Polskie Towarzystwo Kardiologiczne alarmuje: palenie papierosów to jeden z głównych czynników ryzyka chorób układu krążenia

31 maja, z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia, obchodzony jest DZIEŃ BEZ TYTONIU. Wydarzenie ma charakter globalny. W tym roku przebiega pod hasłem TYTOŃ A CHOROBY SERCA.

Na całym świecie po papierosy sięga regularnie ponad miliard osób. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia co roku z powodu palenia tytoniu umiera 7 milionów ludzi, z których blisko 900 tys. osób to bierni palacze. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne po raz kolejny wskazuje na ścisły związek palenia papierosów z chorobami serca - palenie to prosta droga do rozwoju szeregu chorób układu krążenia: miażdżycy, zawału serca czy udaru mózgu, a w konsekwencji do niewydolności serca - najbardziej zaawansowanej postaci wszystkich schorzeń układu sercowo-naczyniowego.

Palenie a choroby serca

Choć palenie papierosów dawno przestało być modne a stowarzyszenia pacjenckie, organizacje społeczne a nawet rządy niemal wszystkich krajów inicjują liczne kampanie antynikotynowe, wielu palaczom nadal trudno wyzwolić się z nałogu. Palenie nadal jest najbardziej niekorzystnym dla zdrowia elementem stylu życia, odpowiadającym za 10 procent wszystkich zgonów na świecie. Długoletni palacze umierają w znacznie młodszym wieku niż osoby niepalące - połowa z nich żyje o 20-25 lat krócej¹. Szacuje się, że średnia różnica długości życia między osobami palącymi, a niepalącymi wynosi nawet 15 lat².

W trosce o serca palaczy

„Niepokój kardiologów, oczywiście poza samymi statystykami dotyczącymi palaczy, budzi także to, jak wielu z nich wraca do nałogu nawet po ciężkich incydentach kardiologicznych” - mówi prof. Piotr Jankowski, Sekretarz Zarządu Głównego PTK. - „Wg badania POLASPIRE, ponad 50 procent osób palących kontynuuje palenie po zawale serca czy angioplastyce wieńcowej! Odsetek ten wpisuje się w obraz nie w pełni skutecznej profilaktyki zawału serca i niewydolności serca. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne dostrzega potrzebę szerokiej edukacji naszego społeczeństwa i podejmuje aktywne działania na rzecz budowania świadomości wokół zagrożeń kardiologicznych, jakie niesie ze sobą palenie papierosów. Wśród społeczeństwa powszechnie panuje przekonanie, że palenie papierosów niesie ze sobą wyłącznie ryzyko zachorowania na raka płuca, tymczasem co piąty zgon z powodu chorób serca jest bezpośrednio związany z paleniem tytoniu”- dodaje prof. Piotr Jankowski.

Niewydolność serca - epidemia XXI wieku

Niewydolność serca to poważna choroba przewlekła, będąca końcowym etapem wszystkich schorzeń układu sercowo-naczyniowego. Stanowi coraz większy problem zdrowotny w Europie i jedno z największych wyzwań dla zdrowia publicznego na świecie, zarówno w zakresie liczby zgonów, jak i lat niepełnosprawności, co przekłada się na rosnące koszty ponoszone przez poszczególne kraje.

Dziś na niewydolność serca cierpi blisko 15 milionów Europejczyków, w tym około miliona Polaków. Każdego roku w Polsce liczba hospitalizacji z powodu niewydolności serca sięga 180 tys., co powoduje, że jest to najczęstsza przyczyna przyjęć do polskich szpitali. Rocznie stwierdza się ok. 220 tys. nowych przypadków niewydolności serca i 60 tys. zgonów z jej powodu³. Statystyki wskazują, że polski pacjent z niewydolnością serca jest młodszy, a jego choroba bardziej zaawansowana w porównaniu do pacjenta europejskiego⁴. Wśród czynników ryzyka związanych z rozwojem niewydolności serca wymienia się nadciśnienie, cukrzycę, otyłość brak ruchu, nieodpowiednią dietę i palenie papierosów.

„Niewydolność serca to jedyne schorzenie kardiologiczne, w którym liczba chorych w ostatnich latach wzrasta. Pacjentów z tą chorobą przybywa zresztą nie tylko wśród palaczy. Liczba chorych rośnie w związku ze starzeniem się społeczeństwa, a także, paradoksalnie, na skutek coraz lepszego leczenia zawału serca, choroby wieńcowej i nadciśnienia tętniczego. W wyniku tego postępu chorzy żyją dłużej, ale z coraz mniej wydolnym sercem” - wskazuje prof. Piotr Ponikowski, Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

„Niewydolności serca można zapobiegać i skutecznie ją leczyć. Aby było to możliwe niezbędne jest skierowanie uwagi społeczeństwa na skalę problemu i związane z nim zagrożenia, a także zapewnienie kompleksowej opieki nad pacjentem z niewydolnością serca. Obok działań edukacyjnych, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne intensywnie pracuje nad wdrożeniem zintegrowanego systemu opieki nad pacjentami z niewydolnością serca” - podkreśla prof. Piotr Ponikowski.

KONS - System Koordynowanej Opieki nad Pacjentami z Niewydolnością Serca

Przygotowany we współpracy z Polskim Towarzystwem Kardiologicznym KONS, to rządowy program na rzecz skutecznego zapobiegania, leczenia i kompleksowej opieki nad pacjentami z niewydolnością serca, którego realizację (pilotaż) zapowiedziano jeszcze w tym roku. Wprowadzenie KONS pozwoli na uzyskanie najlepszych możliwych wyników klinicznych opieki nad chorymi, zapewni aktywny nadzór nad przebiegiem choroby, zwłaszcza po wypisaniu ze szpitala oraz poprawi świadomość pacjentów w zakresie choroby.

