Mogą doprowadzić do guza mózgu. Ryzyko rośnie nawet czterokrotnie

Glejaki to guzy mózgu, tworzące się z komórek glejowych. Ich przyczyny nie zostały do końca poznane, jednak najnowsze badania sugerują, że jednym z czynników ryzyka rozwoju tego nowotworu może być uraz, który zdarza się stosunkowo często. Naukowcy właśnie odkryli możliwy mechanizm, który wyjaśnia ten związek.

Glejaki są jedną z grup guzów mózgu. U dorosłych są rzadkie, zdecydowanie częściej atakują dzieci, gdyż w mózgach młodych osób komórki glejowe dzielą się intensywniej, większe jest więc ryzyko powstania nowotworu.

Ostatnie odkrycia sugerują, że do powstania glejaka, w tym jego najbardziej agresywnej postaci, jaką jest glejak wielopostaciowy, może przyczynić się uraz głowy.

Po urazie wrasta prawdopodobieństwo rozwoju guza 

To, że uraz głowy może mieć związek z późniejszym rozwojem guza mózgu, sugerowały już inne badania, Jednak dopiero teraz zespół badaczy zidentyfikował możliwy mechanizm, który wyjaśnia, czemu tak się dzieje.

Naukowcy sugerują, że mutacje genetyczne w połączeniu ze stanem zapalnym tkanki mózgowej po urazie zmienia sposób zachowania komórek zwiększając prawdopodobieństwo, że ulegną one przemianie w nowotworowe.

Badaniem kierowała profesor Simona Parrinello z UCL Cancer Institute. Jak wyjaśniła, niedawne odkrycia pokazały, że astrocyty - dojrzałe komórki mózgowe - po uszkodzeniu mogą ponownie zachowywać się jak komórki macierzyste. Prof. Parrinello wraz z zespołem postanowili zbadać, czy ta właściwość oznacza, że będą one zdolne do tworzenia guza po urazie mózgu.

Na modelu mysim dowiedli, że mutacje zachodzące w niektórych genach "współpracują" ze stanem zapalnym mózgu wywołanym ostrym urazem, a to zjawisko nasila się z czasem i zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się guza mózgu.

Ryzyko rośnie, ale nadal jest stosunkowo niewielkie

Poparcia tej tezy zespół szukał wśród ludzi. Naukowcy przeanalizowali elektroniczną dokumentację medyczną ponad 20 tys. osób po urazie mózgu, porównując częstość występowania guza  mózgu z grupą kontrolną, dobraną pod względem wieku, płci i statusu społeczno-ekonomicznego .

Odkryli, że osoby po urazie głowy były w późniejszym życiu niemal czterokrotnie bardziej narażeni na guza mózgu niż ci, którzy takiego urazu nie mieli.

Jak wyjaśniła prof. Parrinello: "W normalnych tkankach zachodzi wiele mutacji, które nie niosą ze sobą żadnych większych skutków. Nasze odkrycia sugerują, że jeśli dojdzie do urazu, tworzy to efekt synergiczny. W młodym wieku mutacje wydają się być trzymane w ryzach nawet po poważnym urazie mózgu. Jednak wraz z upływem czasu stan zapalny narasta w całym mózgu, a najbardziej intensywnie w miejscu wcześniejszego urazu. Po przekroczeniu pewnego progu efekty mutacji mogą być bardziej wyraźne".

Ekspertka podkreśliła jednocześnie, że ryzyko guza mózgu ogólnie jest niskie - szacowane na mniej niż 1 proc. w ciągu całego życia - dlatego nawet po urazie głowy pozostaje stosunkowo niewielkie.

Katarzyna Hubicz