Przełom w leczeniu przewlekłej białaczki limfocytowej

Rok 2018 przyniósł wiele dobrego pacjentom z przewlekłą białaczką limfocytową (PBL). Część polskich pacjentów, a dokładnie chorzy z nawrotową, oporną PBL, u których występuję delecja 17p lub mutacja TP53 zyskali dostęp do leku ratującego życie. W tym samym czasie ogłoszono również wyniki badania, z których wynika, że u pacjentów leczonych wenetoklaksem w połączeniu z rytuksymabem możliwe jest zakończenie leczenia po 2 latach bez postępu choroby.

Czy jesteśmy świadkami przełomu w leczeniu przewlekłej białaczki limfocytowej? Czy chorzy na PBL po zastosowaniu leczenia wolnego od chemioterapii będą mogli odstawić leczenie, co pozwoli organizmowi na regenerację, a osobom z PBL w znakomity sposób podniesie komfort życia?

Przewlekła białaczka limfocytowa to najczęściej występujący nowotwór krwi. W Polsce choruje ok. 17 000 osób, a każdego roku diagnozuje się 1 900 nowych przypadków. Choroba zwykle postępuje powoli, a 1/3 pacjentów nigdy nie będzie wymagała leczenia i pozostanie jedynie pod obserwacją lekarza. PBL powstaje w wyniku mutacji komórki zwanej limfocytem B. Najtrudniejsza w leczeniu jest taka postać PBL, gdzie następuję nawrót choroby i oporność na dotychczas stosowane i dostępne opcje leczenia.

Pierwszym osiągnięciem w leczeniu przewlekłej białaczki limfocytowej było wprowadzenie ibrutynibu – terapii, która hamuje namnażanie się komórek nowotworowych. Mechanizm działania tego leku wymaga jego ciągłego stosowania do progresji, czyli dalszego rozwoju choroby. W 2017 roku został zarejestrowany kolejny innowacyjny lek – wenetoklaks o innym mechanizmie działania. Wenetoklaks przywraca naturalne zdolności komórek nowotworowych do programowanej śmierci komórek, czyli apoptozy. Dzięki temu mechanizmowi z organizmu usuwane są zużyte lub uszkodzone komórki.

W listopadzie 2018 roku opublikowano wyniki badania, z którego wynika, że możliwe jest zakończenie podawania terapii (wenetoklaksu w połączeniu z rytuksymabem) po 2 latach leczenia. Możliwe jest to ze względu na wysoką skuteczność tej wolnej od chemioterapii formy leczenia PBL. To oznacza, że pacjent może uniknąć działań niepożądanych i do momentu, kiedy choroba znowu zacznie się rozwijać, nie myśleć o trudach choroby. Leczenie pacjentów z nawrotową, oporną PBL wenetoklaksem w połączeniu z rytuksymabem zostało zarejestrowane na podstawie badania MURANO, w którym brali udział również polscy pacjenci.

Badanie MURANO

W badaniu MURANO wzięło udział 389 pacjentów cierpiących na nawrotową, oporną PBL, którzy wcześniej poddani byli przynajmniej jednej terapii. Badanie zaprojektowano w celu oceny skuteczności i bezpieczeństwa stosowania leku wenetoklaks w skojarzeniu z rytuksymabem. Średnia wieku pacjentów uczestniczących w badaniu wynosiła 65 lat (przedział wiekowy: 22-85 lat).

Badanie wykazało istotną statystycznie poprawę w zakresie czasu przeżycia wolnego
od postępu choroby (ang. PFS – progression-free survival) u pacjentów, którzy otrzymywali wenetoklaks w skojarzeniu z rytuksymabem. Redukcja ryzyka dalszego rozwoju choroby lub zgonu pacjenta po 2 latach leczenia wyniosła aż 83%. U 87% pacjentów nastąpiła remisja choroby (czyli udało się znacznie zredukować liczbę komórek białaczkowych w organizmie), która utrzymuje się po roku od zaprzestania leczenia. Skuteczność terapii jest na tyle wysoka, że 64% pacjentów, którzy odpowiedzieli na terapię, osiąga niewykrywalną minimalną chorobę resztkową (tzw. uMDR – undetectable minimal residual disease).

O minimalnej niewykrywalnej chorobie resztkowej możemy mówić wtedy, gdy na 10 000 białych krwinek, pozostających we krwi lub szpiku kostnym po leczeniu występuje mniej niż
1 komórka nowotworowa.

Pacjenci z przewlekłą białaczką limfocytową to coraz częściej osoby młode. Ważne, aby byli oni leczeni nowoczesnymi metodami jak najwcześniej. To daje możliwość dłuższego życia wolnego od progresji.

Możliwość leczenia wenetoklaksem w połączeniu w rytuksymabem jest szczególne ważna dla pacjentów, u których nastąpiła oporność (czyli przestali reagować) na dotychczas stosowane leczenie, a którzy nie posiadają delecji 17p i mutacji TP53. Oni nie mają w tej chwili dostępu do skutecznej terapii. Pacjenci z nawrotową, oporną przewlekłą białaczką limfocytową posiadający delecję 17p lub mutację TP53 mają możliwość leczenia ibrutynibem lub wenetoklaksem w monoterapii.