Nowe uprawnienia dla pielęgniarek i położnych. Będą mogły kierować na te badania

Rozszerzenie kompetencji pielęgniarek i położnych w zakresie wystawiania skierowań na badania diagnostyczne może zmniejszyć kryzys w opiece zdrowotnej w Polsce. Jednym z najnowszych kroków w tym kierunku jest projekt rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia, przewidujący rozszerzenie katalogu badań diagnostycznych, na które będą mogły kierować pielęgniarki i położne (oraz pielęgniarze i położni).

Nowy projekt Ministerstwa Zdrowia 

Do konsultacji trafił projekt nowelizacji rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia dotyczącego wykazu

• substancji czynnych zawartych w lekach
• środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego
• wyrobów medycznych, które mogą być ordynowane przez pielęgniarki i położne
• wykazu badań diagnostycznych, na które pielęgniarki i położne będą mogły wystawiać skierowania.

Na jakie badania pielęgniarki będą mogły wystawiać skierowania

Jaki jest zakres proponowanych zmian? Projekt rozporządzenia zmieniającego dotychczasowy wykaz badań, na które pielęgniarki i położne (oraz pielęgniarze i położni) mogą kierować pacjentów, zakłada rozszerzenie katalogu badań biochemicznych i immunochemicznych w surowicy krwi (załącznik nr 4, lp. 2), m.in. o:

• Hormon tyreotropowy (TSH) – istotny w diagnostyce chorób tarczycy.
• Aminotransferaza alaninowa (ALAT)
• Aminotransferaza asparaginianowa (ASPAT) – markery funkcji wątroby.
• GGTP (gammaglutamylotranspeptydaza) – enzym wątrobowy, pomocny m.in. w różnicowaniu przyczyn hiperbilirubinemii.
• PSA całkowite – badanie przesiewowe w kierunku raka prostaty u mężczyzn.
• Lipoproteina A – nowoczesny wskaźnik ryzyka sercowo-naczyniowego.
• Umożliwienie położnym – a nie tylko pielęgniarkom – wystawiania skierowań na badania lipidogramu (Cholesterol całkowity, LDL-cholesterol, HDL-cholesterol, trójglicerydy)

Ważne badania mężczyzn 40+. Potrzebujesz przeglądu przynajmniej raz w roku

Zobacz galerię 9 zdjęć

Po co zmiany w uprawnieniach pielęgniarek i położnych?

Zmiana ma na celu ujednolicenie przepisów z aktualizowanym rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 24 września 2013 r. dotyczącym świadczeń gwarantowanych z zakresu POZ.

Ponadto celem jest dostosowanie kompetencji pielęgniarek i położnych do nowych świadczeń w ramach POZ, m.in. programu Moje zdrowie – Bilans Zdrowia Osoby Dorosłej.

Dzięki wdrożeniu zmian są szanse na zwiększenie efektywności pracy zespołów medycznych – dzięki skróceniu ścieżki diagnostycznej, redukcji obciążeń lekarzy POZ oraz lepszej dostępności badań przesiewowych.

Pielęgniarki i położne, uzyskując możliwość zlecania konkretnych badań, zyskują realny wpływ na proces diagnostyczno-terapeutyczny, co będzie korzystne dla pacjentów. Nowe uprawnienia umożliwią:

• Wczesne wykrywanie zaburzeń metabolicznych (dyslipidemia, insulinooporność, niewydolność wątroby).
• Szybszą identyfikację problemów hormonalnych, m.in. niedoczynności tarczycy.
• Monitorowanie pacjentów z grup ryzyka – szczególnie w populacji dorosłych mężczyzn (PSA).
• Samodzielne prowadzenie bilansów zdrowia i udział w profilaktyce chorób przewlekłych.

Co trzeba zrobić, żeby zwiększyć zakres kompetencji pielęgniarek i położnych

Rozszerzenie kompetencji diagnostycznych wzmacnia profesjonalną tożsamość pielęgniarek i położnych, pod warunkiem odpowiedniego przygotowania merytorycznego, w tym znajomości zasad interpretacji wyników badań.

Oprócz tego niezbędne są umiejętności właściwej kwalifikacji pacjenta do badania. Całość procedur wymaga ścisłej współpracy interdyscyplinarnej z lekarzami oraz dokumentowania świadczeń w sposób zgodny z przepisami.

Wprowadzenie takich zmian wiąże się z koniecznością odpowiedniego wsparcia edukacyjnego i organizacyjnego – m.in. aktualizacji programów kształcenia, dostępu do szkoleń oraz jednoznacznych wytycznych praktyki. Kluczowe będzie więc zapewnienie, by rozszerzenie kompetencji szło w parze z odpowiednią edukacją i systemowym wsparciem.

Katarzyna Głuszak