Pijesz kawę i herbatę litrami? Narażasz się na groźne schorzenie

W ostatnim czasie w mediach zaczął pojawiać się temat choroby zwanej beri-beri. Schorzenie to jest wynikiem niedoboru witaminy B1, czyli tiaminy. Jak się okazuje, choroba ta coraz częściej dotyka osób, które regularnie spożywają zbyt duże ilości kawy lub herbaty.

Beri-beri, mimo iż była kiedyś uznawana za chorobę endemiczną dla regionów, w których dieta była uboga w zróżnicowane źródła tiaminy. Obecnie ber-beri staje się problemem również w rozwiniętych krajach.

Powód? Nadmierna konsumpcja napojów takich jak kawa i herbata, które mogą ograniczać wchłanianie witaminy B1 przez organizm, zwłaszcza kiedy są spożywane w dużych ilościach. Tiamina pełni bowiem kluczową rolę w metabolizmie energetycznym komórek, a jej brak może prowadzić do zaburzeń pracy układu nerwowego oraz sercowo-naczyniowego.

Co to jest beri-beri?

Beri-beri to schorzenie wywołane niedoborem witaminy B1, które manifestuje się poprzez szereg objawów, takich jak osłabienie mięśni, zaburzenia pracy układu nerwowego, problemy z sercem, a nawet obrzęki kończyn. Witamina B1 pełni kluczową rolę w metabolizmie węglowodanów, przyczyniając się do produkcji energii, a także wspiera funkcjonowanie układu nerwowego. Jej niedobór, zwłaszcza w dłuższej perspektywie, może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia.

Przyczyny beri-beri są różnorodne i często bagatelizowane, ponieważ objawy takie jak osłabienie, zaburzenia czucia, stopniowy zanik mięśni, duszności czy kołatanie serca mogą być mylone z przejściowym zmęczeniem, czy stresem. Niemniej jednak nawet niewielkie zaburzenia pamięci, problemy z koncentracją, czy przyspieszony puls, mogą być pierwszym sygnałem, że naszemu organizmowi brakuje tiaminy.

Jak rozpoznać i leczyć beri-beri?

Objawy beri-beri mogą być początkowo niejasne i łatwe do pominięcia. Znajdziemy wśród nich niskie ciśnienie, szybkie męczenie się czy drżenie mięśni. W bardziej zaawansowanych stadiach mogą pojawić się poważniejsze problemy, w tym zaburzenia pamięci, kołatanie serca, duszności oraz znaczne osłabienie mięśni.

Rozpoznanie beri-beri wymaga konsultacji medycznej i badań krwi w celu oceny poziomu witaminy B1.

Leczenie beri-beri koncentruje się przede wszystkim na uzupełnieniu niedoboru tiaminy, często za pomocą zastrzyków domięśniowych, które szybko podnoszą poziom witaminy w organizmie. Następnie, równie ważne jest wprowadzenie zbilansowanej diety bogatej w witaminę B1, która pomoże uniknąć nawrotu choroby. Do produktów bogatych w tiaminę należą m.in. mięso wieprzowe, orzechy, pełnoziarniste produkty zbożowe i kasza manna.

Co robić, aby uniknąć beri-beri?

Oprócz osób regularnie spożywających duże ilości alkoholu, w grupie ryzyka znajdują się także ci, którzy często piją dużo kawy lub herbaty. Napoje te, choć powszechnie uważane za bezpieczne, w nadmiernych ilościach mogą przyczyniać się do zmniejszenia wchłaniania tiaminy przez organizm, prowadząc do jej niedoboru. Nieodpowiednia dieta, uboga w składniki odżywcze i witaminy, szczególnie w tiaminę, jest jedną z głównych przyczyn tego stanu.

Zapobieganie niedoborowi witaminy B1 i wynikającej z niego chorobie beri-beri jest możliwe poprzez świadome podejście do diety i umiarkowane spożywanie kawy oraz herbaty. Ważne jest, aby pamiętać o włączeniu do diety różnorodnych źródeł tiaminy i innych niezbędnych składników odżywczych.

Choroba Beri-beri a odkrycie witaminy B1

W 1910 roku Kazimierz Funk, światowej sławy twórca nauki o witaminach, w trakcie badań nad schorzeniami występującymi w klimacie tropikalnym, zetknął się z Williamem L. Braddonem, ekspertem w dziedzinie patologii tropikalnych oraz medykiem wojskowym, który zgłębiał problematykę beri-beri. To zabójcze schorzenie neurodegeneracyjne, które w XIX wieku powszechnie dotykało osób mieszkających w warunkach zbiorowych, takich jak żołnierze, marynarze czy więźniowie, często diagnozowane było w obszarach tropikalnych, gdzie dieta opierała się na przetworzonych produktach typu biały ryż czy sago.

Analizując problem Funk zauważył w końcu, że przyczyną beri-beri jest niedostatek pewnego prostego aminokwasu, który zawiera azot. Izolując tę substancję z otrąb ryżowych, nazwali ją "witamina" (od łac. vita – życie i amine – związek zawierający grupę aminową) i w 1911 roku opublikował swoje odkrycie.

Romana Makówka