Omdlenia, drgawki, śpiączka, a nawet śmierć. Oto czym grozi niedobór jednego składnika

Tropikalne upały, które opanowały Europę, w tym Polskę, mogą realnie szkodzić życiu i zdrowiu, prowadząc m.in. do udaru słonecznego. Nie jesteśmy przyzwyczajeni do gorąca powyżej 30 stopni, szczególnie utrzymującego się przez wiele dni. Nasze organizmy nie mają naturalnych skutecznych mechanizmów schładzania. A stąd już tylko o krok do tragedii.

Rekordowe upały - skutki dla zdrowia

'"Zimą musi być zimno, takie jest odwieczne prawo natury" - jak brzmi słynny cytat z "Misia". Analogicznie można powiedzieć o lecie, że musi być gorąco. Jednak nie da się zaprzeczyć, że każdego roku jest goręcej. Właśnie padł polski rekord ciepła – odnotowano 35,5 stopnia Celsjusza.

Nie jesteśmy przyzwyczajeni do takich temperatur. Lekarze ostrzegają, że powoli zbliżamy się do granic wytrzymałości ludzkich organizmów. I nie chodzi tylko o groźny udar słoneczny. Wystarczy doba upału, żeby organizm się odwodnił. A to zabójcze dla ciała – szczególnie układu krwionośnego – i umysłu, bo mózg w 80 proc. składa się z wody.

Odwodnienie jest szczególnie niebezpieczne dla małych dzieci, których organizmy w większym stopniu niż ciała dorosłych składają się z wody. Podobnie sprawa ma się w przypadku seniorów, którzy również są mocno narażeni na negatywne skutki upałów. Starsze osoby często nie odczuwają pragnienia i stale piją za mało. Upał w takiej sytuacji może być dosłownie zabójczy, jeśli dodamy choroby przewlekłe.

Odwodnienie - przyczyny

- 60-70 proc. ludzkiego ciała to woda, w przypadku niemowląt 80 proc. – zwróciła uwagę Paulina Gryz, cytowana przez PAP dietetyczka z Dziecięcego Szpitala Klinicznego im. Polikarpa Brudzińskiego w Warszawie. - Podczas upałów tracimy tę wodę – nie tylko wraz z moczem, co jest przyczyną głównego ubytku wody, ale także poprzez pocenie się i parowanie. A im temperatura wyższa, tym więcej wody ubywa z naszego organizmu.

Gdy temperatura sięga 30 stopni, samo pocenie może zużywać pół litra wody z organizmu. A w ostatnim czasie temperatury są nawet wyższe niż 30 stopni. Ulgi nie przynoszą też noce, podczas których temperatura utrzymuje się powyżej 20 stopni. Odwodnieniu sprzyjają również biegunki i zatrucia, o które latem jest łatwo m.in. z powodu szybszego psucia się produktów spożywczych. 

Odwodnienie - objawy

Objawy odwodnienia, jeśli w porę nie uzupełnimy płynów, przybierają na sile. Najczęściej organizm wskazuje na to, że jest odwodniony w następujący sposób:

• uczucie pragnienia
• bóle głowy
• suchość skóry i błon śluzowych
• brak śliny
• mdłości
• rzadkie oddawanie moczu, przy postępującym odwodnieniu aż do zaprzestania
• trudności z koncentracją, rozkojarzenie
• osłabienie procesów myślowych, wrażenie splątania
• osłabienie, senność
• omdlenie
• drgawki
• ataki padaczki
• śpiączka.

Wraz z odwodnieniem rośnie też ryzyko udaru, problemów kardiologicznych, zaburzeń pracy wątroby, która przy odwodnieniu słabiej filtruje i może niedostatecznie oczyszczać krew z toksyn.

Doba bez wody w upale oznacza śmierć

Chociaż w teorii zakłada się, że człowiek bez wody może przeżyć 3 do 7 dni, w zależności od indywidualnych predyspozycji i kondycji organizmu. W praktyce przy upale i następującej przy nim hipertermii, do zgonu może dojść już po dobie odwodnienia. Doba bez spożywania płynów, podczas upału, to właściwie wyrok śmierci.

Żeby właściwie się nawadniać, należy pić w czasie upału co najmniej 3 litry płynów. Zaleca się picie małych porcji w niewielkich odstępach czasu, przez cały dzień. Jeśli jednorazowo przyjmiemy dużą ilość płynów, organizm ich nie zatrzyma, ale wydali, dlatego tak ważne jest systematyczne uzupełnianie wody w organizmie. 

Polecane jest także uzupełnianie elektrolitów, które doraźnie można zastąpić wodą ze szczyptą soli. Ponadto naturalnemu schładzaniu organizmu sprzyja ciepła herbata, popularna w krajach północnoafrykańskich i na Bliskim Wschodzie. Intensywne pocenie pomoże poprawić komfort w czasie upału, ale należy pamiętać, że konieczne będzie uzupełnienie wypoconych płynów.

Czytaj też: Odwodnienie organizmu – objawy i leczenie. Co pić przy odwodnieniu organizmu?

Katarzyna Głuszak