Oczy na wakacjach wymagają szczególnej troski. Ważne rady od optometrystki: "Nie kupuj okularów na bazarach"

Weryfikacja

Konsultacja: Dominika Olkowska

Oczy nie lubią wysokich temperatur i klimatyzacji. Latem są wyjątkowo narażone na działanie wielu czynników, przede wszystkim muszą zmagać się z silnym promieniowaniem UV i atakiem różnych alergenów. Nie da się ukryć, że oczy są naszym oknem na świat, dlatego warto dbać o nie w sezonie wakacyjnym. Ekspertka podpowiada, jakie zasady należy wcielić w życie jeszcze dziś. Oto jedna z nich: "nie kupujcie okularów przeciwsłonecznych na bazarach".

Spis treści

1. Lato to ogromne wyzwanie dla naszych oczu
2. Rady, jak chronić oczy przed słońcem
3. Suchość oczu można odczuć na wakacjach. Jest jednak ratunek
4. Ważne jest, aby dbać o oczy u dzieci 
5. To, co jemy ma też wpływ na kondycję naszych oczu

Oczy są zarówno bardzo ważnym, jak i wrażliwym narządem. Przy pomocy wzroku, nazywanym przez lekarzy "królem zmysłów", odbieramy 80 proc. wszystkich wrażeń, ale nie zawsze potrafimy o niego odpowiednio zadbać. Dlatego też oczy potrzebują odpowiedniej opieki przez cały rok, zwłaszcza w sezonie letnim. To jest wyjątkowo trudny czas, w którym utrapieniem dla nich są wysokie temperatury, piasek, słona woda, wiatr czy klimatyzowane pomieszczenia. Działanie tych czynników może znacznie pogarszać kondycję oczu.

Lato to ogromne wyzwanie dla naszych oczu

Nadmierna ekspozycja na słońce nie jest korzystna dla zdrowia oczu i może wywoływać nawet problemy okulistyczne. – Największym emiterem światła jest słońce, a w jego spektrum zaliczamy m.in. promieniowanie ultrafioletowe (UV) i światło niebieskie. Ultrafiolet dzieli się na trzy rodzaje: UVA, UVB i UVC. Promieniowanie UVA jest z nami przez cały rok bez względu na porę roku i warunki atmosferyczne. Z kolei UVB najmocniej operuje właśnie latem i jest odpowiedzialne za wystąpienie oparzeń czy rumienia, a także UVC, które niemal w całości jest blokowane przez warstwę ozonową – wyjaśnia w rozmowie z Poradnikiem Zdrowie Dominika Olkowska, optometrystka i ekspertka kampanii "Czas na wzrok".

Podkreśla, że oczy, tak samo, jak skóra, są niesamowicie wrażliwe na działanie promieniowania UV, przez co są bardziej narażone na rozwój schorzeń oczu (tj. zaćma, skrzydlik, zespół suchego oka) i nowotworów, m.in. czerniaka czy raka podstawnokomórkowego.

- Co istotne i o czym należy szczególnie pamiętać, to fakt, iż promieniowanie UV ma charakter kumulatywny. Oznacza to, że skutki jego działania nie są widoczne od razu. Szkodliwe promienie kumulują się przez lata, aby w następstwie ujawnić się w postaci wielu schorzeń. Z kolei na działanie światła niebieskiego, którego źródłem jest słońce, ale również urządzenia elektroniczne, np. telefony, tablety, komputery czy niektóre oświetlenia typu LED, jesteśmy narażeni niemal przez całą dobę – mówi.

To światło niebieskie, jak wskazuje ekspertka, dzieli się na:

1. korzystne światło niebiesko-turkusowe odpowiadające za regulację dobowego rytmu,
2. szczególnie niebezpieczne dla naszych oczu światło niebiesko-fioletowe – jego fale docierają do fotoreceptorów siatkówki, przez co powodują ich obumieranie i wpływają na przyspieszenie wystąpienia takich schorzeń jak: zwyrodnienie plamki żółtej (inaczej AMD).

