Nieoczekiwany sposób ochrony przed demencją. Pomóc mogą znane leki

Demencja jest ogromnym wyzwaniem XXI wieku. Powodem jest choćby fakt, że żyjemy coraz dłużej i społeczeństwo się starzeje, a leku na tę przypadłość nie ma. Ostatnie badania wskazują jednak, że niektóre popularne leki, a nawet szczepionki mogą zredukować ryzyko.

Minimalizowanie ryzyka demencji zależy także od czynników środowiskowych. Naukowcy na przestrzeni ostatnich lat wykazali, że stosowanie diety śródziemnomorskiej, utrzymanie aktywności fizycznej i społecznej oraz stały wysiłek umysłowy zwiększają szansę na to, że uda się uniknąć demencji. Tym razem jednak naukowcy z Cambridge przeanalizowali, jak na mózg wpływają m.in. antybiotyki.

Antybiotyki ochronią przed demencją?

21 stycznia 2025 roku na łamach Alzheimer Association opublikowano najnowsze badania, których celem było ustalenie powiązań pomiędzy lekami na receptę a ryzykiem demencji. W tym celu przeanalizowano dane 130 mln osób, a wśród nich mln osób miało demencję. 

Po zidentyfikowaniu potencjalnych powiązań między lekami a ryzykiem demencji w kolejnym kroku dokonano systematycznego przeglądu 14 badań, aby lepiej zrozumieć zaobserwowane korelacje.

Zdaniem autorów badań wyniki analizy sugerują, że zarówno antybiotyki, leki przeciwzapalne jak i leki przeciwwirusowe były związane z mniejszym ryzykiem występowanie demencji. Co więcej, naukowcy wskazują, że dostrzegli także związek pomiędzy stosowaniem szczepionki przeciwko zapaleniu wątroby typu A, durowi brzusznemu, czy błonicy a niższym ryzykiem demencji.

Nie ustalono jednak jaki był okres przyjmowania poszczególnych leków i jak często były one przepisywane konkretnej osobie w ciągu całego życia. Dlatego konieczne jest przeprowadzenie kolejnych badań, których celem będzie dokładne ustalenie czynników redukujących ryzyko.

Jak leki na receptę chronią mózg?

Naukowcy z Cambrigde wskazują, że powiązanie pomiędzy stosowaniem leków na receptę i szczepionek a zmniejszeniem ryzyka demencji może wynikać z faktu, że preparaty te redukują stan zapalny i wspomagają organizm w kontrolowaniu infekcji. To z kolei wpływa na stan mózgu.

Autorzy badań dodają, że ich ustalenia potwierdzają dotychczasowe teorie, że popularne typy demencji mogą wystąpić na skutek infekcji wirusowych lub bakteryjnych. Z kolei część z nich trwa czasem od kilku dni, do nawet kilku tygodni co może spowodować poważne uszkodzenia mózgu.

Powodem tej zależności pomiędzy infekcją a mózgiem jest to, że w czasie choroby zwiększa się aktywność immunologiczna. Choć organizm angażuje wówczas siły obronne, by pozbyć się patogenów, to jednocześnie ten stan może uszkadzać komórki obecne w mózgu, prowadząc do zakłóceń połączeń nerwowych a tym samym przyspieszać zaburzenia pamięci.

Z kolei, kiedy pacjent przyjmuje antybiotyk, lub lek przeciwwirusowy to preparaty te nie tylko wspierają organizm w zwalczaniu infekcji, ale również są w stanie stłumić nadaktywność układu odpornościowego. Natomiast szczepionki działają jak naturalna ochrona przed wystąpieniem choroby, co dodatkowo pozwala uniknąć nadmiernej reakcji immunologicznej. 

Naukowcy podkreślają, że dzięki prowadzonym badaniom ustalono także, że istnieje związek pomiędzy szczepionką przeciwko gruźlicy (BCG) a redukcją ryzyka wystąpienia choroby Alzheimera.

Magdalena Siraga