Przeszczepiono mu wątrobę pobraną od świni. Eksperyment przerwano na prośbę rodziny pacjenta
Nie żyje mężczyzna, któremu przeszczepiono wątrobę świni. Mimo to naukowcy zgodnym głosem mówią: eksperyment był udany. Doświadczenie zakończono na prośbę rodziny pacjenta, który był w stanie śmierci mózgu. Jednak to, co najważniejsze w tej sytuacji – czyli funkcje wątroby – do końca były zachowane. W jaki sposób przeszczepiono człowiekowi świńską wątrobę? Jakie inne narządy pobierane od świń były przeszczepiane ludziom i z jakim skutkiem?
Mężczyzna dostał wątrobę od świni
Wątroba pobrana od świni została przeszczepiona człowiekowi podczas pionierskiej operacji.
Chociaż transplantologia stale się rozwija, umożliwiając przeszczepianie narządów, problem stanowi stale niewystarczająca liczba narządów do przeszczepu.
Dlatego coraz częściej dawcami zostają odpowiednio zmodyfikowane genetycznie zwierzęta, szczególnie świnie.
Przeszczepiona wątroba funkcjonowała prawidłowo przez cały okres trwania badania. Z uwagi na fakt, że był to pionierski i eksperymentalny zabieg, wykorzystano tę wątrobę dla biorcy, który był w stanie po śmierci mózgu.
Zespół chińskich naukowców: Kai-Shan Tao, Zhao-Xu Yang, Xuan Zhang i Hong-Tao Zhang zwrócił uwagę na fakt, że wątroba prawidłowo wykonywała podstawowe funkcje metaboliczne u pacjenta. Sukces zabiegu sprawia, że dla pacjentów czekających na nowe wątroby, pojawia się nowa nadzieja.
Eksperyment zakończono po 10 dniach na prośbę rodziny pacjenta. Wątroba działała poprawnie do samego końca.
- To ważny eksperyment, który otwiera inną ścieżkę niż ta, której próbowano do tej pory zarówno w przypadku organów witalnych (serce), jak i nieżywotnych (nerka), np. tymczasowe zastąpienie chorej wątroby do czasu uzyskania ludzkiej wątroby do ostatecznego przeszczepu
- skomentował nefrolog Rafael Matesanz z hiszpańskiej National Transplant Organization, który sam nie brał udziału w badaniu.
Polecany artykuł:
Eksperymenty z narządami pobranymi od zwierząt
Ksenotransplantacje to nowa i coraz bardziej obiecująca droga wytyczona w transplantologii. Narządy odzwierzęce mogą być m.in. przeszczepiane na czas oczekiwania na właściwy, pochodzący od ludzkiego dawcy narząd.
Na ten moment sukcesem zakończyło się m.in. doświadczenie z 2023 r. kiedy zmodyfikowaną genetycznie świńską wątrobę umocowano zewnętrznie do ciała pacjenta po śmierci mózgu.
Ponadto rozwijane są eksperymenty dotyczące nerek pochodzących od świńskich dawców. Te eksperymenty są prowadzone u pacjentów po śmierci mózgu, aby nie narażać żyjących osób na komplikacje, choć znane są już również przypadki przeszczepiania zwierzęcych organów żywym ludziom.
W 2022 r. i 2023 r. przeprowadzono pierwsze eksperymentalne przeszczepy genetycznie zmodyfikowanych świńskich serc u ludzi. Biorcy żyli po zabiegach 6-8 tygodni. Co istotne, stan tych pacjentów był poważny jeszcze przed zabiegami i świadomie wyrazili oni zgodę na te przeszczepy.
CZYTAJ RÓWNIEŻ: 58-latek dostał serce od świni. Pierwszy taki przeszczep skończył się tragicznie
Pierwsza w Polsce transplantacja i retransplantacja wątroby u chorej zakażonej koronawirusem
Na czym polegają przeszczepy narządów od zwierząt?
Ksenotransplantacje to przeszczepy narządów, tkanek lub komórek pobranych od zwierząt i wszczepionych ludziom. Jest to alternatywa dla tradycyjnych transplantacji, które często ogranicza niedobór dawców narządów.
Najczęściej wykorzystywane zwierzęta to świnie, ponieważ ich narządy są zbliżone wielkością do ludzkich i można je modyfikować genetycznie, aby były bardziej zgodne z ludzkim organizmem.
Najczęściej przeszczepiane narządy to nerki, serca, wątroba oraz komórki wysp trzustkowych, które można wykorzystać do leczenia cukrzycy typu 1.
TO TEŻ MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ: Przeszczepili pacjentowi serce świni. Pierwsza taka operacja w historii
Jednak są to wciąż metody obarczone wysokim ryzykiem. Układ odpornościowy odrzuca narządy zwierzęce jako „obce”, dlatego konieczne są modyfikacje genetyczne zwierząt i silna immunosupresja u pacjentów.
Istnieje możliwość przeniesienia wirusów zwierzęcych na ludzi (np. retrowirusów świńskich). Do tego dochodzą problemy etyczne, gdyż niektórzy sprzeciwiają się wykorzystywaniu (i zabijaniu) zwierząt do przeszczepów.
Przeszczep świńskiej wątroby człowiekowi - przebieg zabiegu, gentyczne modyfikacje świni
Funkcje wątroby są bardziej złożone niż funkcje nerek. To dlatego jej przeszczep stanowi większe wyzwanie. Tłuszcze, białka i glukoza wytwarzane przez świńską wątrobę mogą wywołać silną, trudną do stłumienia reakcję immunologiczną u ludzi.
