Odkryto, dlaczego kleszcze są dla nas tak groźne. Zaskakujący powód

Ukąszenie kleszcza budzi zrozumiały niepokój: pajęczaki te mogą bowiem przenosić groźne choroby, w tym boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu - obie mogą doprowadzić do wielu powikłań, z których część może zagrażać życiu. Jeszcze niedawno badacze nie do końca wiedzieli, czemu kleszcze są tak niebezpieczne dla ludzi. Odpowiedzi na to pytanie dostarczają wyniki jednego z najnowszych badań.

Kleszcze stanowią obecnie olbrzymie zagrożenie w całej Europie. Są groźne - jak wynika ze statystyk prawie co drugi występujący w Europie kleszcz jest nosicielem patogenów. Najczęstszymi chorobami przenoszonymi przez te pajęczaki jest borelioza, zwana również chorobą Lyme, a także kleszczowe zapalenie mózgu. Przeciw KZM istnieje szczepionka, prace trwają również nad szczepionką przeciw boreliozie.

Dlaczego właściwie kleszcze są aż tak niebezpieczne i co sprawia, że nasz układ odpornościowy nie jest w stanie do końca się przed nimi obronić? Odpowiedzi na to pytanie poszukali naukowcy z Wydziału Dermatologii MedUni Vienna, a wyniki opublikowano w Journal of Clinical Investigation.

Ślina kleszcza wpływa na odporność

Naukowcy zbadali próbki skóry pobrane od ochotników oraz modele skóry, którą „ukąsili” w sposób naśladujący ukąszenie najczęściej występującego w Europie kleszcza pospolitego (Ixodes ricinus). W obu przypadkach odkryli nietypową stymulację układu odpornościowego.

Stwierdzili między innymi, że po kontakcie ze śliną kleszcza (w której znajdują się groźne patogeny), zakłócona jest funkcja komórek odpornościowych, zwłaszcza limfocytów T, ważnych dla tak zwanej pamięci immunologicznej.

Podobnych obserwacji dokonali w trakcie analizy wczesnego stadium boreliozy (wołanej przez krętki Borrelia burgdorferi) – odkryli, że kontakt tych bakterii z wydzieliną gruczołów ślinowych kleszczy utrudnia gromadzenie się w skórze komórek odpornościowych.

„Odkryliśmy, że ukąszenie kleszcza doprowadza do głębokich zmian w układzie odpornościowym skóry, hamując lokalną odpowiedź immunologiczną. To zaś oznacza, że groźne patogeny, jakie trafiają pod skórę wraz ze śliną kleszcza mogą się łatwiej namnażać, co prowadzi do rozwoju infekcji” – wyjaśnia Johanna Strobl, główna autorka badania.

Zagrożenie będzie rosnąć, powodem są zmiany klimatu

Kleszcze są aktywne, gdy temperatura przekroczy 5-7 stopni Celsjusza – w Polsce sezon na nie zaczyna się zwykle wiosną, a kończy późną jesienią. Problemem są jednak zmiany klimatu i łagodne, ciepłe zimy, które z powodu ocieplenia klimatu zdarzają się coraz częściej. W latach, gdy zimy są łagodniejsze, „sezon kleszczowy” może trwać nawet przez cały rok.

Katarzyna Hubicz