Objawy PIMS-TS widać w jamie ustnej. To powinno szczególnie niepokoić

PIMS-TS czyli dziecięcy wieloukładowy zespół zapalny, dotyka część dzieci, które chorowały na COVID-19. Daje określone objawy, które – jak wynika z najnowszych obserwacji – mogą również występować w jamie ustnej. Na co powinni zwrócić uwagę opiekunowie?

Dzieci z zespołem PIMS-TS przybywa – z danych zgromadzonych w rejestrze dostępnym w serwisie pimsudzieci.pl wynika, że w Polsce zachorowało już ponad pół tysiąca najmłodszych pacjentów. Zespół ten ma ścisły związek z zakażeniem koronawirusem i najczęściej występuje u dzieci pomiędzy 5 a 12 rokiem życia. Wśród nich dominują chłopcy, stanowiąc aż 63 proc. wszystkich przypadków.

PIMS-TS rozwija się zwykle od 2 do 4 tygodni od zakażenia koronawirusem (również, jeśli infekcja przebiega bezobjawowo). Najczęściej objawia się gorączką (utrzymującą się 5 dni i dłużej), której towarzyszą dolegliwości ze strony układu pokarmowego (ból brzucha, nudności, wymioty i biegunka), a także narastające zmęczenie. Część dzieci narzeka na wysypkę, bóle gardła, głowy i karku, obrzęki dłoni i stóp, zapalenie spojówek. 

– U najmłodszych pacjentów, którzy chorowali na COVID-19, może dojść do poważnych zaburzeń układu odpornościowego prowadzących do niewydolności wielu narządów – serca, nerek, wątroby czy narządu ruchu. PIMS-TS daje objawy podobne do choroby Kawasakiego, zapalenia wyrostka robaczkowego, czy wstrząsu septycznego, stąd ważne jest właściwe i jak najszybsze postawienie diagnozy oraz niezwłoczne rozpoczęcie odpowiedniego leczenia w warunkach szpitalnych – wyjaśnia dr n.  med. Marta Sobczyńska, pediatra, Kierownik Działu Szpitalnych Standardów Medycznych w Szpitalu Medicover.

Okazuje się jednak, że PIMS-TS może również dawać objawy w obrębie jamy ustnej. Badania, opublikowane na łamach Advances in Oral and Maxillofacial Surgery, zbierające dane m.in. z amerykańskich szpitali, wskazują na kilkanaście różnych symptomów, które powinny zaniepokoić rodziców dzieci, zwłaszcza, jeśli wiadomo, że niedawno chorowały one na COVID-19.

– Badania, jakie stale napływają m.in. ze Stanów Zjednoczonych, wskazują na obszary w jamie ustnej, w których najczęściej pojawiają się zmiany mogące świadczyć o rozwijającym się PIMS-TS. Jak wynika z analiz, bardzo często obejmują one wargi i język, ale także pojawiają się w innych miejscach błony śluzową wewnątrz jamy ustnej – wylicza lek. dent. Magdalena Kabat, pedodontka z Medicover Stomatologia Rzeczpospolitej w Warszawie.

– U najmłodszych dotkniętych PIMS-TS zaobserwowano m.in. objawy zapalenia warg, tj. silne zaczerwienienie ust, ich obrzęk, spierzchnięcie i spękanie. Często wzmiankuje się także o zmianach na języku. PIMS-owi towarzyszy np. język geograficzny, czyli łagodne jego zapalenie. Typowe dla tego symptomu są czerwone, wędrujące plamy z jasną otoczką, przypominające zarysy państw na mapie, stąd też nazwa tej przypadłości – tłumaczy ekspertka.

–  W badaniach jako symptom PIMS-TS pojawia się także język pęknięty czy język truskawkowy, typowy dla choroby Kawasaki, której symptomy są zbieżne z dziecięcym wieloukładowym zespołem zapalnym. W tym przypadku język staje się intensywnie czerwony, a jego brodawki przerośnięte, przez co przypominają z wyglądu ziarenka truskawki. Pojawiają się również owrzodzenia jamy ustnej i różnego rodzaju zapalenia dziąseł – dodaje.

– W niewielkiej grupie chorujących dzieci, ok. 2%, obserwuje się kandydozę, czyli infekcję grzybami z rodziny candidasis, zwłaszcza candidiasis pseudomembranacea, czyli kandydozy rzekomobłoniastej. W tym przypadku na powierzchni języka pojawiają się charakterystyczne miękkie, białe wykwity, które przypominają kożuch z mleka. Taka infekcja ma charakter oportunistyczny i pojawia się w momencie, kiedy układ odpornościowy dziecka jest osłabiony – wyjaśnia dr Kabat.

Badania wskazują, że częstotliwość występowania zmian jest różna i zależy indywidualnie od przypadku. Z obserwacji przeprowadzonych w USA, a opublikowanych na łamach eClinical Medicine wynika, że zapalenie warg obserwuje się nawet u 32 proc. dzieci z PIMS-TS. U 4,7 proc. z kolei dochodzi do opuchlizny języka.  

Z kolei badania opublikowane na łamach Clinic in Dermatology wskazują, że zmiany obejmujące wargi, a także błonę śluzową jamy ustnej dotykają nawet 87 proc. pacjentów z dziecięcym wieloukładowym zespołem zapalnym. 

– Na dziś trudno jednoznacznie stwierdzić, czy każda zmiana w obrębie jamy ustnej związana jest z PIMS-TS i jest wprost symptomem tej choroby, czy wynika z przechorowanego COVID-19 i osłabionej odporności. Badania w tym zakresie wciąż trwają. Wszystko jednak wskazuje na to, że zmiany w obrębie języka i warg związane są z PIMS-TS – mówi lek. dent. Magdalena Kabat.

– Bez względu na wszystko, pojawiające się dolegliwości w okolicach jamy ustnej powinny zaalarmować rodziców, zwłaszcza, jeśli dziecko było zainfekowane koronawirusem i miało lub nie miało objawów COVID-19. Niezależnie od tego, czy pojawiają się inne symptomy PIMS-TS takie jak np. gorączka i bóle brzucha, konieczne jest jak najszybsze zbadanie takich zmian u pediatry lub u dentysty – dodaje ekspertka. A co może wskazywać na chorobę? – O PIMS-TS możemy mówić, gdy zaobserwowane objawy mają związek z przebytym COVID-19, co potwierdza dodatni wynik testu RT-PCR lub szybkiego testu antygenowego w kierunku SARS-CoV-2 wykonanego podczas infekcji (choć ujemny wynik nie wyklucza PIMS-TS!), badanie serologiczne na obecność przeciwciał przeciwko SARS-CoV-2 oraz istotną i udokumentowaną ekspozycję na COVID-19 w okresie ostatnich 4-8 tygodni – wyjaśnia dr n. med. Marta Sobczyńska ze Szpitala Medicover.

Katarzyna Hubicz