Sześć modyfikacji genetycznych miało na celu minimalizację ryzyka odrzutu immunologicznego. Polegały one na usunięciu genów odpowiedzialnych za odrzut hiperostry oraz wstawieniu ludzkich genów, aby zwiększyć kompatybilność narządu z organizmem człowieka.
Przeprowadzony przeszczep nie był pełną wymianą wątroby pacjenta, lecz tzw. przeszczepem pomocniczym. Oryginalna wątroba pozostała nienaruszona, a wątroba świni została umieszczona w innym miejscu jamy brzusznej, podłączona do układu krążenia i monitorowana.
Badanie, jak wspomniano, zakończono po 10 dniach na prośbę rodziny pacjenta, jednak wątroba funkcjonowała do samego końca. Dzięki odpowiednio dobranym lekom immunosupresyjnym, hamującym aktywność limfocytów T i B, organizm pacjenta nie odrzucił przeszczepionego narządu.
Wątroba utrzymywała prawidłowy przepływ krwi, a także produkowała żółć i albuminę wieprzową, pełniąc swoje podstawowe funkcje. Lecz choć przeszczepiona wątroba skutecznie działała u pacjenta, trudno określić, czy mogłaby całkowicie zastąpić funkcję wątroby u osoby z niewydolnością tego narządu.
Warto mieć na uwadze, że analizie poddano jedynie produkcję żółci i albuminy, czyli podstawowe wskaźniki funkcji wątroby. Co więcej, badanie przeprowadzono na zaledwie jednym pacjencie. Konieczne są więc dalsze eksperymenty.
Jednak już teraz eksperyment dowodzi, że modyfikacje genetyczne mogą zapobiegać hiperostremu odrzutowi oraz obniżonej liczbie płytek krwi – problemowi często towarzyszącemu ksenotransplantacjom. Wyniki te sugerują, że metoda ta może stanowić realną opcję do dalszych badań i potencjalnego zastosowania klinicznego.
- Badanie to stanowi kamień milowy w historii ksenotransplantacji wątroby, gdyż po raz pierwszy opisano transplantację genetycznie zmodyfikowanej wątroby świńskiej do organizmu człowieka.
Jakość pracy jest bardzo wysoka, zarówno pod względem naukowej rzetelności, jak i wyczerpującej charakterystyki klinicznej, immunologicznej, histologicznej i hemodynamicznej procedury.
– wyjaśnił neuropatolog Iván Fernández Vega z Uniwersytetu w Oviedo, który nie był związany z badaniami.
Przeszczepy świńskich narządów i tkanek
Jednym z najbardziej przełomowych eksperymentów była próba przeszczepienia serca świni do człowieka, która miała miejsce w 2022 roku. Przeszczepienie przeprowadził zespół lekarzy z University of Maryland, a pacjentem był 57-letni mężczyzna, który cierpiał na niewydolność serca.
Choć pacjent zmarł po dwóch miesiącach, eksperyment dostarczył cennych informacji na temat immunosupresji i możliwości wykorzystania zwierzęcych organów w transplantologii. Kolejny pacjent z sercem od świni żył dwa tygodnie krócej, umierając z powodu niewydolności narządu.
W 2021 roku, zespół naukowców z Uniwersytetu w Alabamie przeprowadził przeszczepienie nerki genetycznie zmodyfikowanej świni do ciała człowieka. Nerka przetrwała kilka dni, a eksperyment pozwolił na lepsze zrozumienie, jak zapobiegać odrzutom immunologicznym i jak kontrolować reakcję organizmu biorcy na obce tkanki.
W ramach różnych eksperymentów, naukowcy modyfikowali genotyp świń, aby usunąć geny odpowiedzialne za odrzut immunologiczny oraz wprowadzić ludzkie geny, co miało zwiększyć kompatybilność organów.
W 2021 roku zespół badawczy z Uniwersytetu w Nowym Jorku użył technologii CRISPR do stworzenia świń, które miały bardziej zgodne z ludźmi tkanki, eliminując geny powodujące odrzuty.
W jednym z eksperymentów, naukowcy przeprowadzili przeszczepienie komórek trzustkowych od genetycznie zmodyfikowanych świń do ludzi cierpiących na cukrzycę typu 1. Eksperyment ten miał na celu testowanie możliwości "przeszczepienia" komórek beta, które wytwarzają insulinę.
Chociaż te eksperymenty wciąż są na wczesnym etapie, pokazują potencjał ksenotransplantacji w leczeniu chorób autoimmunologicznych i metabolicznych.
Kolejnym interesującym eksperymentem była transplantacja skóry świń do ludzi, szczególnie w przypadkach oparzeń. Świnie, które są genetycznie zmodyfikowane, by miały bardziej ludzką strukturę skóry, mogą stanowić tymczasową alternatywę dla ludzkich dawców w leczeniu poważnych oparzeń.
Choć wiele z tych procedur budzi kontrowersje etyczne, stanowią one potencjalną przyszłość w leczeniu chorób, na które tradycyjne metody są już bezsilne.
CZYTAJ WIĘCEJ O PRZESZCZEPACH NARZĄDÓW OD ŚWIŃ: Gdy przeszczepiono mu serce świni, wiwatował cały świat. Pacjent właśnie zmarł
Podcasty
Playlisty tematyczne
