Rak odbytu to nie wstyd. Zwróć uwagę na te objawy i poznaj 6 czynników ryzyka

Rozmowy o chorobach nowotworowych nie należą do przyjemnych, zwłaszcza kiedy temat wiąże się przypadkiem zdiagnozowanym u bliskiej osoby. Niemniej próba przemilczenia zdecydowanie nikomu nie służy. Warto potraktować to poważnie i z troską o siebie, zwrócić uwagę na czynniki ryzyka raka odbytu oraz jego objawy.

Nie ma co kryć, rak odbytu nie przyciąga zbytniej uwagi. Może to wynikać z kilku kwestii, a mianowicie poczucia wstydu, braku umiejętności rozmowy na temat rzeczy dotykających spraw intymnych, ale również tego, że jest to stosunkowo rzadki nowotwór. Mimo wszystko warto poruszyć tę kwestię, przyglądając się choćby czynnikom ryzyka na które mamy wpływ.

Jakie są czynniki ryzyka rozwoju raka odbytu?

Naukowcy wskazuje dr Suzanne Mahady, gastroenterolożka i epidemiolożka kliniczna starsza wykładowczyni Uniwersytet Monash, w dziewięciu na dziesięć przypadków raka odbytu przyczyną choroby jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). 

Jak wiemy, choroba ta przenoszona jest drogą płciową, dlatego wciąż podkreślana jest waga szczepień u dzieci, by zyskały ochronę na przyszłość. Dr Suzanne Mahady dodaje, że odkąd w 2007 roku w Australii wprowadzono krajowy program szczepień przeciwko HPV, nastąpił znaczny spadek zachorowań.

Jak wskazuje epidemiolożka, wirus HPV jest bardzo powszechnym patogenem i dotyka ponad 80% osób, które kiedykolwiek były aktywne seksualnie. Oznacza to, że w pewnym momencie tak szeroka grupa ludzi zostanie zarażona szczepem, a jest ich ponad 150. I choć większość z nich nie powoduje żadnych problemów zdrowotnych, to jednak niektóre są szczególnie niebezpieczne.

Przykładem jest choćby wirus HPV16, który może spowodować zmiany w wyściółce odbytu i prowadzić do rozwoju raka odbytu. A co ważne, może się to zdarzyć nawet jeżeli dany pacjent nigdy nie uprawiał seksu analnego.

Poza wirusem HPV czynniki ryzyka raka odbytu to:

• starszy wiek,
• palenie papierosów,
• osłabiony układ odpornościowy (na przykład z powodu leków lub HIV),
• aktywność seksualna (seks analny lub wielu partnerów seksualnych),
• raka szyjki macicy, sromu lub pochwy w wywiadzie.

Jakie są pierwsze objawy raka odbytu?

W przypadku raka odbytu bywa podobnie, jak ma to miejsce w kontekście pozostałych chorób nowotworowych. Otóż czasem schorzenie nie daje o sobie znać, więc łatwo przeoczyć jego początkową fazę.

Natomiast jak wskazuje dr Suzanne Mahady lekarz jest w stanie dostrzec zmianę nowotworową np. podczas wykonywania kolonoskopii, także w początkowej fazie choroby. Niemniej wracając do kwestii objawów, rak odbytu może dawać następujące sygnały:

• krew na papierze toaletowym,
• guzek w odbycie,
• odczuwanie niespecyficznego dyskomfortu lub swędzenia w odbycie,
• uczucie nie w pełni oddanego stolca.

Jeżeli zaobserwujesz którykolwiek z wymienionych objawów, a zwłaszcza jeżeli dolegliwości pojawiły się niedawno i wciąż się nasilają, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Nie panikuj. Pamiętaj, że objawy raka odbytu są podobne to objawów innych schorzeń, np. krew na papierze toaletowym może świadczyć o hemoroidach lub szczelinie odbytu. 

Nie wstydź się badań. “To proste”

Diagnozę zostaw lekarzowi, a przede wszystkim nie wstydź się, bo dla medyków to norma, oni patrzą na ciebie jak na pacjenta, przypadek medyczny. Nie oceniają twojego wyglądu. Wbrew pozorom twoje podejście może uratować ci życie, bo to właśnie wczesne wykrycie choroby, a nie zwlekanie z wizytą zwiększa rokowania i szanse na całkowite wyleczenie. 

Jak podkreśla dr Suzanne Mahady wskaźniki przeżycia są znacznie lepsze w przypadku raka odbytu wykrytego we wczesnym stadium.

Około 90% osób, u których zdiagnozowano raka odbytu w pierwszym stadium, przeżyje pięć lat lub dłużej. Odsetek ten spada do 60%, jeśli diagnozę postawiono, gdy rak rozwinął się do trzeciego stadium. Badanie może być tak proste, jak szybkie badanie odbytu. Może też wymagać innych badań, takich jak anoskopia (zaglądanie do środka dna za pomocą cienkiej rurki) lub specjalistyczne badania ultrasonograficzne, albo skany MRI

- dodaje lekarka.

Specjalistka podkreśla, że większość badań wiąże się z bardzo niewielkim dyskomfortem, lub żadnym, więc naprawdę nie ma się czego obawiać.

A jeżeli w trakcie diagnostyki potwierdzi się, że to rak odbytu, to leczenie zazwyczaj obejmuje radioterapię, chemioterapię lub operację albo ich kombinację. Wszystko zależy od stopnia zaawansowania choroby i innych czynników. Dlatego ostateczną decyzję o formie leczenia podejmuje specjalista onkolog.

Przypominamy, że w rakach Programu Profilaktyka 40 Plus, który obowiązuje do końca kwietnia 2025 roku, wciąż możesz zrobić kolonoskopię bez skierowania. Co więcej, po konsultacji z lekarzem możesz starać się o wykonanie badania w znieczuleniu ogólnym. Więcej na ten temat znajdziesz w materiale poniżej.

Magdalena Siraga