Rady, jak chronić oczy przed słońcem

Niezwykle istotna jest całoroczna maksymalna ochrona wzroku. Jednak piękne i upalne dni potrafią być sporym wyzwaniem dla naszych oczu. Co powinniśmy zatem zrobić, aby latem oczy pozostały zdrowe i wolne od wszelkiego dyskomfortu?

Zdaniem optometrystki należy ochronę oczu zacząć od zakupu w salonie optycznym odpowiednich okularów przeciwsłonecznych z certyfikatem zaświadczającym, że spełniają właściwe normy. To, jak one wyglądają, jest ważne, ale najistotniejsze jest to, żeby spełniały funkcję ochronną przed szkodliwym działaniem światła. Oprawka powinna być idealnie dopasowana do kształtu twarzy i stabilniej na niej leżeć. Szczególną uwagę należy zwrócić na oznaczenie, np. siły filtra UV, symbolu kategorii i znaku zgodności z dyrektywami UE (CE), które są najczęściej umieszczane na oprawkach lub szkłach okularowych.

- Przestrzegam przed kupowaniem okularów przeciwsłonecznych w przypadkowych miejscach m.in. bazarach. Mimo że są one opatrzone naklejką UV400, to tak naprawdę nie mamy pewności, czy mają najwyższy poziom ochrony i czy szkła nie są jedynie zabarwionymi szybkami. Takie okulary mogą przynieść więcej szkody niż pożytku, ponieważ przyciemniając okolice oczu, powodują zwiększanie się źrenic, tym samym większa ilość niebezpiecznych promieni UV dostaje się w głąb gałki ocznej i niszczy jej strukturę – tłumaczy Dominika Olkowska.

Zaleca, aby przy wyborze okularów przeciwsłonecznych zwrócić uwagę na to, czy mają filtr polaryzacyjny, który świetnie sprawdzi się podczas wakacyjnych aktywności nad wodą, a także podczas prowadzenia auta, redukując niechciane odblaski, poprawiając kontrast, wzmacniając nasycenie barw i dodatkowo wyostrzając obraz.

Suchość oczu można odczuć na wakacjach. Jest jednak ratunek

W piękne i upalne dni nie można zapominać o ochronie głowy za pomocą przewiewnej czapki z daszkiem, która chroni oczy przed niebezpiecznymi promieniami słonecznymi. Jak zaznacza ekspertka, warto też zadbać o właściwe nawilżenie oczu.

– Pamiętajmy, że wybór kropli nawilżających, nie może być przypadkowy. Wybierajmy te, które w swoim składzie nie zawierają konserwantów, mogących dodatkowo nasilać problem suchości oczu. Osoby, które cierpią na zespół suchego oka (ZSO), powinny szczególnie dbać o swoje oczy, używając kropli i dobrej jakości okularów przeciwsłonecznych lub fotochromowych, a także pamiętając o częstym i regularnym mruganiu, które w naturalny sposób zapewni oczom odpowiedni poziom nawilżenia – tłumaczy Dominika Olkowska.

Dodaje, że podczas kąpieli w morzu lub jeziorze warto korzystać z okularków ochronnych przeznaczonych do pływania. W ten sposób można ograniczyć kontakt oczu ze słoną wodą i drobnoustrojami oraz zmniejszyć ryzyko wystąpienia podrażnień.

- Po pływaniu należy zadbać o odpowiednią pielęgnację oczu, ponieważ zarówno woda chlorowana, morska czy słodka może powodować podrażnienia, jak i stanowić przyczynę dyskomfortu. W tym celu można użyć tzw. "sztucznych łez", czyli roztworu soli fizjologicznej i przepłukać oczy, usuwając tym samym wszelkie zanieczyszczenia. Dodatkowo można wzmocnić ten efekt poprzez stosowanie kropli nawilżających bez konserwantów, które wykazują działanie łagodzące. W przypadku, gdy podrażnienie nie ustąpi, należy skonsultować się z lekarzem okulistą – wskazuje.

