Niekończący się kaszel aż do wymiotów. Krztusiec wycina z życia na kilka tygodni

Krztusiec, koklusz, czarny kaszel, kaszel studniowy – wraca, a właściwie już wrócił. Choruje coraz więcej osób. Jednocześnie wciąż wiele osób bagatelizuje zagrożenie – nie szczepią dzieci, nie doszczepiają się w dorosłości. Dlaczego warto szczepić się na krztusiec? Choćby dlatego, że przebieg może być naprawdę ciężki, a dla małych dzieci i seniorów śmiertelnie groźny. Jak przebiega krztusiec i jak długo trwa leczenie?

Krztusiec wrócił i zbiera żniwo

Słyszeliście, że krztusiec wraca? Pewnie tak, bo o tym problemie mówi się nie od dzisiaj. Liczba odnotowanych zakażeń wzrasta, a, jak to zwykle bywa, można domniemywać, że nie wszystkie zachorowania są oficjalnie zgłaszane. Czyli realnie tych chorych może być jeszcze więcej.

Co ze szczepieniami przeciwko krztuścowi? Oczywiście takie istnieją, ale osoby dorosłe realnie już nie mają odporności po szczepieniach sprzed lat. Co roku przybywa też, zgodnie z danymi służb sanitarnych, dzieci, które nie są szczepione. A te szczepione też nie są w pełni bezpieczne, bo czasem można zachorować mimo szczepienia. Tak było w przypadku mojego dziecka.

Można zachorować na krztusiec mimo szczepień

Z powodu różnych powikłań okołoporodowych i późniejszych problemów ze zdrowiem, moje dzieci były szczepione niezgodnie z kalendarzem. Jednak do ok. 8 r.ż. udało się „wyrównać” terminy szczepień, w porównaniu z ich rówieśnikami.

Aktualnie dzieci chorują co jakiś czas, jak większość dzieci i młodzieży w wieku szkolnym: niekiedy dolegliwości rota- lub norowirusowe, jedno z dzieci dwukrotnie przechodziło już covid. Drugie, co ciekawe, nigdy nie zaraziło się covidem, mimo przebywania z chorymi domownikami. Ale, jak się okazuje, odporność to taka niejednoznaczna sprawa i można być osobą dość odporną na niektóre zakażenia, ale ulegać innym chorobom. Takim, jak krztusiec.

Kaszel krztuścowy - bardzo silny, aż do wymiotów

Jak przebiega krztusiec? Jeśli myślicie, że to „silny kaszel”, to teraz wyobraźcie sobie coś o wiele razy silniejszego niż najsilniejszy kaszel, z jakim mieliście do czynienia. Kaszel przy krztuścu to charakterystyczne serie kaszlu. U dzieci, szczególnie tych najmłodszych, może być niezbędna hospitalizacja, bo w tych seriach kaszlu dosłownie się duszą, nie mogąc zaczerpnąć oddechu.

Dziecko kaszląc sinieje, kaszle „do odcięcia”. Potem pojawia się odkrztuszanie zalegającej wydzieliny – tylko że w przypadku krztuśca to odkrztuszanie może wyglądać jak wymioty flegmą. Mogą się pojawić też odruchy wymiotne i wymioty treścią pokarmową wskutek silnego kaszlu.

Krztusiec to niezwykle silny, duszący kaszel i wymiotowanie flegmą. I tak całe noce, przez kilka tygodni, bo nocami kaszel krztuścowy szczególnie się nasila. Moje dziecko spędzało noce w pozycji siedzącej, bojąc się położyć, bo wtedy kaszel był jeszcze silniejszy. I z miską na kolanach, bo takie ilości flegmy były odkrztuszane.

Gdy kaszlało, atak kaszlu trwał długo, powodując aż zasinienie twarzy. Brak snu i bezustanny stres, związany z tak silnym duszącym kaszlem, trwały przez dwa tygodnie. Jak na krztusiec – to nie jest zły wynik, bo niektóre osoby kaszlą bardzo mocno jeszcze dłużej.

Krztusiec u dorosłych

Oczywiście, krztusiec może mieć różny przebieg, np. u niektórych dorosłych osób dochodzi przy tym kaszlu do popuszczania moczu, ponoć zdarzają się przypadki pękania żeber. Bywają osoby, które przechodzą go lekko, ale nie można na to liczyć.

Moje dziecko nie przeszło krztuśca lekko, mimo że było po serii szczepień. Jednak ani ja, ani drugie dziecko, szczęśliwie (póki co) nie uległyśmy zakażeniu.

Krztusiec - pierwsze objawy

Jakie są pierwsze objawy krztuśca? Zaczyna się podobnie, jak w przypadku przeziębienia – lekkie pokasływanie. Ale już po kilku dniach ten kaszel trwał całą noc. Test na covid – ujemny. Gorączka – do ok. 38 stopni.

