Po spacerze trudniej ci się myśli? Winne może być powietrze, którym oddychasz
Zanieczyszczenie powietrza może zanieczyszczać... umysły, powodując utrudnienia w codziennych, nawet z pozoru błahych czynnościach, a także wpływając na nasze relacje - zwracają uwagę naukowcy. Wyniki nowych badań wykazały skutki wpływu zanieczyszczeń powietrza na różne obszary mózgu.
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na mózg
Nowe badania naukowców z uniwersytetu w Birmingham wskazują, że nawet krótkotrwałe narażenie na zanieczyszczenie powietrza cząstkami stałymi (PM) może powodować zaburzenia w obrębie m.in. zdolności do interpretowania emocji, wpływać na zaburzenia koncentracji, a nawet utrudniać realizację codziennych czynności, jak choćby codzienne zakupy w sklepie oraz zachowywania się w sposób społecznie akceptowalny. Jak to możliwe?
Naukowcy przebadali uczestników, narażonych na zanieczyszczenia powietrza, pochodzące z dymu specjalnie wygenerowanego ze świec. Następnie, po upływie 4 godzin, testowano ich zdolności poznawcze.
Analogicznie testowano tych samych uczestników po ich ekspozycji na świeże powietrze. Każda uczestnicząca osoba była też testowana 4 godziny przed ekspozycją na określony czynnik. Co ustalono?
Zanieczyszczenia powietrza powodują problemy z koncentracją
W testach badano możliwość skupienia uwagi i koncentracji, szybkość reakcji psychomotorycznych, pamięć. Na łamach Nature Communications opublikowano wyniki badań, które wiele osób może uznać za zaskakujące.
Zdaniem badaczy z uniwersytetów w Birmingham i Manchesterze zanieczyszczenie powietrza negatywnie wpływa m.in. na selektywność uwagi, na rozpoznawanie emocji. Na wyniki badań nie miała wpływu technika oddychania: przez nos albo przez usta.
Jak wytłumaczono zaistniałe zjawisko? Zdaniem badaczy może to być skutek stanu zapalnego powodowanego przez zanieczyszczenie powietrza. Uwagę badaczy przykuł fakt, że selektywna uwaga i rozpoznawanie emocji ucierpiały pod wpływem zanieczyszczeń.
Nie zauważono natomiast wpływu na pamięć, co z kolei może dowodzić, że niektóre rejony mózgu są bardziej odporne na zanieczyszczenia, a inne bardziej na nie podatne. Dr Thomas Faherty z University of Birmingham, współautor badania, przyznał:
Nasze badanie dostarcza przekonujących dowodów na to, że nawet krótkotrwała ekspozycja na cząstki stałe może mieć natychmiastowy negatywny wpływ na funkcje mózgu niezbędne do codziennych czynności, takich jak cotygodniowe zakupy w supermarkecie.
Z kolei profesor Francis Pope z Uniwersytetu w Birmingham, który także pracował przy omawianych badaniach, skomentował:
Zła jakość powietrza osłabia rozwój intelektualny i wydajność pracowników, co ma poważne konsekwencje społeczne i ekonomiczne w świecie zaawansowanych technologii, w którym podstawą jest doskonałość poznawcza.
Zmniejszona produktywność wpływa na wzrost gospodarczy, co dodatkowo podkreśla pilną potrzebę surowszych przepisów dotyczących jakości powietrza i środków ochrony zdrowia publicznego w celu zwalczania szkodliwych skutków zanieczyszczeń dla zdrowia mózgu, szczególnie w silnie zanieczyszczonych obszarach miejskich.
Co to są funkcje poznawcze i co im szkodzi
Funkcje poznawcze obejmują szeroki zakres procesów umysłowych, które są kluczowe dla codziennego funkcjonowania. Jednym z nich jest selektywna uwaga, umożliwiająca podejmowanie decyzji i realizację celów.
Dzięki niej możemy skupić się na priorytetowych zadaniach, takich jak wybór produktów z listy zakupów w supermarkecie, jednocześnie ignorując nieistotne bodźce i opierając się impulsywnym zakupom.
Pamięć robocza pełni rolę "tymczasowego magazynu" dla informacji, pozwalając jednocześnie na ich przetwarzanie. Jest niezbędna w zadaniach wymagających zarówno przechowywania, jak i manipulacji danymi, np. przy planowaniu harmonogramu czy prowadzeniu równoczesnych rozmów.
7 ważnych badań, które możesz zrobić na NFZ. Warto!
Z kolei poznanie społeczno-emocjonalne, obejmujące rozpoznawanie i interpretację emocji własnych oraz innych osób, odgrywa kluczową rolę w regulacji zachowań społecznych. Mimo że każda z tych funkcji pełni odrębne zadania, współpracują one ze sobą, wspierając skuteczne działanie w życiu zawodowym i prywatnym. Współautor, profesor Gordon McFiggans z University of Manchester, skomentował:
Badanie to pokazuje, jak ważne jest zrozumienie wpływu zanieczyszczenia powietrza na funkcje poznawcze i jak ważne jest zbadanie wpływu różnych źródeł zanieczyszczenia na zdrowie mózgu u podatnych na nie starszych członków społeczeństwa.
Zanieczyszczenia powietrza - wpływ na zdrowie
To pierwsze badanie, które eksperymentalnie analizuje wpływ różnych dróg wdychania zanieczyszczeń powietrza PM na funkcje poznawcze. Uzyskane wyniki dostarczają informacji na temat mechanizmów oddziaływania tych substancji na mózg. Naukowcy podkreślają jednak konieczność dalszych badań.
Zanieczyszczenie powietrza stanowi jedno z największych środowiskowych zagrożeń dla zdrowia na całym świecie, znacząco zwiększając ryzyko przedwczesnej śmierci.
Jego szkodliwy wpływ na układ sercowo-naczyniowy i oddechowy jest dobrze udokumentowany, a rosnąca liczba dowodów wskazuje także na związek z chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak stwardnienie rozsiane, choroba Alzheimera i choroba Parkinsona.
Szczególnie niebezpieczne są drobne cząstki pyłu zawieszonego PM 2,5, które stanowią największe zagrożenie dla zdrowia człowieka. W 2015 roku przypisano im około 4,2 mln zgonów. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, aby ich stężenie nie przekraczało 15 µg/m³ w ujęciu dobowym oraz 5 µg/m³ w skali rocznej.
Coraz więcej badań wskazuje na konieczność dalszej analizy wpływu zanieczyszczenia powietrza na funkcje poznawcze. Istotne jest nie tylko zrozumienie mechanizmów tego oddziaływania, ale także określenie długoterminowych konsekwencji, szczególnie w odniesieniu do grup wrażliwych, takich jak dzieci i osoby starsze.
Podcasty
Playlisty tematyczne
