Niski poziom cynku może zwiastować pobyt w szpitalu. Chodzi o groźną chorobę płuc

Bakteryjne zapalenia płuc to wciąż duże wyzwanie dla świata medycyny. Jednym z przykładów jest próba zwalczenia szczepu Acinetobacter baumannii. Naukowcy podkreślają, że ze względu na wielolekową oporność bakterii leczenie pacjentów jest utrudnione. Najnowsze badania wskazują, że osoby z niedoborem cynku są bardziej narażone na konsekwencje kontaktu z patogenem.

Badania opublikowane 15 listopada 2024 roku na łamach Nature Microbiology wskazują na związek pomiędzy brakiem właściwego poziomu cynku w organizmie a chorobą płuc wywołaną przez Acinetobacter baumannii. Naukowcy wskazują, że pomocą w leczeniu może być wykorzystanie określonych przeciwciał zatwierdzonych wcześniej przez FDA.

Niedobory cynku a zapalenie płuc. Nowe odkrycie zaskakującej korelacji

Prof. Eric P. Skaar z Wydziału Patologii, Mikrobiologii i Immunologii, Centrum Medycznego Uniwersytetu Vanderbilt w Nashville, a także dr Lauren D. Palmer, z Katedry Mikrobiologii i Immunologii, Uniwersytetu Illinois w Chicago, wraz z zespołem przeprowadzili badania, z których wynika, że niedobory cynku są powiązane z bakteryjnym zapaleniem płuc wywołanym przez Acinetobacter baumannii. 

Do celów badawczych wykorzystano mysie modele z niedoborem wspomnianego pierwiastka. Z obserwacji wynikało, że te konkretne osobniki cechowało większe obciążenie bakterii w płucach. Co więcej, Acinetobacter baumannii rozprzestrzeniała się do śledziony i gryzonie te częściej zdychały z powodu zakażenia, aniżeli myszy z odpowiednim poziomem cynku w diecie.

Dodatkowo ustalono, że myszy z niedoborem produkowały więcej prozapalnej cytokiny interleukiny IL-13 w trakcie rozwijającej się infekcji płuc. Naukowcy zaznaczają, że kiedy podali gryzoniom przeciwciała anty-IL-13 udało się uchronić zwierzęta przed śmiercią z powodu zakażenia Acinetobacter baumannii.

To odkrycie wskazuje na możliwość stosowania terapii anty-IL-13 u pacjentów z niedoborem cynku i zapaleniem płuc wywołanym przez A. baumannii jako części spersonalizowanego podejścia terapeutycznego

 - wyjaśnił prof. Eric P. Skaar.

Niemniej warto podkreślić, że choć nowe doniesienia są obiecujące, to wciąż obejmują etap przedkliniczny. A zatem, aby ustalić, czy faktycznie stosowanie wspomnianych przeciwciał, może pomóc w leczeniu bakteryjnego zapalenia płuc wśród pacjentów z niedoborem cynku, konieczne jest przeprowadzanie badań na ludziach.

Gdzie najczęściej spotykamy Acinetobacter baumannii?

Naukowcy wskazują, że Acinetobacter baumannii to wciąż dominujący patogen w zakażeniach związanych z opieką zdrowotną. A co gorsza bakteria ta wykazuje dużą odporność i zdolność dostosowania się do różnych środowisk, przez co szybko się rozprzestrzenia.

Choroby spowodowane przez bakterię najczęściej należą do tzw. zakażeń poszpitalnych (w ciągu 14 dni od wypisu), czy wewnątrzszpitalnym (w ciągu 48h od momentu przyjęcia). W grę wchodzą głównie pacjenci, wymagający wielu zabiegów, w tym osoby przebywające na Oddziale Intensywnej Terapii (OIOM).

Specjaliści podkreślają rolę wzmożonej higieny wśród personelu medycznego oraz stosowanie odpowiednich środków sanitarnych, a także wzmocnienie świadomości na temat zagrożenia, jakim jest Acinetobacter baumannii.

