Program leczenia głuchoty w Polsce ma już 25 lat

Rok 2016 jest dla zespołu Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu (IFPS) rokiem szczególnym: 25 lat temu prof. Henryk Skarżyński rozpoczął realizację programu leczenia głuchoty w Polsce, a 20 lat temu został powołany Instytut. Dziś nie ma w Polsce drugiego takiego ośrodka, który w tak krótkim czasie osiągnąłby tak wysoką pozycję w kraju i na świecie. Ten wielki sukces to efekt pracy prof. Henryka Skarżyńskiego i jego zespołu, który w tym okresie przeprowadził wiele pionierskich operacji, tworząc w nauce światowej pojęcie „polskiej szkoły otochirurgii” w leczeniu częściowej głuchoty

Pierwszym projektem, dzięki któremu możliwe było rozpoczęcie programu leczenia głuchoty w Polsce, było powołanie – z inicjatywny doc. Henryka Skarżyńskiego - Fundacji Rozwoju Medycyny „Człowiek – Człowiekowi”. Zadaniem Fundacji była organizacja kadry i zaplecza dla działań mających w Polsce odmienić los tych, którzy nie słyszeli nigdy, oraz tych, którzy słyszeli, ale stracili słuch. W ten niezwykle złożony, wielospecjalistyczny program włączali się kolejni specjaliści – lekarze, psycholodzy, logopedzi, pedagodzy, inżynierowie i audioprotetycy. W 1991 roku prof. Skarżyński przedstawił środowisku polskiemu możliwości leczenia głuchoty w Polsce, a 16 i 17 lipca 1992 roku przeprowadził pierwsze operacje u osoby dorosłej i dziecka.

– To był przede wszystkim czas niezwykłej pracy. Dziś możemy mówić o sukcesie, ale ten sukces nie przyszedł sam. Wymagał odwagi, poświęcenia, samodyscypliny, determinacji i siły, która pozwalała na pracę po kilkanaście godzin na dobę. Ten wysiłek ma konkretny cel – pomoc pacjentom, którzy z braku odpowiedniego leczenia nie mieli szansy na powrót do świata dźwięków. To z myślą o nich opracowałem wraz z zespołem, a potem wdrożyłem program implantów ślimakowych, utworzyłem w 1993 roku pierwszy w Polsce, a drugi w Europie Ośrodek Diagnostyczno-Leczniczo-Rehabilitacyjny dla Osób Niesłyszących i Niedosłyszących „Cochlear Center”, na bazie którego w 1996 roku powołano Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu – mówi prof. Henryk Skarżyński, założyciel Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu.

Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu jest dziś największym ośrodkiem otolaryngologicznym w Polsce, który wykonuje od 14 lat najwięcej zabiegów operacyjnych w zakresie otorynolaryngologii na świecie. Otwarte pod jego szyldem zaledwie cztery lata temu Światowe Centrum Słuchu to już światowa marka. Polscy pacjenci mają w nim dostęp do najnowszych technologii jako pierwsi w kraju lub jedni z pierwszych w świecie. Dodatkowo w Instytucie została stworzona i uruchomiona pierwsza w świecie Krajowa Sieć Teleaudiologii umożliwiająca przeprowadzanie telekonsultacji z udziałem pacjentów
i specjalistów z kilku ośrodków jednocześnie, zdalną rehabilitację oraz telefitting, czyli zdalne ustawianie parametrów w procesorach mowy u pacjentów z różnymi implantami słuchowymi.

Specjaliści IFPS przeprowadzają rocznie ok. 200 000 konsultacji medycznych i wykonują ok. 18 000 procedur chirurgicznych. Wszystkie badania i projekty naukowe prowadzone w Instytucie mają na celu przede wszystkim polepszenia życia i zdrowia społeczeństwa. Od 20 lat istnienia IFPS jego pracownikom udało się zdobyć renomę specjalistów w dziedzinie otolaryngologii – z badań Instytutu korzystają inne placówki medyczne tak w Polsce, jak i zagranicą. W ramach specjalnego cyklu szkoleń Window Approach Workshop (WAW), Cochlear Academy oraz Akademii Otochirurgii specjaliści
z całego świata przyjeżdżają do Instytutu na pokazowe operacje i szkolenia.

– Każdego roku organizujemy międzynarodowe konferencje połączone z warsztatami dla otochirurgów, którzy uczą się m.in. opracowanych przeze mnie minimalnie inwazyjnych procedur chirurgicznych, które pozwalają zachować istniejący nawet w niewielkim stopniu słuch przedoperacyjny oraz strukturę ucha wewnętrznego. Raz – dwa razy pokazujemy „na żywo” operacje w globalnej światowej sieci telemedycznej LION Global Otology – Neurotology Live Surgical Broadcast – mówi prof. Skarżyński.

Najlepszą miarą sukcesu programu leczenia głuchoty w Polsce są sukcesy pacjentów z głębokimi wadami słuchu, którzy dzięki leczeniu polegającemu na wszczepieniu implantów mogą rozumieć mowę, komunikować się swobodnie z innymi – normalnie żyć i pracować, wiele osiągając w swoich dziedzinach.
– Jedna z naszych pacjentek na przykład zna kilka języków i obroniła doktorat z chemii kwantowej, druga – doktorat z nauk medycznych, jest świetnym naukowcem i lekarzem praktykiem, a do tego instrumentalistką – została m.in. laureatką I Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego Dzieci, Młodzieży i Dorosłych z Zaburzeniami Słuchu „Ślimakowe Rytmy”. Wśród moich pacjentów jest jeszcze kilku finalistów tego pierwszego w świecie wydarzenia, które pokazuje prawdziwy postęp w nauce i medycynie przez ich możliwości artystycznego rozwoju. Jako lekarzowi zawsze leżało mi na sercu, aby nasi pacjenci z zaburzeniami słuchu mogli wykorzystywać swoje zdolności artystyczne, np. muzyczne – mówi prof. Henryk Skarżyński.

Kolejnym z programów realizowanych przez Instytut jest leczenie częściowej głuchoty. W 2002 roku prof. Henryk Skarżyński przeprowadził pierwszą w świecie operację wszczepienia implantu ślimakowego osobie dorosłej z częściową głuchotą, a w 2004 roku po raz pierwszy w świecie wykonał taki zabieg u dziecka. To było wielkie osiągnięcie – do tej pory implanty ślimakowe wszczepiano tylko w przypadkach bardzo głębokiego uszkodzenia słuchu oraz całkowitej głuchoty. Ostatnie osiągnięcia Instytutu w łączeniu słuchu naturalnego z elektrycznym to szansa dla milionów osób w wieku senioralnym, z których prawie ¾ cierpi na częściową głuchotę. Do dziś skuteczność tej metody leczenia jest zaskakująca, nawet dla najlepszych specjalistów. Do tej pory w Instytucie zoperowano najliczniejszą w świecie grupę pacjentów z częściową głuchotą – ponad 2,5 tys. dzieci i dorosłych. Opracowanie procedury medycznej rozwiązującej problem częściowej głuchoty otwiera przed otolaryngologią całkiem nowe perspektywy rozwoju.