Prof. Marta Podhorecka o zdrowiu osób starszych. “Bon senioralny zapewni opiekę w domu”
W ochronie zdrowia wciąż zdecydowanie zbyt mało uwagi poświęcamy seniorom. Od niedawna mamy oddziały geriatryczne, a wśród wielu osób pokutuje przekonanie, że na starość musi coś być nie tak. Prof. Marta Podhorecka zwraca uwagę na fakt, że przede wszystkim zmienia się wizerunek seniora. A zatem czas odczarować obraz tęgiej babci z szarym koczkiem na głowie i przyjrzeć się potrzebom starszego pokolenia.
Podczas X. Kongresu Wyzwań Zdrowotnych w Katowicach dr hab. Marta Podhorecka, prof. w Katedrze Geriatrii CM UMK w Toruniu, Przewodnicząca ds. Rady Polityki Senioralnej oraz fizjoterapeutka, a także specjalista w dziedzinie promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej wskazała, że seniorzy stanowią trudną grupę, bo niejednorodną. Stąd tak ważne jest analizowanie ich potrzeb, które wciąż ulegają zmianom, przez co czasem mogą wymykać się ochronie zdrowia. Niemniej niewątpliwie nadszedł czas na zmiany.
Potrzeby seniorów pod lupą. Czym będzie bon senioralny?
Prof. Marta Podhorecka już na początku naszego spotkania podkreśliła, że mocno zmienia się obraz seniora. Mamy w Polsce osoby bardzo aktywne oraz takie, które wymagają pomocy osób trzecich. Dlatego nie da się wdrożyć jednego, uniwersalnego rozwiązania. Żyjąc coraz dłużej, musimy mieć świadomość, że nasze potrzeby będą się zmieniać. Dlatego koniecznym jest zdrożenie kilku systemowych rozwiązań, tak aby w jak największym stopniu móc sprostać zmieniającej się rzeczywistości.
Mamy coraz więcej osób starszych. W Polsce, jak i na świecie widzimy trend, że dłużej żyjemy i pojawiają się wyzwania. Specjalnie nie mówię problem, ponieważ to też nastawia trochę negatywnie, a to, że jesteśmy coraz starsi, coraz więcej mamy osób starszych, to jest ogromny sukces
- podkreśliła prof. Podhorecka.
Nasza rozmówczyni dodaje, że już w najbliższym czasie planowane jest wdrożenie kilku rozwiązań, a wśród nich bon senioralny.
Zauważono, że część osób, głównie są to kobiety, odchodzą z pracy po to, aby zająć się swoimi rodzicami, teściami. Bon senioralny zapewni opiekę nad seniorem dla osób, które pracują, po to, aby one z tej pracy nie musiały rezygnować
- wyjaśniła.
Zadaniem bonu senioralnego będzie zapewnienie opieki domowej dla osoby, która tego potrzebuje. Natomiast należy podkreślić, że nie mówimy o opiece medycznej, ale o wsparciu w wykonywaniu codziennych czynności. A zatem mnożą się pytania o docelowy charakter pomocy, czy to będzie forma doraźna, czy zaplanowana. Niemniej w rozmowie udało się nam ustalić kilka faktów.
- Ustawa obecnie jest po fazie konsultacji. Opinii przyszło bardzo wiele i wraz z Panią Minister jako Rada pochylamy się nad tymi uwagami. Jednakże będą określone godziny, które będą przyznawane seniorom w ramach takiej opieki, więc to nie będzie pomoc (przyp. redakcji) z doskoku, ale zaplanowane działanie - wskazała prof. Podhorecka.
Nowa ustawa o osobach starszych. Co zyskają seniorzy?
Kolejną ważną kwestią w zakresie ochrony zdrowia osób starszych są zmiany legislacyjne. Okazuje się bowiem, że obecnie obowiązująca ustawa o osobach starszych powstała w 2015 roku, a zatem 10 lat temu. Co więcej, nie należy do obszernych aktów prawnych, ponieważ wszelkie zapisy zawarto zaledwie na jednej stronie. Stąd konieczna jest jej nowelizacja, o czym także wspomina prof. Marta Podhorecka.
Wspólnie z ministerstwem ustaliliśmy, że najlepszą formą będzie zebranie informacji oddolnych. Przy wojewodach powstały rady do spraw polityki senioralnej, które mają nam do kwietnia przesłać propozycje, inicjatywy, które uważają za niezbędne i powinny się znaleźć w tej ustawie. Następnie rada pochyli się nad wszystkimi opiniami i również napiszemy rekomendacje. Miejmy nadzieję, że nowa ustawa będzie gotowa jesienią tego roku
- dodała.
To oznacza, że ostateczny kształt znowelizowanej ustawy o osobach starszych może nieść ze sobą całkiem dużo zmian. A jak wskazuje nasza rozmówczyni, w ramach obowiązującej ustawy każdego roku zbierana jest informacja o osobach starszych. Natomiast celem jest usystematyzowanie danych, by w oparciu o nie móc podjąć właściwe działania na rzecz seniorów.
Opieka psychologiczna, czyli starość, czy depresja
Podczas naszego spotkania jednym z tematów była także potrzeba wzmocnienia świadomości na temat depresji wśród seniorów. Niestety osoby starsze często utożsamiają wszelkie dolegliwości z przemijaniem, uznając, że to zwyczajnie starość. Stąd kiedy pojawia się brak apetytu, apatia, zaburzenia snu, brak chęci do wykonywania czynności, które wcześniej przynosiły radość, a nawet ból psychiczny - uznają to za normalną kolej rzeczy, element upływającego czasu, przybywających lat.
Natomiast dane Ministerstwa Zdrowia ukazują, jak wiele osób po 60. roku życia korzystało ze świadczeń w poradniach psychiatrycznych i psychologicznych z powodu zaburzeń nastroju, do których zaliczamy także depresję. Tylko w 2023 roku do gabinetów zgłosiło się 114027 pacjentów po 60-tce, hospitalizacji wymagało 6197 osób, a z powodu przewlekłych zaburzeń psychicznych 4187 osób korzystało z zespołu leczenia środowiskowego.
Z kolei ze statystyk Komendy Głównej Policji wynika, że osoby starsze także decydują się na podjęcie prób samobójczych, a tylko w 2024 roku życie odebrało sobie w sumie 1342 osoby w wieku od 60. do 85. roku życia.
Dane dotyczące seniorów cierpiących na depresję mogą być mocno niedoszacowane, ponieważ wiele starszych osób nie zdaje sobie sprawy ze swojej choroby i cierpi w milczeniu.
- Jako fizjoterapeutka mogę Państwu powiedzieć, że my w gabinetach spotykamy się bardzo często w populacji geriatrycznej z somatyzacją depresji. Czyli osoba starsza cierpi na przewlekły ból kręgosłupa, szyjnego, lędźwiowego, nie zdając sobie sprawy, że może być to symptom depresji. Depresja u osób starszych, tak jak wspomniałam, jest to wielki problem geriatryczny, który izoluje osobę od życia społecznego. Ma ogromny wpływ na zdrowie, samopoczucie. To też kwestia pokolenia, które może nie do końca chce iść nieraz do psychiatry czy do psychologa - podsumowała prof. Podhorecka dodając, że w tym miejscu zaczyna się rola edukacji także rodziny, która będzie w stanie dostrzec problem i zareagować.
Więcej na temat zdrowia seniorów dowiecie się, oglądając materiał wideo, zamieszczony w górnej części artykułu, do którego obejrzenia serdecznie zapraszamy.
Podcasty
Playlisty tematyczne
