Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego bez własnej zgody? Kontrowersyjna poprawka do nowej ustawy

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia publicznego wzbudza ogromne kontrowersje. Rozważany jest w nim zapis, aby procedura przyjęcia do szpitala psychiatrycznego odbywała się bez zgody pacjenta. Budzi to wiele wątpliwości i z tego powodu Rzecznik Praw Obywatelskich zainteresował się tą sprawą.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego ujrzał światło dzienne w grudniu 2022 roku. Wprowadzone poprawki mają charakter "techniczny" i proponuje się w nich między innymi, aby przyjęcie do szpitala psychiatrycznego odbywało się bez zgody pacjenta. Dotyczy to wszystkich osób z "zaburzeniami psychicznymi", czyli m.in. osób z zaburzeniami psychotycznymi, lękowymi, osobowości, stresowo-pourazowymi oraz osób niepełnosprawnością intelektualną.

Nowa ustawa psychiatryczna

Zaproponowane zmiany wywołały wiele kontrowersji. Nawet interweniował Rzecznik Praw Obywatelskich, który uznał, że te zmiany dalece wykraczają poza "techniczne". Jego zdaniem "ich przyjęcie będzie oznaczało bodaj największą i najważniejszą zmianę w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego w jej 30-letniej historii".

RPO ma duże wątpliwości do wielu proponowanych zmian, największe jednak dotyczą zapisu o umieszczeniu pacjentów w szpitalu psychiatrycznym bez zgody oraz stosowania środków przymusu bezpośredniego. Napisał, że nie podjęto próby, aby wdrożyć "nowe, mniej opresyjne metod opanowania agresji osoby w kryzysie psychicznym".

Rzecznik wskazał, że projekt nie uwzględnia skutków sugerowanych rozwiązań. - Proponowane wprowadzenie nowej definicji szpitala psychiatrycznego oznaczała, że "szpitalem psychiatrycznym" w rozumieniu ustawy przestaną być m.in. zakłady opiekuńczo-lecznicze – wyjaśnił.

Ekspert ostro o proponowanych zmianach

Głos zabrał również dr Tomasz Szafrański, prezes elekt Polskiego Towarzystwa Psychiatrii Środowiskowej. Jak wyznał rozmowie dla portalu okopress.pl, jest zbulwersowany tym, że "Ministerstwo Zdrowia podjęło próbę wprowadzenia niezwykle wrażliwej legislacji w trybie «nie musimy się z nikim liczyć»". – Dziwi mnie, że można się było tak odważyć i próbować w taki sposób wprowadzać zmiany w ustawie w Polsce w 2022 roku - dodał. 

Według eksperta "gdyby (ustawa - red.) została uchwalona w proponowanym kształcie, byłoby to naruszenie międzynarodowych aktów dotyczących prac człowieka". Podkreślił, że "sprawa dalszych losów projektu ustawy nie jest przesądzona".

Anna Tłustochowicz