Ważne jest, aby dbać o oczy u dzieci 

Ekspertka Dominika Olkowska przypomina, że w sezonie letnim należy troszczyć się również o wzrok najmłodszych. Jak wyjaśnia, oko dziecka wciąż się rozwija i nie ma wbudowanej jeszcze naturalnej ochrony przed działaniem szkodliwych promieni.

- Większa źrenica (niż u dorosłego) i niemal przejrzysta soczewka oka dziecka przepuszczają zdecydowanie więcej promieni. Mając na uwadze kumulatywny charakter ich działania, których największa kumulacja przypada na pierwsze 20 lat życia, warto wykazać się rozwagą podczas wyboru ochrony dla dziecka – zaznacza.

Okulary dla dziecka powinny mieć wszystkie niezbędne filtry i być odpowiednio dobrane w salonie optycznym. – U dziecka idealnie sprawdzą się też inteligentne soczewki fotochromowe, zapewniając mu ochronę przed światłem zarówno w pomieszczeniach, jak i podczas aktywności na zewnątrz - dodaje.

Przed wyjściem na spacer z dzieckiem nie można zapominać o nakryciu głowy z daszkiem i unikać przebywania na słońcu w godzinach największego nasłonecznienia.

To, co jemy ma też wpływ na kondycję naszych oczu

Równie istotna w ochronie oczu przed słońcem jest dieta obfitująca w dwa składniki - zeaksantynę i luteinę, które stanowią swoistą ochronę oczu przed działaniem promieniowania UV.

– Dlatego w jadłospisie nie powinno zabraknąć produktów bogatych w luteinę, np.: szpinaku, żółtek jaj, jarmużu, papryki, sałaty czy brokułów. Zeaksantynę można znaleźć m.in. w awokado i nektarynkach. Korzystny wpływ na nasze oczy ma także witamina A, która chroni oczy przed niekorzystnym działaniem wolnych rodników. Jej świetnym źródłem są marchew, papryka, jarmuż czy szpinak – mówi Dominika Olkowska.

Wymienia też inne składniki odżywcze (witaminy i minerały), które są potrzebne, aby narząd wzroku prawidłowo funkcjonował: Są nimi:

• witamina C, która wzmacnia naczynia krwionośne i jest odpowiedzialna za odżywianie tkanek w oku,
• witamina E, która w dużej ilości obecna jest m.in. w orzechach i olejach roślinnych,
• cynk, miedź i selen – w te minerały są bogate owoce morza, fasola.

- W ciągu całego roku, zwłaszcza latem powinniśmy również pamiętać o odpowiednim nawadnianiu organizmu. Woda ma zbawienny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu, w tym oczu. Odpowiednio zapewniona podaż wody, będzie chronić przed nadmiernym wysychaniem powierzchni oka, regulując skład i ilość filmu łzowego, złagodzi skutki ZSO i do tego pozytywnie wpływa na redukcję zmęczonych oczu, objawiających się m.in. przekrwieniem spojówek – zaleca.

Dominika Olkowska - Optometrysta, Country Training & Education Manager z firmy Essilor Group Poland, Baltics & Ukraine

Absolwentka optometrii klinicznej Salus University – Pennsylvania College of Optometry, USA.

Absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, II Wydział Lekarski.

Uczestniczka międzynarodowych szkoleń i konferencji m.in. w USA, w Czechach, na Węgrzech, w Wielkiej Brytanii.

Uczestniczka szkolenia organizowanego przez American Academy of Optometry w Chicago 2017 r., San Antonio, TX 2018 r., a także Orlando 2019.

Ukończyła dwuletni kurs terapii widzenia na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.Specjalizuje się w korekcji wad refrakcji (Krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm, prezbiopia) i aplikacji soczewek kontaktowych (sferycznych, torycznych i multifocalnych), szczególnie interesuje się zastosowaniem komórek macierzystych w leczeniu schorzeń oczu.

Dyplomowany optometrysta i psycholog.

Anna Tłustochowicz

Konsultacja: Dominika Olkowska