Nocne duchy i zmory spędzają ci sen z powiek? Winne mogą być te przypadłości

Jeśli wierzysz w zjawiska paranormalne, możesz nie być zaskoczony, gdy usłyszysz historie o zmarłych bliskich pojawiających się w nocy, ogromnych "eksplozjach" słyszanych, gdy ktoś zasypia i innych osobliwych zdarzeniach. Wielu z nas przytrafiły się sytuacje, których nie dało się zwyczajnie wyjaśnić. Oto, co nauka mówi o duchach i innych nocnych "dziwach".

Czy da się wyjaśnić niewyjaśnione?

Ujrzenie dziwnej postaci, wyczuwanie czyjejś obecności, zmienione otoczenie - wiele z takich doświadczeń wydarza się w trakcie leżenia w łóżku. Może im towarzyszyć uczucie "przyklejenia" do materaca lub całkowitej niezdolności do poruszenia ciałem.

Nic dziwnego, że ludzie, którzy doświadczają takich rzeczy, mogą je interpretować jako zjawiska paranormalne. Za niektóre tego typu sytuacje może odpowiadać jednak paraliż senny, czyli doświadczenie, które da się racjonalnie wytłumaczyć.

Paraliż senny 

Kiedy śpimy, przechodzimy przez różne fazy snu. Noc zaczynamy od snu bez szybkich ruchów gałek ocznych (NREM). Później przechodzimy do snu z szybkim ruchem gałek ocznych (REM). Podczas snu REM najprawdopodobniej mamy żywe sny. Na tym etapie jesteśmy również sparaliżowani, być może jako mechanizm bezpieczeństwa, który ma powstrzymać nas przed aktywnym uczestnictwem w snach.

Podczas paraliżu sennego cechy snu REM są kontynuowane w czasie czuwania. W takiej sytuacji można poczuć się przebudzonym, jednak mogą to być halucynacje przypominające sen, którym towarzyszyć będą trudności z poruszaniem się. To doświadczenie jest dość powszechne i występuje u około 8 proc. osób. 

Niektórzy badacze uważają, że wyjaśnia to wiele przypadków "zjawisk paranormalnych". Informacje o paraliżu sennym w końcu przenikają do świadomości społecznej.

Zespół eksplodującej głowy 

Badacze snu próbujący znaleźć dowody naukowe na dziwne doświadczenia w czasie spania, zwracają także uwagę na przeżywanie w nocy ogromnych eksplozji, których po prostu nie da się wytłumaczyć. Nic nie wskazuje na to, że przewrócił się mebel, nikt nie gra na gitarze elektrycznej obok głowy.

To również może być powiązane z naszym snem. Termin "syndrom eksplodującej głowy" ukuty stosunkowo niedawno przez neurologa JMS Pearce opisuje sytuację, kiedy zasypiamy, a część mózgu zaangażowana w świadomość zazwyczaj zaczyna hamować zdolność poruszania się, widzenia i słyszenia. Kiedy we śnie doświadczamy "huku”, może to być spowodowane opóźnieniem tego procesu.

Podobnie jak w przypadku paraliżu sennego, zjawisko to jest nadal niedostatecznie zbadane. 

Prekognitywne sny

Prekognitywne sny to sytuacje, gdy na przykład śnimy o przyjacielu, którego nie widzieliśmy od lat, tylko po to, by zadzwonił do nas już następnego dnia. To także nauka może wyjaśnić. Odwołując się do pracy Johna Allena Paulosa, która koncentruje się na prawdopodobieństwach wyjaśnia, że coś takiego rzeczywiście może się zdarzyć.

Chochliki i upiory

Pewna 70-latka, która mieszkała sama, opowiedziała o tym, że przez długie lata była przekonana, że w jej domu mieszka duch, chochlik duszący ją w nocy. Były to sytuacje, które sprawiały, że dosłownie "zastygała". Poznanie naukowych wyjaśnień zapewniło jej ogromny komfort i nie wierzy już w paranormalne zjawiska.

Poszerzanie świadomości na temat różnych, teoretycznie niewytłumaczalnych zjawisk, może pomóc w zmniejszeniu lęku przed nimi, a także uchronić przed ich doświadczaniem. 

Marcelina Dzięciołowska