Niedobór witaminy D, B12 i magnezu. Osoby z tą chorobą powinny częściej wykonywać badania krwi
Cukrzyca to choroba metaboliczna, która wymaga od pacjenta nie tylko przyjmowania określonych leków, ale przede wszystkim wykluczenia z diety produktów o wysokim indeksie glikemicznym. To z kolei sprawia, że łatwo wpaść w pułapkę niedoborów. Najnowszy przegląd badań wykazał, że ponad połowa chorych boryka się z takimi konsekwencjami. Dietetyczka kliniczna Paulina Szymczak w rozmowie z Poradnikiem Zdrowie wskazuje, jak zapobiec takiej sytuacji.
29 stycznia 2025 roku na łamach British Journal of Medicine Nutrition Prevention & Health opublikowano systematyczny przegląd badań, którego celem była ocena, jak często wśród chorych na cukrzycę typu 2 występują określone niedobory. Wyniki wskazują, że pacjenci powinni częściej wykonywać badania krwi, by ocenić czy nie potrzebują uzupełnić niektórych witamin, czy minerałów, aby zmniejszyć ryzyko powikłań, czy rozwoju cukrzycy.
Cukrzyca typu 2 a niedobory. Wykonaj badania krwi
Autorami wspomnianej metaanalizy byli naukowcy z International Institute of Health Management Research University w Indiach. Pod uwagę wzięli 132 badania, w których w sumie udział wzięło 52 501 uczestników. Były to zarówno kobiety jak i mężczyźni o zróżnicowanym pochodzeniu etnicznym. Wszyscy mieli ukończone 18 lat i byli chorzy na cukrzycę typu 2. U części występowały powikłania, u innych nie.
Analizowane dane stanowiły badania wykonane na przełomie od 1998 do 2023 roku. Warto podkreślić, że pochodziły z różnych krajów, dzięki czemu naukowcy mieli możliwość oceny w perspektywie globalnej.
Wyniki wykazały, że ponad 45% uczestników miało niedobory wielu mikroelementów. W grupie osób z cukrzycą powikłaną odnotowano 40-procentowe niedobory. Ustalono, że tego rodzaju problem częściej dotyczył kobiet aniżeli mężczyzn. Natomiast tym, co zwróciło największą uwagę badaczy, był fakt, że najczęściej występującym niedoborem wśród chorych na cukrzycę typu 2 były zbyt niski poziom witaminy D. Oszacowano, że dotyczył aż 60% badanych.
Na drugim miejscu uplasował się niedobór magnezu. Tę przypadłość zauważono u 42% pacjentów z cukrzycą typu 2. Dodatkowo okazało się, że osoby z cukrzycą leczone metforminą, czyli najpopularniejszą substancją czynną stosowaną w leczeniu tej metabolicznej przypadłości, mają niedobory witaminy B12. Zależność potwierdzono w przypadku 29% uczestników.
Niedobory w cukrzycy. Dietetyczka zdradza jak im zapobiec
Choć ustalono, że u chorych na cukrzycę typu 2 występują poważne niedobory, to jednak badacze podkreślają, że nie są w stanie ocenić, co było pierwsze, choroba czy niedobory. Powodem jest choćby fakt, że niewłaściwe poziomy witaminy D, czy B12 są powszechnym problemem także u ludzi zdrowych.
Szacuje się nawet, że 40-80% ludzi z krajów rozwiniętych ma niedobór witaminy B12. A co więcej ponad połowa z nas nie przyjmuje wystarczającej ilości magnezu. A zatem istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że opisane niedobory nie są konsekwencją cukrzycy typu 2, ale były już obecne u uczestników przed wystąpieniem choroby.
Dietetyczka kliniczna Paulina Szymczak w rozmowie z Poradnikiem Zdrowie wyjaśnia, że u osób z cukrzycą często występują wspomniane niedobory witaminy D. A to z kolei może wpływać na właściwe funkcjonowanie trzustki i produkcję insuliny.
Dlatego ważna jest nie tylko regularna ekspozycja na słońce, ale również spożywanie tłustych ryb morskich, jaj oraz wzbogaconych produktów mlecznych. Specjalistka odniosła się również do niewystarczającego poziomu witaminy B12.
Stosowanie metforminy, powszechnego leku w terapii cukrzycy typu 2, może prowadzić do niedoboru witaminy B12. Objawy takiego niedoboru to m.in. osłabienie, mrowienie czy problemy neurologiczne. Dobrym źródłem B12 są produkty odzwierzęce: mięso, ryby, nabiał i jaja. W razie potrzeby warto monitorować poziom tej witaminy i rozważyć suplementację
- wyjaśnia.
W kontekście wspomnianego mięsa warto jednak pamiętać, że w przypadku chorych na cukrzycę typu 2 wybieramy raczej chude mięso, a wykluczamy czerwone, ponieważ zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Kolejną kwestią jest wspomniany niedobór magnezu. Paulina Szymczak wyjaśnia, że jego braki mogą zaburzać metabolizm glukozy i insuliny. Dlatego ważne jest, aby w diecie osoby chorej na cukrzycę nie zabrakło odpowiednich składników.
Źródła magnezu to m.in. zielone warzywa liściaste, orzechy, pestki, rośliny strączkowe i pełnoziarniste produkty zbożowe. Osoby z cukrzycą często mają większe zapotrzebowanie na magnez, dlatego w niektórych przypadkach warto rozważyć jego suplementację po konsultacji z dietetykiem
- podkreśla.
Specjalistka dodaje również, że dzięki regularnym badaniom krwi dietetyk jest w stanie indywidualnie dostosować dietę lub zalecić suplementację. Dlatego warto zadbać o zdrowie kompleksowo.
Konsekwencje niedoborów. Czym grozi brak witamin i minerałów?
Niedobory zarówno u osób zdrowych jak i chorych wiążą się z szeregiem objawów i zagrożeń. Niemniej w przypadku osób z cukrzycą typu 2 należy w sposób szczególny zadbać, by nie dochodziło do takich sytuacji. Zacznijmy od witaminy B12. Jej niedobory sprawiają, że pojawia się uczucie zmęczenia, częściej przetłuszcza się cera i skóra głowy, pacjent może być rozdrażniony, nerwowy, mieć problemy z pamięcią, a nawet skłonności do depresji.
Jeśli jednak weźmiemy pod uwagę osobę z cukrzycą typu 2, niedobory witaminy B12 może przyczyniać się do rozwoju choroby, ale także zwiększać ryzyko wystąpienia neuropatii układu krążenia. Warto podkreślić, że Polskie Towarzystwo Diabetologiczne rekomenduje suplementację witaminy B12 u pacjentów, którzy od dłuższego czasu leczeni są metforminą i u których badania laboratoryjne wykazały niedobory.
Z kolei jeśli chodzi o niedobory witaminy D, metaanaliza opublikowana przez American Diabetes Association sugeruje, że niewystarczająca ilość witaminy D oraz wapnia może utrudniać kontrolę glikemii. Dlatego suplementacja obu składników odżywczych może być konieczna w celu optymalizacji metabolizmu glukozy.
Z kolei niedobory magnezu u chorych na cukrzycę typu 2 wiążą się z wyższymi stężeniami glukozy na czczo, hemoglobiną glikowaną lub wyższymi wskaźnikami insulinooporności.
Podsumowując, należy nie tylko zadbać o właściwą dietę, ale przede wszystkim wykonywać badania krwi, aby ocenić, czy chorobie nie towarzyszą niedobory, które mogą wpływać na jej przebieg.
Podcasty
Playlisty tematyczne