Zobacz galerię 6 zdjęć

Niedobór cynku, a choroby. Dlaczego to tak niebezpieczne?

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wskazuje, że prawie 20% ludzi jest narażona na niedobór cynku. Taki stan z kolei może upośledzać odporność i jest głównym czynnikiem ryzyka zapalenia płuc. WHO dodaje, że to za sprawą niedoboru tego pierwiastka pojawia się wiele niebezpiecznych chorób i dochodzi do zgonów.

Z kolei International Food Policy Research Institute wskazuje, że cynk odgrywa kluczową rolę w znacznej liczbie krytycznych funkcji życiowych. Jest niezbędnym mikroskładnikiem odżywczym w celu prawidłowego funkcjonowania szlaków metabolicznych, ekspresji genów, mechanizmów obronnych organizmu, czy funkcji hormonalnych, a to tylko kilka przykładów jego roli.

Znaczny niedobór cynku może powodować takie zaburzenia i choroby jak:

• zahamowanie wzrostu,
• osłabiona odporność,
• choroby skóry,
• zaburzenia procesów poznawczych,
• anoreksja,
• biegunki,
• ostre infekcje górnych dróg oddechowych (zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli),
• ostry przebieg cukrzycy typu 2,
• choroby układu sercowo-naczyniowego.

WHO podkreśla, że tylko z powodu zapalenia płuc umiera każdego roku znacznie więcej dzieci niż z powodu AIDS, malarii, czy odry razem wziętych. Liczba zgonów przekracza nawet 2 mln rocznie. 

Niektóre badania naukowe sugerują, że suplementacja cynkiem może zmniejszyć liczbę epizodów i ciężkość przypadków zapalenia oskrzelików i zapalenia płuc

 - dodaje WHO.

Światowa Organizacja Zdrowia wyjaśnia, że na niedobory cynku w szczególności narażone są osoby niedożywione lub o niskim statusie materialnym, ale i seniorzy, którzy często mają problemy z apetytem, albo sięgają po mało urozmaiconą dietę i osoby o obniżonej odporności w tym dzieci. 

Mechanizmem odpowiadającym za to, że niedobór cynku sprzyja bakteryjnemu zapaleniu płuc jest choćby fakt wskazany w badaniach opublikowanych w ubiegłym roku na łamach Nationale Institute Of Medicine. 

Wynika z nich, że brak cennego pierwiastka potęguje stany zapalne, wywołane obecnością patogenu przyczyniając się do chorób płuc. Wbrew pozorom nie chodzi wyłącznie o bakterie, naukowcy wskazali w badaniach na pył organiczny obecny w rolnictwie, który w połączeniu z niedoborem cynku przyczyniał się do zmniejszenia funkcji płuc i narażenia m.in. na POChP.

Jak uzupełnić niedobory cynku?

Dzienne zapotrzebowanie na cynk w przypadku dorosłych wynosi od 15 do 20 mg, a u kobiet w trakcie ciąży i w okresie karmienia piersią wzrasta do 25 mg na dobę. Za normę poziomu cynku we krwi uznaje się takie wartości jak: 

• u osób dorosłych 11–18 µmol/l (70–120 µg/dl),
• u dzieci 11–24 µmol/l (70–160 µg/dl).

Cynk można znaleźć w wielu produktach, a zatem zanim zdecydujemy się na suplementację, warto dokładnie przeanalizować codzienne nawyki żywieniowe. Przykładowe źródła cynku to:

• wątróbka,
• jajka,
• produkty pełnoziarniste,
• słonecznik,
• sezam,
• pestki dyni,
• rośliny strączkowe,
• warzywa kapustne (kalafior, brokuł, brukselka, kapusta),
• kakao,
• natka pietruszki,
• tofu.

Należy pamiętać, że cynk odgrywa ważną rolę w wydzielaniu insuliny i homeostazie glukozy, a jego niski poziom wiąże się z cięższym przebiegiem cukrzycy typu 2. Poziom cynku wpływa również na metabolizm lipidów, co może zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. 

Magdalena Siraga