Operacja zaćmy może zmniejszyć ryzyko demencji

Nowe badanie wykazało, że operacja zaćmy może zapobiec wystąpieniu demencji, z którą na świecie zmaga się ponad 55 mln. ludzi. Po takiej operacji do mózgu dociera bowiem więcej niebieskiego światła, które jest niezbędne dla zachowania funkcji poznawczych.

Demencja wiąże się z pogorszeniem funkcji poznawczych. Jej objawami są zmiany osobowości, pogorszenie sprawności umysłowej i pamięci, zwłaszcza krótkotrwałej, a także utrata umiejętności wykonywania codziennych zadań, przez co osoby z demencją mają problemy z samodzielnym radzeniem sobie z tym, co wcześniej nie sprawiało im problemu.

Najczęstszą formą demencji jest choroba Alzheimera, w której przebiegu dochodzi do stopniowej degradacji komórek nerwowych w mózgu - między neuronami odkładają się płytki amyloidowe, tworzą się również tzw. splątki neurofibrylarne, czyli agregacje białek tau. 

Na całym świecie z demencją żyje ponad 55 mln. ludzi. Przez lata badacze szukali jej możliwych przyczyn, póki co jednak nie zostały one do końca wyjaśnione.

Naukowcy z University of Washington School of Medicine w Seattle twierdzą, że odkryli związek między operacją zaćmy a zmniejszonym ryzykiem rozwoju demencji, w tym choroby Alzheimera. u osób starszych.

Zaćma to choroba oczu, w trakcie której dochodzi do postępującego zmętnienia soczewki oka. Obraz stopniowo staje się coraz bardziej mglisty, a przedmioty - rozmazane, mniej kolorowe. Jedynym sposobem na usunięcie zaćmy jest jej operacja, która polega na usunięciu przez chirurga naturalnej soczewki oka i zastąpieniu jej sztuczna soczewką wewnątrzgałkową.

I właśnie taka operacja - co sugerują autorzy badania - jest dla wielu osób kluczem do tego, by uniknąć demencji.

Jak twierdzą naukowcy, utrata wzroku już od dłuższego czasu była przedmiotem zainteresowania badaczy jako jeden z możliwych do zmodyfikowania czynników ryzyka demencji. Ponieważ operacja zaćmy poprawia wzrok, autorzy badania postawili hipotezę, że osoby starsze, które przechodzą operację zaćmy, mogą mieć niższe ryzyko rozwoju demencji i choroby Alzheimera.

Zespół przeanalizował dane zebrane od ponad 3000 uczestników innego badania, dotyczącego zmian w percepcji u osób dorosłych. Na początku badania osoby te miały co najmniej 65 lat i nie cierpiały na demencję. Naukowcy kontrolowali je co dwa lata - u części z nich po pewnym czasie pojawiły się objawy demencji lub choroby Alzheimera.

Dalsza analiza objęła uczestników, którzy przed rekrutacją lub już w trakcie badania otrzymali diagnozę zaćmy lub jaskry.

Po wyodrębnieniu informacji o operacjach zaćmy z dokumentacji medycznej uczestników badania, naukowcy odkryli, że z 3038 uczestników badania, 853 rozwinęło demencję, w tym 709 chorobę Alzheimera. Dodatkowo 1382 uczestników — czyli 45 wszystkich badanych — przeszło operację zaćmy.

Podczas dalszych badań zespół badawczy odkrył, że uczestnicy, którzy przeszli operację zaćmy, mieli po operacji prawie 30 proc. mniejsze ryzyko rozwoju demencji.

Co ciekawe, na ryzyko demencji nie wpłynęła zaś operacja jaskry.

Zdaniem autorów badanie dowiodło, że poprawa wzroku przez usunięcie zaćmy może zmniejszyć ryzyko demencji. A jest tak, gdyż zaćma blokuje niebieskie światło. Tymczasem obecne w siatkówce światłoczułe komórki zwojowe są na ten rodzaj światła szczególnie wrażliwe, gdyż pomaga ono regulować cykl okołodobowy. Zmiana funkcjonowania tych komórek może znacząco osłabić funkcje poznawcze.

Po usunięciu zaćmy do komórek tych dociera więcej niebieskiego światła i właśnie dlatego zabieg może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka demencji.

Katarzyna Hubicz