Wg ekspertów dzięki wprowadzeniu kompleksowej, koordynowanej opieki nad chorymi z niewydolnością serca będzie można wydłużyć przeżycie chorych i poprawić jakość ich życia, zredukować częstość hospitalizacji, oraz doprowadzić do spadku kosztów pośrednich wynikających ze zwolnień lekarskich i rent chorobowych.

„Wierzymy, że rozwiązania zawarte w programie KONS pozwolą zatrzymać epidemię niewydolności serca i ograniczyć jej skutki, zarówno dla pojedynczego pacjenta jak i całego społeczeństwa” - podkreśla prof. Ponikowski.

Polskie Towarzystwo Kardiologiczne

Jest jednym z najbardziej licznych towarzystw medycznych w Polsce. Prowadzi działalność naukową, edukacyjną, szkoleniową i społeczną na rzecz profilaktyki i zwalczania chorób układu krążenia oraz promocji i ochrony zdrowia w zakresie kardiologii i dziedzin medycyny z nią związanych. Upowszechnia wiedzę o postępach kardiologii i kardiochirurgii wśród lekarzy i innych pracowników ochrony zdrowia, inicjuje i wspiera badania naukowe w dziedzinie chorób serca i naczyń, współdziała z parlamentem, administracją państwową, samorządową, mediami oraz innymi podmiotami i organizacjami w usprawnianiu opieki kardiologicznej w Polsce.

Polskie Towarzystwo Kardiologiczne zwraca szczególną uwagę na edukację zdrowotną w zakresie profilaktyki chorób serca, którą postrzega jako jedno z najważniejszych wyzwań współczesnej kardiologii w naszym kraju. Z myślą o pacjentach i ich bliskich, eksperci Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego opracowali dedykowane portale informacyjno-edukacyjne, które stanowią kompendium wiedzy na temat chorób układu sercowo-naczyniowego.

Portale dla pacjentów przygotowane przez specjalistów Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego

• slabeserce.pl - portal edukacyjny dla pacjentów i ich bliskich poświęcony niewydolności serca. Witryna prezentuje fakty dotyczące choroby, w tym objawy, powikłania z nią związane, możliwości leczenia, etc., a także motywuje do podejmowania działań profilaktycznych, zachęcając do zmiany stylu życia. Serwis odpowiada także na ważne pytanie - jak żyć z niewydolnością serca - na przykładzie pacjentów, których historie prezentowane są na stronie. Pacjenci znajdą w nim informacje oraz praktyczne porady dotyczące zarówno leczenia, jak i diety, wysiłku fizycznego czy seksu. Z krótkich filmów zamieszczonych na portalu pacjenci dowiedzą się, jak rozpoznać obrzęki mogące być wynikiem niewydolności serca, kiedy utrata apetytu czy pogorszenie nastroju powinny zaniepokoić oraz jak prawidłowo kontrolować samemu w domu wagę ciała, tętno i ciśnienie krwi. Ze strony można pobrać gotowe tabele samokontroli, w których można zapisywać wszystkie ważne informacje - zarówno dla samego pacjenta, jak i opiekującego się nim lekarza.

• arytmiagroziudarem.pl - portal edukacyjny dla pacjentów i ich bliskich, którego celem jest pogłębienie wiedzy na temat migotania przedsionków - najczęściej występującej arytmii serca oraz związanego z tym ryzyka - zagrożenia udarem mózgu. Odwiedzając stronę można dowiedzieć się np. jakie są objawy arytmii serca, jak prawidłowo mierzyć  tętno, czy też jak postępować w przypadku zdiagnozowania migotania przedsionków.

• copozawale.pl - portal edukacyjny dla pacjentów i ich bliskich, który stanowi swoiste kompendium wiedzy dla wszystkich tych, którzy przebyli zawał serca. Strona pomaga zrozumieć zawał serca, zawiera odpowiedzi na pytania dotyczące jego leczenia, a także zwraca uwagę na objawy tego groźnego schorzenia.

Światowy Dzień bez Tytoniu

Każdego roku, w dniu 31 maja, z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) organizowany jest Światowy Dzień bez Tytoniu (World No Tobacco Day) w celu podkreślenia zagrożeń związanych z używaniem tytoniu i promowania działań zmierzających do ograniczenia jego spożycia. Światowy Dzień bez Tytoniu 2018 obchodzony jest pod hasłem „Tytoń a choroby serca". Celem kampanii jest ukazanie związku między paleniem tytoniu a występowaniem chorób sercowo-naczyniowych, które są wiodącą przyczyną zgonów na całym świecie; zwiększenie świadomości na temat wpływu aktywnego palenia tytoniu i biernej inhalacji jego dymem na zdrowie oraz wspieranie działań zmierzających do redukcji spożycia wyrobów tytoniowych.

Źródła:

1. http://onkologia.org.pl/palenie-tytoniu/
2. Szczęch R., Narkiewicz K., Jak zmniejszyć ryzyko chorób układu krążenia? Via Medica, Gdańsk 2006: 38–40
3. http://www.niewydolnosc-serca.pl/barometr.pdf, Niewydolność serca w Polsce – raport 2016
4. EUROobservational Research Program 2014