Kaszel ulegał nasileniu, szczególnie nocami, dosłownie nie można było zmrużyć oka, bo stale wybudzał kaszel. Zaordynowane leki nie pomagały, noce były przekaszlane i nieprzespane. Kolejna wizyta u lekarza. Kolejny test na covid – ujemny. Kolejne syropy, leki, nebulizacje – bez efektu.

Jak zrobić test na krztusiec? Czy są testy na krztusiec w aptece? 

Kolejna wizyta i tym razem skierowanie na testy pod kątem krztuśca. To ważne, bo nie istnieją szybkie testy na krztusiec do zrobienia w domu. Nie kupimy testu na krztusiec w aptece.

Krztusiec można wykryć przez badanie przeciwciał z krwi. Ale, co ważne, wyniki testów na krztusiec nie są szybkie, czas oczekiwania na wynik to ok. 5 dni. Z uwagi na charakterystyczne objawy, z jakimi zmagało się moje dziecko, przepisano od razu antybiotyk podawany przy krztuścu, nie czekając na wyniki.

CZYTAJ TEŻ: Zadbaj o odporność przed jesienią. Dietetycy mają kilka ważnych porad

Co ważne, wyniki mogą, szczególnie na początku choroby, wskazywać na to, że … pacjent lub pacjentka nie ma krztuśca. Bo dopiero wraz z rozwojem choroby przybywa przeciwciał. Pierwsze objawy można pomylić z przeziębieniem – „drapanie” w gardle, lekki kaszel, może trochę kataru. Które dziecko czasem nie ma takich objawów? Tylko że potem choroba się nasila, zamiast mijać.

Ile trwa kaszel przy krztuścu? 

Kaszel przy krztuścu może utrzymywać się wiele tygodni – także po wyzdrowieniu, gdy pacjent już nie zaraża. U mojego dziecka doszło do tego osłabienie po chorobie, zdarzyły się zasłabnięcia. Bóle brzucha, po antybiotykoterapii, mimo podawania probiotyków. To wszystko sprawia, że krztusiec eliminuje nas z życia na kilka tygodni, a jego skutki mogą być odczuwane jeszcze wiele tygodni, a nawet miesięcy.

Uprzedzono nas też, że charakterystyczny krztuścowy kaszel może wracać później przy innych infekcjach. Teraz jakikolwiek nieco bardziej intensywny ruch powoduje, że dziecko znowu zaczyna charakterystycznie zanosić się kaszlem. I nie chodzi o jakiś duży wysiłek – wystarczy spacer, parę metrów szybkim krokiem. Ta rekonwalescencja po krztuścu utrudnia też normalne funkcjonowanie.

Znajomi, którzy całą rodziną „zaliczyli” krztusiec, kaszleli potem jeszcze przez kilka miesięcy. Na początku też wielokrotnie wysyłano ich na testy na covid, które łatwiej zrobić, nawet w domu. Badania pod kątem krztuśca wymagają pobrania krwi i badań w laboratorium, bo nie ma szybkich domowych testów na tę chorobę. Mimo to, świadomość tego, czym jest krztusiec, wciąż jest mała i wiele osób szuka prostych szybkich testów na krztusiec w aptekach.

Czy można umrzeć na krztusiec? Liczba zakażeń

Liczbę zakażeń krztuścem w sierpniu oszacowano na 4 tys. We wrześniu dzieci wróciły do szkół, więc możemy spodziewać się dalszego przyrostu. Rok 2024 mówi się o ok. 13 tys. przypadków. W ubiegłym roku, w skali tych samych miesięcy, tych przypadków było 527. To pokazuje skalę wzrostu liczby zakażeń. Podobne przyrosty odnotowują wszystkie kraje europejskie.

W czerwcu w Polsce zmarło na krztusiec niedawno narodzone dziecko, w chwili śmierci miało miesiąc. Choroba jest szczególnie niebezpieczna dla niemowląt i seniorów, ale również dla osób z obniżoną odpornością, np. z powodu niektórych schorzeń albo leczenia immunosupresyjnego.

Czy krztusiec to wirus czy bakteria? Krztusiec - drogi zakażenia 

Krztusiec (koklusz), tzw. stu dniowy kaszel, czarny kaszel, to choroba bakteryjna, a nie wirusowa. Chorobę wywołuje Bordetella pertussis, pałeczka krztuśca. Produkowana przez nią toksyna powoduje martwicę nabłonka dróg oddechowych. To powoduje silny kaszel i zaburzenia wydzielania śluzu.

Krztuścem można zarazić się przez kontakt z chorym, szczególnie gdy kaszle lub kicha. Przez lata krztusiec był chorobą zapomnianą, bo wyeliminowały go powszechne szczepienia. Dlatego tak istotne są szczepienia dzieci i, o czym zapominamy, regularne doszczepianie osób dorosłych.

Katarzyna Głuszak, redaktorka