Prosty test śliny może wykryć raka szyi i głowy

Za pomocą badania próbki śliny można wykryć wirusa brodawczaka ludzkiego, jedną z bezpośrednich przyczyn zachorowania na nowotwory głowy i szyi – w szczególności nowotwory jamy ustnej i gardła – jeszcze nim pojawią się objawy choroby. DNA wirusa można bowiem wykryć w ślinie, co potwierdziły badania pacjentów z tym rodzajem nowotworu. Wyniki badania opublikowano w The Journal of Molecular Diagnostics.

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) to jeden z najczęstszych wirusów przenoszonych drogą płciową, można się nim zarazić również na skutek kontaktu „skóra do skóry”, a nawet za pośrednictwem przedmiotów osobistego użytku należących do nosiciela, np. ręczników.

Wirus ten wywołuje szereg chorób i dolegliwości – należą do nich zarówno brodawki skórne, jak i brodawki narządów płciowych (tzw. kłykciny kończyste), zmiany śródnabłonkowe lub płaskonabłonkowe w jamie ustnej i na genitaliach, wreszcie choroby nowotworowe, takie jak rak szyjki macicy, rak prącia, rak odbytu, nowotwory głowy i szyi w tym rak migdałka podniebiennego.

Badacze ze Szkoły Nauk Biomedycznych Queensland University of Technology oraz Translational Research Institute w Australii ustalili, że DNA wirusa brodawczaka ludzkiego wysokiego ryzyka (HR-HPV - czyli odpowiedzialnego za rozwój nowotworów) można wykryć w próbce śliny większości pacjentów z nowotworami jamy ustnej i gardła w momencie rozpoznania choroby.

Naukowcy zbadali możliwość wykrywania HPV w ślinie po to by ocenić potencjalną skuteczność takiego testu we wczesnym wykrywaniu nowotworów głowy i szyi.

Badanie śliny przeprowadzono u 491 pacjentów w momencie pierwszego rozpoznania nowotworu głowy i szyi związanego z wirusem brodawczaka ludzkiego i u 10 pacjentów z nawrotem takiego nowotworu. W 43 proc. próbek wykryto DNA wirusa w ślinie. W 92 proc. śliny z DNA wirusa wykryto HPV16, szczep wirusa wysokiego ryzyka. Ogromna większość dodatnich próbek pobrana została z części ustnej gardła, zwłaszcza z migdałków podniebiennych i podstawy języka.

Ogółem 72 proc. pacjentów z nowotworem głowy i szyi miało dodatni wynik DNA HR-HPV w ślinie. Te odkrycia, zdaniem badaczy, potwierdzają przydatność badania śliny jako biomarkera ułatwiającego wczesne wykrywanie i badanie przesiewowe DNA w kierunku zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego wysokiego ryzyka.

„Pomimo wzrostu liczby nowotworów szyi i głowy wywołanych przez wirusa HPV, nie ma metod wczesnego wykrywania ani strategii badań przesiewowych tego typu raka, w przeciwieństwie do raka szyjki macicy, który jest wywoływany przez ten sam wirus. Biomarkery umożliwiające wczesne wykrywanie, monitorowanie i prognozowanie choroby są uzasadnione w celu zwalczania rosnącej częstości występowania tych nowotworów wywołanych przez HPV” – zauważa kierująca badaniami dr Chamindie Punyadeera.

I dodaje: „Biorąc pod uwagę nieinwazyjny charakter i wygodę pobierania, badanie HR-HPV w ślinie jest idealnym sposobem badania przesiewowego osób bezobjawowych i długoterminowego monitorowania pacjentów z nowotworem szyi i głowy wywołanym przez HPV. Nasze odkrycia wskazują, że w niedalekiej przyszłości testy HR-HPV w ślinie staną się częścią rutynowego postępowania klinicznego u pacjentów z tego typu nowotworem” – zauważyła dr Punyadeera.

Katarzyna Hubicz