Nie zawsze badanie cytologiczne daje prawdziwy wynik. Zobacz, od czego to zależy

W Polsce w dniu 11 marca 2013 r. Zespół Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego opracował i przyjął wytyczne dotyczące standardu postępowania w gabinetach ginekologicznych pobierających rozmaz cytologiczny. Dowiedz się, czego możesz wymagać od lekarza pobierającego materiał do cytologii i jakie procedury obowiązują w Unii Europejskiej.

Prawdziwa rewolucja w diagnostyce raka szyjki macicy dokonała się dzięki opublikowaniu w latach 20-tych XX wieku pracy opisującej zmiany zachodzące w komórkach szyjki macicy. Klasyfikacja oceny preparatów cytologicznych opracowana przez jej autora Georgiosa Papanicolau do dziś znajduje zastosowanie, chociaż w ostatnim okresie stopniowo zastępowana jest przez bardziej nowoczesny i dokładny system klasyfikacji Bethesda.

W chwili obecnej profilaktyka raka szyjki macicy polega na przeprowadzaniu cyklicznie badań cytologicznych oraz stosowaniu szczepionki przeciwko niektórym typom wirusa HPV. Trzeba jednak pamiętać, że szczepienia nie zastąpią wykonywanego regularnie badania cytologicznego. Jego zadaniem jest wykrycie zmian komórkowych w obrębie szyjki macicy, najlepiej we wczesnym stadium, zanim przekształcą się one w komórki nowotworowe.

Możliwość postawienia prawidłowej diagnozy jest w znacznym stopniu zależna od jakości przyrządu użytego do pobrania wymazu z szyjki macicy oraz właściwej techniki pobrania materiału komórkowego.

Kluczową sprawą jest także odpowiednie wyszkolenie lekarza wykonującego badanie cytologiczne. Nie zachowanie odpowiedniego standardu procedury skutkuje brakami w jakości wymazu (np. niewystarczająca liczba komórek, nieczytelny obraz). Zgodnie bowiem z wymaganiami wspominanego wcześniej systemu Bethesda specjalista oceniający preparat cytologiczny powinien jednoznacznie określić, czy zawiera on materiał przydatny do dalszej analizy tj. czy wszystkie elementy komórkowe w preparacie są dobrze zachowane, utrwalone i zabarwione. Ponadto wynik badania powinien zawierać informację o tym, czy obraz cytologiczny jest prawidłowy czy nie (w przypadku wyniku nieprawidłowego wymagane jest scharakteryzowanie stwierdzonych zmian).

Kiedy wynik cytologii może być błędny?

Prawidłowo wykonany wymaz cytologiczny powinien zostać wykonany specjalną szczoteczką, która pobiera materiał komórkowy z całej powierzchni szyjki macicy. Aby wynik badania mógł być wiarygodny, w ocenianym materiale musi znajdować się odpowiednia ilość komórek z kanału szyjki, strefy przejściowej (w tym miejscu najczęściej powstają zmiany nowotworowe) oraz z tarczy szyjki macicy.

W kolejnym etapie komórki rozprowadzane są na szkiełku mikroskopowym i utrwalone. Tutaj także pojawiają się błędy spowodowane nieprawidłowym przeniesieniem materiału, co w konsekwencji może skutkować błędną diagnozą.

Standardem w Europie Zachodniej, USA czy Australii stosowanym także w wielu polskich placówkach jest pobieranie cytologii szczoteczką ROVERS CERVEX-BRUSH ze względu na wysoką jakość otrzymanego do badania materiału w stosunku do zamiennych przyrządów.