Padaczka może uszkodzić mózg. Na liście 8 poważnych chorób

Epilepsja potoczne zwana padaczką to choroba, która ma prawie 70 odmian. Niemniej łączy je jedno, to neurologiczna przypadłość polegająca na zakłóceniu pracy neuronów w określonej części mózgu. Naukowcy na podstawie dużego badania klinicznego dostrzegli, że padaczka wiąże się m.in. z zaburzeniami poznawczymi, schizofrenią, czy chorobą Alzheimera.

Badania opublikowane na łamach  Journal of Translational Medicine wskazują, że osoby chorujące na padaczkę mogą w wyniku tego schorzenia doświadczać wielu innych problemów natury neurologicznej lub psychicznej. Zauważono, że wśród uczestników badań chorych na padaczkę rozwinęła się nie tylko schizofrenia, ale i wiele innych zaburzeń.

Jakie zmiany w mózgu powoduje padaczka?

Dr Dan-Dan Zhang, neurolog z Qingdao Municipal Hospital na Uniwersytecie Qingdao w Chinach wraz z grupą współpracowników analizowali związek pomiędzy padaczką a zaburzeniami poszczególnych mechanizmów i procesów zachodzących na co dzień w mózgu. 

W tym celu wykorzystali dane zgromadzone w ramach długiego i prospektywnego badania UK Biobank w Wielkiej Brytanii, czego wynikiem było zgromadzenie dokumentacji oraz próbek biologicznych od pół miliona ludzi. Chińscy naukowcy do swoich badań wykorzystali informacje dotyczące aż 426 527 uczestników. Wśród nich u 3251 osób na początku badań zdiagnozowano padaczkę. Następnie przez 17 lat obserwowano uczestników, co pozwoliło uzyskać szereg ważnych ustaleń.

Naukowcy odkryli, że padaczka powiązana jest ze stałym szkodliwym wpływem zarówno na funkcje poznawcze, funkcje motoryczne jak i zdrowie psychiczne badanych. Osoby te miały znacznie wyższe ryzyko wystąpienia chorób neurologicznych i zaburzeń psychicznych.

Nasze badanie podkreśliło znaczenie wczesnej interwencji w diagnozie i leczeniu padaczki dla zdrowia mózgu i dostarczyło nowych spostrzeżeń, aby poprawić jakość przeżycia pacjentów z padaczką

– piszą autorzy.

Wskazują również, że udało się zidentyfikować kilka obszarów w mózgu, które były powiązane z padaczką. W grę wchodzi hipokamp, blada gałka oczna oraz obszary przedśrodkowe. 

Co ciekawe, zaobserwowano, że występują efekty pośredniczące w przypadku markerów obwodowych oraz poszczególnych białek. A to z kolei sugeruje, że w rozwój zaburzeń u osób z padaczką zaangażowana jest praca wątroby oraz metabolizm lipidów.

Spośród wspomnianych 3251 pacjentów z wyjściową diagnozą padaczki zaobserwowano następujące przypadki dodatkowych chorób:

• 152 z nich cierpiało na demencję,
• 44 na chorobę Parkinsona,
• 123 miało zaburzenia snu,
• 209 doświadczyło udaru,
• u 231 stwierdzono zaburzenia lękowe,
• u 4 osób chorobę afektywną dwubiegunową,
• 241 cierpiało na duże zaburzenia depresyjne,
• a 13 miało schizofrenię.

Dodatkowo stwierdzono związek pomiędzy padaczką a zgonem z powodu występowania chorób neurologicznych. Powiązanie to było obecne zarówno w przypadku kobiet jak i mężczyzn. 

Ogólnie rzecz biorąc, naukowcy wskazują, że ich obserwacje na temat tego czy padaczka może uszkadzać mózg, były zgodne z założeniami. Ustalono, że choroba ta była istotnie związana ze zmniejszeniem grubości kory, objętości i objętości podkorowej.

Zaburzenia funkcji poznawczych - co to takiego?

O funkcjach poznawczych mówimy najczęściej w odniesieniu do rozwijającej się demencji. Wówczas dana osoba zaczyna mieć problemy z pamięcią. Jednak to nie jedyny aspekt. Otóż funkcje poznawcze to także wzrok, słuch oraz ruch. Dlatego rodzaj problemów neurologicznych, jakich doświadcza dana osoba, zależy od tego, w jakim obszarze mózgu dojdzie do zaburzeń. Jak wynika z badań, to właśnie tego rodzaju problem był najczęstszy u ludzi z padaczką.

Przede wszystkim należy pamiętać, że mózg człowieka nie jest symetryczny. A to oznacza, że lewa półkula odpowiada za inne funkcje, a prawa za inne. Przykładowo, lewa strona mózgu powiązana jest z receptorami skórnymi oraz mięśniami głównie po prawej stronie ciała. Natomiast prawa półkula łączy się z receptorami lewej strony ciała. Można by rzec, że działają na krzyż. Wyjątkiem są mięśnie twarzy oraz tułowia, których sterowaniem zajmują się obie półkule.

Lewa półkula widzi tylko prawą połówkę obrazu a prawa tylko lewą. I choć każda półkula otrzymuje dźwięk z obojga uszu, to silniejszy sygnał dociera z lewego ucha do prawej półkuli i na odwrót. Prawa półkula jest bardzo ważna m.in. dla rozwoju i opanowania języka. Lewa odpowiada za pamięć, czy umiejętności analityczne. 

Obie półkule wymieniają się informacjami za pomocą ciała modzelowatego, czyli struktury złożonej a aksonów. Kiedy ciało modzelowate zwane także spoidłem wielkim zostanie przecięte, wspomniana wymiana informacji przestaje być możliwa. Co ciekawe w przypadku osób cierpiących na padaczkę lekooporną czasem stosowany jest celowy zabieg przerywający spoidło. Celem jest złagodzenie ciężkiej postaci choroby charakteryzującej się częstymi nawrotami ataków. 

Zaburzenia funkcji poznawczych to efekt zmian zachodzących w mózgu. Jak wynika z opisanych badań, powodem może być padaczka, natomiast mózg to bardzo delikatna struktura i przyczyn może być znacznie więcej. Objawy zaburzeń funkcji poznawczych są zróżnicowane i każdego pacjenta, natomiast często obserwuje się następujące problemy:

• zaburzenia pamięci,
• trudności z rozwiązywaniem nowych problemów,
• problemy ze znalezieniem właściwego słowa,
• trudności w ocenie miejsca i czasu,
• spadek mobilności,
• gubienie rzeczy,
• zapominanie o lekach,
• zapominanie o umówionych spotkaniach,
• mylenie docelowego przeznaczenia poszczególnych przedmiotów,
• problemy z rozpoznawaniem twarzy bliskich,
• zmiany zachowania (wycofanie, agresja).

Magdalena Siraga