Polacy się nie zabezpieczają. Liczba infekcji przenoszonych drogą płciową wzrosła o 300 proc.
Aż o ponad 300 proc. wzrosła liczba zakażeń chorobami przenoszonymi drogą płciową. Lista przyczyn, objawów i skutków jest długa – i niestety, przez wiele osób wciąż lekceważona. Na co uważać? Jak zmniejszyć ryzyko infekcji przenoszonej drogą płciową? Jakie mogą być pierwsze objawy, które powinny skłonić do rozszerzenia diagnostyki? Wyjaśniamy.
Wzrost przypadków chorób przenoszonych drogą płciową - przyczyny
300 proc. - o tyle wzrosła liczba przypadków infekcji przenoszonych drogą płciową – znanych też pod skrótem STI od angielskiego sexually transmitted infection - w ostatnich latach.
O pewnym wzroście mówiono już tuż po zakończeniu pandemii - i ten stały wzrost nadal jest zauważalny. Niektóre osoby badające problem spekulowały, że to efekt specyficznego odreagowania lat wzmożonej dbałości o dystans społeczny, higienę i zabezpieczenia.
Sugerowano, że niektóre osoby są już tak zmęczone różnego rodzaju restrykcjami, że porzucają wszelkie zasady bezpieczeństwa – także, jeśli chodzi o zasady bezpiecznego współżycia. Problem wydaje się głębszy i wielowymiarowy. Przyczyny zwiększonej liczby zakażeń chorobami wenerycznymi to m.in.
- Niewystarczające stosowanie prezerwatyw – brak konsekwencji w ich używaniu lub całkowita rezygnacja z ochrony w związku m.in. ze stosowaniem antykoncepcji hormonalnej (boimy się niechcianej ciąży, ale nie chorób)
- Niski poziom edukacji seksualnej – brak wiedzy na temat STI, ich objawów, metod przenoszenia i sposobów ochrony.
- Nieświadome nosicielstwo – wiele infekcji, np. chlamydia czy HPV, może przebiegać bezobjawowo, co sprzyja ich dalszemu rozprzestrzenianiu.
- Ograniczony dostęp do badań i leczenia – w niektórych regionach nadal są trudności w dostępie do opieki zdrowotnej, diagnozowania i leczenia STI.
- Unikanie testowania – lęk przed wynikami, wstyd lub brak świadomości powodują, że ludzie rzadko wykonują badania pod kątem chorób przenoszonych drogą płciową.
- Wzrost oporności bakterii na antybiotyki – niektóre choroby, np. rzeżączka, stają się trudniejsze do leczenia z powodu antybiotykooporności.
- Społeczna akceptacja ryzykownych zachowań seksualnych, większa popularność aplikacji randkowych umożliwiających szybkie i liczne kontakty seksualne, większa swoboda seksualna, większa liczba ryzykownych kontaktów seksualnych, częstsza zmiana partnerów, przypadkowe kontakty
- Zwiększone użycie alkoholu i narkotyków, zwiększające ryzyko zachowań ryzykownych
- Brak szczepień ochronnych – niska wyszczepialność przeciwko HPV i WZW B sprzyja wzrostowi liczby zakażeń.
- Ignorowanie objawów chorób – bagatelizowanie nietypowej wydzieliny, zmian skórnych czy bólu przy oddawaniu moczu opóźnia leczenie i zwiększa ryzyko rozprzestrzeniania infekcji.
- Niepoinformowanie partnera o zakażeniu, co prowadzi do dalszej transmisji.
- Zaniedbanie profilaktyki i kontroli zdrowotnej, brak regularnych wizyt u ginekologa, urologa czy dermatologa-wenerologa.
- Stygmatyzacja chorób wenerycznych – wstyd przed przyznaniem się do choroby sprawia, że wiele osób nie szuka pomocy medycznej na czas.
- Brak skutecznych kampanii informacyjnych – niedostateczna promocja zdrowia seksualnego i profilaktyki.
Jakie są choroby przenoszone drogą płciową?
STI – infekcje przenoszone drogą płciową – wywoływane są przez baterie, wirusy i pasożyty. Na liście są m.in.
Do zakażenia może dojść nie tylko w wyniku stosunku, ale też przez kontakt z płynami ustrojowymi, a w niektórych przypadkach – przez kontakt ze skórą (np. w przypadku opryszczki).
Kłykciny kończyste: brodawki na narządach płciowych
300 proc. więcej chorób przenoszonych drogą płciową
Jak wynika z raportu Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH-PIB "Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce”, od wspomnianego pandemicznego 2020 r. wzrost przypadków chorób przenoszonych drogą płciową szacuje się na ponad 300 proc.
GIS ostrzega przed wzrostem zakażeń i jednocześnie uczula na objawy infekcji. Dlaczego? Bo szybka diagnoza to mniejsze ryzyko przekazania infekcji dalej, za to większa szansa na skuteczne wyleczenie problemu lub zahamowanie rozwoju choroby czy namnażania wirusa. Jakie objawy mogą świadczyć o zakażeniu infekcją przenoszoną drogą płciową?
Objawy chorób przenoszonych drogą płciową
- Bolesne oddawanie moczu – charakterystyczne dla chlamydiozy, rzeżączki, opryszczki narządów płciowych i zakażenia HPV.
- Owrzodzenia, pęcherze, brodawki lub inne zmiany skórne w miejscach intymnych – mogą wskazywać na opryszczkę narządów płciowych, kiłę lub infekcję wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).
- Świąd i pieczenie w okolicach intymnych – objaw infekcji, takich jak rzęsistkowica, grzybica, opryszczka lub chlamydia.
- Nietypowa wydzielina z dróg rodnych – może być objawem rzeżączki, chlamydiozy lub rzęsistkowicy.
