Planszówki, krzyżówki, szachy. Sprawdzono, co najbardziej hamuje starzenie mózgu

Z wiekiem wiele osób zaczyna obawiać się o zdrowie swojego mózgu i sprawność pamięci. W ostatnich latach krzyżówki i inne stymulujące umysłowo aktywności zyskały na popularności jako potencjalne narzędzia w walce z procesami starzenia się mózgu. Czy jednak rzeczywiście mają one pozytywny wpływ na nasze zdolności poznawcze? Nowe badania dostarczają interesujących informacji na temat optymalnej liczby krzyżówek do rozwiązania w tygodniu.

Czy rozwiązywanie krzyżówek korzystnie wpływa na mózg

Był czas, że krzyżówki uwielbiano i chwalono jako przepis na zapobieganie chorobom neurodegeneracyjnym. Ale później mówiono, że to wcale tak dobrze nie działa na mózg – ktoś, owszem, może być świetnym krzyżówkowiczem, ale już inne zadania wymagające koncentracji i skupienia, a także sprawnej pamięci i optymalnych funkcji myślowych, niekoniecznie są realizowane we właściwy sposób, mimo „krzyżówkowej bystrości”.

Naukowcy postanowili sprawdzić, jak to właściwie jest z tymi krzyżówkami i czy są one wsparciem dla mózgu, jeśli chodzi o spowolnienie procesów starzenia.

Wczesne oznaki demencji

Zobacz galerię 9 zdjęć

Co spowalania procesy starzenia się mózgu

W nowym badaniu naukowcy przyjrzeli się potencjałowi, jaki mogą mieć łamigłówki, krzyżówki i czytanie książek, jeśli chodzi o zapobieganie starzeniu się mózgu. Naukowcy z University of Southern Mississippi, Texas A&M University oraz Indiana University przeanalizowali dane blisko 6 tysięcy osób (dokładnie 5,932 pacjentów).

Uczestnicy badania byli w wieku 50+ w roku 2012 i mieli już wówczas łagodne zaburzenia poznawcze. Przez kolejnych 8 lat monitorowano stan zdrowia uczestników projektu badawczego, m.in. poprzez ankiety z samooceną oraz telefoniczne wywiady.

Uczestnicy zostali sklasyfikowani i podzieleni na grupy niskiej, średniej i wysokiej częstotliwości uczestnictwa w stymulujących poznawczo czynnościach rekreacyjnych. Wśród tych czynności były: czytanie, pisanie, granie w gry takie jak szachy, planszówki, rozwiązywanie krzyżówek oraz angażowanie się w hobby. Wyniki badań opublikowano na łamach Journal of Cognitive Enhancement.

Junhyoung Kim, profesor nadzwyczajny z Texas A&M University, poinformował, odnosząc się do badania w zakresie pogarszającej się pamięci:

Krótko mówiąc, grupa o wysokim poziomie uczestnictwa [w w stymulujących poznawczo czynnościach rekreacyjnych - red.] konsekwentnie wykazywała wyższy poziom funkcji poznawczych w trakcie badania i utrzymywała podobny poziom funkcji poznawczych w porównaniu do innych grup.

Aktywny mózg to sprawny mózg

Korzyści z wysokiego poziomu zaangażowania w stymulujących poznawczo czynnościach rekreacyjnych były spójne w zakresie pamięci, uwagi i szybkości przetwarzania poznawczego.

Grupa, która dużo czasu poświęcała na takie aktywności, wypadała w testach lepiej od grupy średniej. Z kolei grupa średnia uplasowała się na wyższej pozycji w porównaniu z osobami, które w małym zakresie praktykowały stymulujące poznawczo czynności rekreacyjne.

Jednak należy też podkreślić, że pewien spadek funkcji poznawczych był obserwowany u wszystkich osób, ale jego skala i tempo zależały od poziomu stymulujących poznawczo czynności rekreacyjnych na co dzień.

Zdaniem naukowców takie czynności stymulujące poznawczo należy wykonywać co najmniej 3 razy w tygodniu albo częściej, aby ich efekty były zauważalne. Cykliczne ćwiczenie mózgu, tak jak ciała, to czynność, która powoduje poprawę formy, wzmacnia i spowalnia procesy starzenia. Jak podkreślili badacze:

Te wyniki sugerują, że pozytywne interwencje w stylu życia, będące niefarmakologicznym leczeniem, odgrywają ważną rolę w promowaniu funkcji poznawczych oraz w zapobieganiu spadkowi funkcji poznawczych u osób starszych lub z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi.

Ile krzyżówek w tygodniu wspiera pracę mózgu? 

Optymalne zaangażowanie - czy to w krzyżówki, czy inne aktywności umysłowe - to trzy lub więcej razy w tygodniu. Badania sugerują, że regularne stymulowanie mózgu poprzez rozwiązywanie krzyżówek, łamigłówek, czy innych gier i zabaw umysłowych może wspierać funkcje poznawcze oraz opóźniać procesy starzenia mózgu.

CZYTAJ TEŻ: Chcesz mieć mózg jak brzytwa? Neurolog zdradza 5 zasad, które pomogą ci to osiągnąć

Chociaż istnieje wiele dowodów na korzyści płynące z angażowania się w tego typu aktywności, nie ma jednoznacznych dowodów na to, że krzyżówki same w sobie zapobiegają chorobom neurodegeneracyjnym.

Warto jednak zauważyć, że uczestnictwo w stymulujących umysłowo czynnościach może wspierać ogólną sprawność umysłową i poprawiać pamięć, co może przyczynić się do lepszej jakości życia w miarę starzenia się. Regularne wyzwania umysłowe mogą więc działać jako forma ćwiczeń dla mózgu, co przyczynia się do jego zdrowia i funkcjonowania.

TO TEŻ MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ: Głęboka stymulacja mózgu w leczeniu choroby Parkinsona

Katarzyna Głuszak