Nie zasłaniasz w nocy okna w sypialni? To może zwiększać ryzyko cukrzycy

Sztuczne światło, emitowane przez miejskie latarnie i witryny sklepowe, zaburza nasz cykl dobowy wpływając na pory posiłków i poziom glukozy we krwi. To z kolei może być jedną z przyczyn insulinooporności oraz cukrzycy. Do takiego wniosku doszli naukowcy z Chin.

Cukrzyca typu 2 to przewlekła choroba metaboliczna, związana z zaburzeniami kontroli poziomu glukozy we krwi. Liczba jej przypadków stale rośnie, co ma związek przede wszystkim z niewłaściwą dietą - nadmiernym spożyciem cukru i produktów wysoko przetworzonych, prowadzącym do nadwagi i otyłości.

Chińscy badacze dowodzą, że wzrost zachorowania na cukrzycę może mieć również związek ze sztucznym światłem, na jakie jesteśmy narażeni każdej nocy.

Sztuczne światło w nocy nie jest obojętne dla ludzi

24-godzinny cykl dnia i nocy na Ziemi sprawił, że większość organizmów - w tym ludzie - funkcjonuje według cyklu okołodobowego, zsynchronizowanego z naturalną porą światła i ciemności. Zgodnie z nim idziemy spać, gdy robi się ciemno, a budzimy się, gdy świeci słońce.

Ten cykl zmieniło "zanieczyszczenie światem" - nieraz jest ono tak intensywne, że dotyka nie tylko mieszkańców dużych miast, ale również przedmieść, wiosek, a nawet parków leśnych. I ma określone skutki: badania dowiodły, że zmiana rytmu okołodobowego w przypadku zwierząt doprowadza do ich przedwczesnej śmierci, powodując utratę różnorodności biologicznej.

Sztuczne światło nie jest również obojętne dla ludzi. Mimo, że póki co niewiele jest jeszcze badań na ten temat, wyniki tych, które już są, dowodzą, że osoby pracujące na nocne zmiany są narażone na większe ryzyko choroby niedokrwiennej serca. Inne badania z kolei wykazały, że ekspozycja na nocne lampy zwiększa prawdopodobieństwo nadwagi (o 13 proc.) i otyłości (o 22 proc.), a wraz ze wzrostem jego natężenia rośnie również skurczowe ciśnienie krwi i poziom "złego" cholesterolu LDL.

Miejskie światła mogą zwiększać ryzyko cukrzycy

Okazuje się również, że narażenie na sztuczne światło w nocy może zwiększać ryzyko cukrzycy - i to aż o 28 proc. Do takiego wniosku doszli autorzy najnowszego badania, naukowcy z Szanghajskiego Instytutu Chorób Endokrynologicznych i Metabolicznych Szpitala Ruijin Szkoły Medycznej Uniwersytetu Jiaotong w Szanghaju.

Praca objęła populację chińską - w Chinach cukrzyca stanowi ogromny problem zdrowia publicznego, gdyż liczba jej przypadków gwałtownie rośnie. Bardzo szybka urbanizacja kraju i gwałtowny rozwój gospodarczy spowodowały również - zdaniem badaczy - "dramatyczny wzrost oświetlenia miejskiego", na którego działanie narażona jest ogromna liczba osób. W dodatku wielu Chińczyków bardzo długo pracuje, pozostając poza domem do późna, co naraża ich na działanie sztucznego światła, zaburza rytm dnia i nocy, wpływa również na pory spożywania posiłków.

Naukowcy postanowili zbadać, do  jakiego stopnia sztuczne światło w nocy może być czynnikiem ryzyka cukrzycy. Badanie objęło 98 658 osób dorosłych z całego kraju, zrekrutowanych ze 162 ośrodków badawczych, którzy w obecnym miejscu zamieszkania przebywali co najmniej przez pół roku. Narażenie na działanie sztucznego światła oceniano na podstawie danych satelitarnych. 

Każdy z uczestników przeszedł wywiad medyczny i został zbadany - obliczono BMI, pobrano również próbki w krwi na czczo i po posiłku w celu oznaczenia poziomu glukozy i hemoglobiny glikowanej (badanie pozwala oznaczyć średni poziom cukru we krwi w ciągu ostatnich trzech miesięcy). Średnia wieku uczestników wynosiła 42,7 lat.

Szczegółowa analiza wykazała, że osoby mieszkające na obszarach, na których w nocy notowano najwyższe natężenie sztucznego światła, były o 28 proc. bardziej narażone na rozwój cukrzycy. Przewlekła ekspozycja na to światło związana była z wyższym poziomem glukozy we krwi, insulinooopornością oraz częstością występowania cukrzycy. Badacze obliczyli, że średnio na każde 42 osoby mieszkające w rejonach o najwyższym poziomie sztucznego światła w nocy przypadał jeden przypadek cukrzycy, który nie wystąpiłby, gdyby ekspozycja na to światło była niższa.

Na podstawie wyników badania naukowcy oszacowali, że ponad 9 milionów przypadków cukrzycy w chińskiej populacji można przypisać ekspozycji na sztuczne światło w nocy - liczba ta może wzrastać wraz z przyspieszającą urbanizacją. Autorzy podkreślają, ze związek ten nie jest tak silny, jak w przypadku lepiej poznanych czynników ryzyka, jednak sam fakt tego, że sztuczne światło w nocy jest wszechobecne, oznacza to, że skala narażenia na cukrzycę całych populacji może być ogromna.

Jak podkreślają, problem ma charakter globalny - szacunkowo ponad 83 proc. ludności całego świata i ponad 99 proc. mieszkańców USA i Europy mieszka na obszarach zanieczyszczonych światłem.

Katarzyna Hubicz