MEDYCZNE KOMPLETY: Atopowe zapalenie skóry u dzieci

- Najczęściej występującą chorobą przewlekłą skóry u małych dzieci jest atopowe zapalenie skóry - mówiła podczas MEDYCZNYCH KOMPLETÓW Poradnikzdrowie.pl dr n. med. Małgorzata Skibińska. Około 20-30 proc. chorych na atopowe zapalenie skóry w dzieciństwie może mieć objawy skórne w wieku dorosłym.

MEDYCZNE KOMPLETY, czyli zorganizowana przez serwis Poradnikzdrowie.pl konferencja naukowa dla studentów uczelni medycznych i lekarzy rozpoczynających praktykę już za nami. Odbyła się ona 16 listopada 2019r. w hotelu Bellotto w Warszawie, a zgromadziła ponad 100 słuchaczy.

Podczas pierwszej odsłony KOMPLETÓW jednym z zagadnień poruszanych był problem chorób skóry u dzieci. Wykłady dotyczące chorób skóry wygłosiła dr n. med. Małgorzata Skibińska, dermatolog i alergolog z ogromnym doświadczeniem w leczeniu najmłodszych pacjentów. Dr Skibińska była przez wiele lat honorowym wykładowcą w University College London, a obecnie jest adiunktem Kliniki Dermatologii, Dermatologii Dziecięcej i Onkologicznej w szpitalu im. Władysława Biegańskiego w Łodzi. Swoją prelekcję Pani Doktor poświęciła atopowemu zapaleniu skóry (AZS), które jest najczęściej występującą przewlekłą chorobą skóry u małych dzieci. - Kiedy dzieci zaczynają chodzić do przedszkola i szkoły najczęściej pojawiają się u nich brodawki wirusowe. Jednak ta choroba ma to do siebie, że stosunkowo łatwo ją wyleczyć– mówiła dr Skibińska.

Atopowe zapalenie skóry jest chorobą przewlekłą, zapalną i nawrotową, której towarzyszy świąd. Zazwyczaj choroba zaczyna się w ciągu pierwszego roku życia (60 proc. pacjentów), u 90 proc. chorych jej objawy pojawiają się do 5. roku życia. Zmiany skórne u pacjentów pojawiają się początkowo na policzkach a w miarę upływu czasu trwania choroby w okolicach zgięciowych. Ciężkie postaci choroby mogą obejmować całe ciało.

Głównymi objawami atopowego zapalenia skóry są suchość skóry, świąd, rumień oraz pogrubienie skóry (tzw. lichenifikacja). Pacjenci z AZS bardzo często mają nadkażenia bakteryjne i wirusowe zmian skórnych. Jeśli zakażenia te są bardzo ciężkie mogą wymagać podania antybiotyku ogólnego bądź leków przeciwwirusowych. Jak leczyć atopowe zapalenie skóry?

AZS leczy się jedynie objawowo. Można stosować glikokortykosteroidy działające przeciwzapalnie, podobnie jak inhibitory kalcyneuryny, ale jest to leczenie okresowe i, jak wspominaliśmy, miejscowe. Najważniejsze jest unikanie czynników drażniących i alergizujących skórę pacjenta oraz właściwa pielęgnacja skóry w tym stosowanie emolientów. - Pacjenci z AZS nie tolerują wełny – przestrzegała przyszłych lekarzy dr Skibińska – Chorobę rozpoznaje się przy użyciu kryteriów Hanifina i Rajki, wśród których mamy 4 kryteria większe (świąd skóry, typowa lokalizacja zmian skórnych (zależna od wieku pacjenta), nawrotowy przebieg choroby oraz występowanie atopii w rodzinie chorych – tłumaczyła doktor.

Aby rozpoznać AZS muszą być spełnione przynajmniej 3 z 4 kryteriów większych oraz co najmniej 3 kryteria mniejsze, wśród których wyróżniamy m.in. łupież biały, nawrotowe zapalenie spojówek, zapalenie czerwieni warg, suchość skóry, rybią łuskę lub rogowacenie przymieszkowe, wczesny wiek wystąpienia zmian, nawracające zakażenia skóry, nieswoisty wyprysk rąk i stóp, zacienienie wokół oczu, świąd skóry po spoceniu oraz nietolerancja pokarmów i wełny.

Wśród najczęstszych powikłań choroby wyróżniamy zmiany zapalne obejmujące ponad 90% powierzchni skóry, nadkażenia bakteryjne, wyprysk opryszczowy oraz mięczak zakaźny – mówiła dr Skibińska – Opiszę Państwu przypadek 2-letniej dziewczynki przyjętej na leczenie z zaostrzeniem objawów atopowego zapalenia skóry. Dziecko „lejące się przez ręce”, ze stanem podgorączkowym i lekko podwyższonym wskaźnikiem zapalnym w badaniu krwi. Dziecko zostało nawodnione, pediatra zalecił antybiotyk. Jednak w nocy pojawił się wyprysk opryszczkowy na całym ciele. Eczema herpeticum to bardzo poważna choroba, będąca groźna dla życia pacjentów. Niezwłocznie włączono do leczenia acyklowir i dzięki temu doszło do szybkiej poprawy stanu pacjentki. Dziecko po kilku dniach można było wypisać do domu. Wyprysk opryszczowy to poważne powikłanie AZS – ostrzegała dr Skibińska przyszłych lekarzy.

Atopowe zapalenie skóry przyszli lekarze powinni umieć odróżnić od innych chorób, które często występują u dzieci z różną częstością. Mowa tu o świerzbie, kontaktowych zapaleniach skóry, grzybicy skóry gładkiej, łuszczycy, chłoniakach skóry, rybiej łusce czy też łojotokowym zapaleniu skóry. To co odróżnia łojotokowe zapalenie skóry od AZS to najczęściej to, że zaczyna się ono w pierwszych tygodniach życia dziecka. Wpływ na wystąpienie łojotokowego zapalenia skóry mogą mieć hormony od matki oraz grzyby drożdżopodobe. Z kolei atopowe zapalenie skóry zazwyczaj ujawnia się po 3. miesiącu życia dziecka i z reguły nie objawia się w okolicy pieluszkowej. Zmianom skórnym towarzyszy także świąd i suchość skóry.