- Upławy o nietypowym zapachu, konsystencji lub kolorze – mogą sugerować infekcję bakteryjną, wirusową lub grzybiczą.
- Ból podczas stosunku – często występuje w przypadku infekcji przenoszonych drogą płciową, takich jak chlamydioza i rzeżączka.
- Powiększone węzły chłonne w pachwinach – mogą wskazywać na kiłę, HIV lub inną infekcję wirusową.
- Wysypka na dłoniach, stopach lub innych częściach ciała – charakterystyczna dla wtórnego stadium kiły.
- Nietypowe plamy, przebarwienia lub zgrubienia w okolicach intymnych – mogą być objawem HPV.
- Ból w dolnej części brzucha – może wskazywać na zaawansowaną infekcję, np. zapalenie narządów miednicy mniejszej.
- Przewlekłe zmęczenie i osłabienie – często towarzyszy infekcjom wirusowym, takim jak HIV.
- Gorączka i dreszcze – mogą świadczyć o aktywnej infekcji, np. ostrej rzeżączce lub HIV.
- Ból i obrzęk jąder – możliwy objaw rzeżączki lub zakażenia chlamydią.
- Krwawienia między miesiączkami lub po stosunku – mogą wskazywać na infekcję przenoszoną drogą płciową, ale również na inne schorzenia, jak np. rak szyjki macicy i wymagają konsultacji medycznej.
- Ból odbytu, swędzenie lub nietypowa wydzielina z odbytu – objaw rzeżączki, chlamydiozy lub kiły odbytniczej.
- Uczucie parcia na mocz i częste oddawanie moczu – może sugerować infekcję układu moczowo-płciowego
- Bolesne pęcherzyki wokół ust – mogą być objawem opryszczki HSV-1 lub HSV-2.
- Zmiany w jamie ustnej, takie jak owrzodzenia lub białe naloty – mogą wskazywać na kiłę, HIV lub kandydozę.
- Bóle mięśni i stawów – mogą pojawić się we wczesnym stadium HIV lub przy zaawansowanej kiły.
- Problemy neurologiczne, takie jak zaburzenia widzenia, drętwienie kończyn czy bóle głowy – mogą świadczyć o późnym stadium kiły lub powikłaniach HIV.
Jak chronić się przed chorobami przenoszonymi drogą płciową
Główny Inspektorat Sanitarny przypomina, że aby chronić się przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, należy unikać ryzykownych kontaktów seksualnych oraz stosować prezerwatywy podczas stosunku.
Kluczowe znaczenie mają także regularne badania w kierunku STI oraz szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B , a także HPV.
GIS ostrzega również przed używkami, które mogą zwiększać skłonność do podejmowania niebezpiecznych zachowań seksualnych - i nie zapominajmy, że to tylko jedna z wielu wad używek, które mogą poważnie szkodzić zdrowiu psychofizycznemu.
W przypadku podejrzenia zakażenia chorobą przenoszoną drogą płciową, niezbędna jest konsultacja lekarska oraz poinformowanie osób partnerskich o możliwym ryzyku infekcji.
- Czynniki zmniejszające ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową:
- Unikanie ryzykownych kontaktów seksualnych, ograniczenie liczby partnerów seksualnych i unikanie przypadkowych kontaktów.
- Stosowanie prezerwatyw podczas każdego stosunku (waginalnego, analnego i oralnego)
- Regularne badania, zwłaszcza przy zmianie partnera.
- Szczepienia ochronne – szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B oraz wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV).
- Wzajemna monogamia – utrzymywanie kontaktów seksualnych z jednym, przebadanym partnerem.
- Unikanie używek – alkohol i narkotyki mogą prowadzić do podejmowania ryzykownych zachowań seksualnych.
- Higiena intymna – dbałość o higienę osobistą przed i po stosunku może zmniejszyć ryzyko infekcji.
- Unikanie seksu podczas infekcji – powstrzymanie się od kontaktów seksualnych w przypadku podejrzenia zakażenia lub występowania objawów.
- Używanie barier ochronnych przy seksie oralnym – stosowanie lateksowych osłonek na język lub prezerwatyw także podczas seksu oralnego.
- Świadomość objawów, gdyż znajomość wczesnych symptomów chorób przenoszonych drogą płciową umożliwia szybsze leczenie i ogranicza ryzyko rozprzestrzeniania infekcji.
- Szybkie leczenie zakażeń – w razie podejrzenia choroby konieczna jest konsultacja lekarska i wdrożenie leczenia.
- Poinformowanie partnera o możliwym zakażeniu
- Unikanie współdzielenia akcesoriów erotycznych
- Profilaktyka przedekspozycyjna (PrEP) i poekspozycyjna (PEP) – stosowanie leków antyretrowirusowych w przypadku osób narażonych na HIV.
- Unikanie kontaktu z płynami ustrojowymi osoby zakażonej – np. krwią czy nasieniem, jeśli istnieje ryzyko infekcji.
- Edukacja seksualna – zdobywanie rzetelnej wiedzy na temat chorób przenoszonych drogą płciową i ich zapobiegania.
- Stosowanie lubrykantów na bazie wody lub silikonu – zmniejszają ryzyko mikrourazów, które mogą ułatwiać wnikanie patogenów.
- Zdrowy styl życia i odporność organizmu – dobra kondycja organizmu wspiera odporność, co może ograniczyć ryzyko infekcji.
- Unikanie tatuaży i piercingu w niepewnych miejscach – narzędzia muszą być sterylne, by zapobiec zakażeniom wirusowym (np. HIV, HCV).
- Regularne wizyty u lekarza ginekologa, urologa lub dermatologa-wenerologa, które pozwalają na szybkie wykrycie ewentualnych infekcji i ich leczenie.
Podcasty
Playlisty tematyczne
