Nie możesz spać, choć ledwo trzymasz się na nogach? Oto przyczyna
Masz za sobą ciężki dzień, a mimo to nie możesz zasnąć? Leżysz w łóżku, czując wyczerpanie, ale sen wciąż nie przychodzi? Taka sytuacja może mieć wiele przyczyn - od codziennych nawyków, przez niewłaściwą dietę, aż po poważniejsze problemy zdrowotne. Dowiedz się, co może być powodem twojej bezsenności i jak sobie z nią radzić.
Nie śpisz mimo zmęczenia?
Wczoraj wieczorem ustawiłam budzik na 6:30, przeczytałam ostatnie strony książki i o 21:30 położyłam się do łóżka. Miałam za sobą trening na siłowni, intensywny dzień pracy, dwugodzinną podróż na spotkanie i z powrotem, a na dziś zaplanowany podobny harmonogram. Mimo to zasnęłam dopiero o 3:00 w nocy. Brzmi znajomo?
Dr Aditi Nerurkar, ekspertka z Harvardu specjalizująca się w stresie, wypaleniu zawodowym, zdrowiu psychicznym i odporności, wyjaśnia, że jedną z głównych przyczyn bezsenności pomimo wyczerpania jest zjawisko znane jako „prokrastynacja snu” (RBP).
Jest to odwlekanie czasu pójścia spać mimo braku czynników zewnętrznych czy zdrowotnych, które uniemożliwiałyby zaśnięcie. Często to próba odzyskania czasu dla siebie - chwil, gdy nikt nie oczekuje uwagi ani wysiłku, niezależnie od tego, czy są to pracodawcy, rodzina czy codzienne obowiązki.
Wiemy, że sen pomaga radzić sobie ze stresem i wypaleniem zawodowym, ale gdy jesteśmy zestresowani i wypaleni, spokojny sen jest jedną z pierwszych rzeczy, których nam brakuje
- wyjaśnia ekspertka.
To błędne koło: codzienny stres sprawia, że trudno zasnąć, a niewyspanie tylko potęguje stres kolejnego dnia, co znów prowadzi do bezsenności.
Jak rozpoznać, że możesz mieć RBP? Oto kluczowe objawy:
- chodzenie spać późno - choć wiesz, że powinnaś położyć się wcześniej, niemal każdej nocy odwlekasz moment snu,
- zmęczenie bez chęci snu - czujesz się wyczerpany, ale zamiast iść spać, wolisz poświęcić czas na swoje przyjemności,
- nieproduktywne zajęcia - spędzasz godziny na przeglądaniu mediów społecznościowych, oglądaniu seriali czy graniu w gry, które nie przynoszą większej wartości,
- poranny żal - budzisz się zmęczony i odczuwasz wyrzuty sumienia z powodu decyzji podjętych poprzedniej nocy.
Jak wygrać z prokrastynacją snu?
Dr Nerurkara ma świadomość, że bardzo wiele osób tkwi w błędnym kole prokrastynacji snu i nie wie, jak przełamać ten cykl. Zaproponowała kilka sposobów, które mogą pomóc w poradzeniu sobie z tendencją odkładania snu na później:
- rób „przerwy dla mózgu” - kilka razy dziennie przeznacz 2-5 minut na mentalny reset, by oderwać się od codziennych stresów i obowiązków, nawet 10-sekundowe pauzy, według badań, mogą pozytywnie wpłynąć na uwagę, pamięć i zdolności poznawcze,
- dbaj o siebie - znajdź czas na przyjemne aktywności, dzięki którym będziesz mniej skłonny do odkładania snu, by odzyskać czas „dla siebie”
- trzymaj się stałych godzin snu - staraj się kłaść spać i wstawać o tej samej porze każdego dnia, także w weekendy,
- wprowadź uspokajające rytuały - przed snem wybierz relaksujące zajęcia, takie jak czytanie, ciepła kąpiel czy medytacja,
- ogranicz korzystanie z urządzeń - ustaw budzik, wyłącz ekran, przygaś światło i wybierz alternatywę dla przeglądania telefonu w łóżku, np. audiobook, muzykę lub dźwięki natury,
- zadbaj o warunki w sypialni - stwórz spokojne środowisko, ciemne, ciche i odpowiednio chłodne.