te mogłyby być następnie kierowane do dalszej diagnostyki za pomocą testów obrazowych, takich jak niskodawkowa tomografia komputerowa, w celu uzyskania ostatecznej diagnozy”.

Badacze ustalili również, że wartości z modelu predykcyjnego mierzone na podstawie próbek krwi przed rozpoznaniem mogą pomóc przewidywać pięcioletnie przeżycie pacjentów, co może być przydatne w kierowaniu strategiami klinicznymi i decyzjami dotyczącymi leczenia.

Katarzyna Hubicz