Leśnicy ostrzegają przed kolejnym zagrożeniem. "Połowa to ukąszenia na sucho"

Wiosna w pełni. Budząca się do życia przyroda to nie tylko piękne rośliny, ale także fauna. Przykładem są żmije zygzakowate, które właśnie w tym okresie są wyjątkowo aktywne. Leśnicy ostrzegają przed spotkaniem z gadem, a my przypominamy, jak może wyglądać ukąszenie i dla kogo jest ono szczególnie niebezpieczne.

Jadowite węże kojarzą się głównie z tropikami, jednak nie każdy wie, że w Polsce występuje jeden gatunek, którego ukąszenie może skończyć się tragicznie. Mowa o żmii zygzakowatej. Lasy Państwowe ostrzegają, że na szlakach można spotkać te gady, dlatego tak ważne jest zachowanie czujności.

Jadowita żmija zygzakowata. Zachowaj ostrożność

Żmija zygzakowata (łac.Vipera berus) to gad o dość charakterystycznym wyglądzie. Jej ciało osiąga długość nawet 80 cm. Ma nieco walcowaty ogon i wyraźne, wypukłe łuski. Warto jednak wspomnieć, że wygląd samic i samców różni się od siebie. Wspomniany charakterystyczny zygzak to cecha samców, u których łatwiej dostrzec kontrast barw. Ich grzbiet jest szaropopielaty lub srebrzysty. Choć to rzadkość, to jednak można spotkać osobniki o całkiem czarnym kolorze. 

Pracownicy Nadleśnictwa Lidzbark ostrzegają, że właśnie wiosną można spotkać żmije zygzakowate i już dziś pojawiły się pierwsze okazy. Dlatego należy zachować ostrożność. Istotne jest także to, że żmija nie atakuje samoistnie, a robi to wyłącznie gdy czuje się zagrożona. Dlatego jeśli dojdzie do ukąszenia, to prawdopodobnie przez nieuwagę nadepnięto na jej ogon, albo się wystraszyła i odpowiedziała atakiem.

Leśnicy zaznaczają, by idąc na spacer pamiętać o wysokim obuwiu, które sięga powyżej kostki. Natomiast istotne jest także to, że żmije wybierają ciepłe i nasłonecznione miejsca. Przez co można spotkać je na piaszczystej ścieżce. Jakiś czas temu opisywaliśmy podobną historię, a ukąszenie wymagało poruszania się na wózku przez kilka miesięcy. Szczegóły znajdziesz TUTAJ.

Żmija zygzakowata - ukąszenie i leczenie

Jad żmii jest toksyczny, stąd ukąszenie może skończyć się wymiotami, gorączką, dużym obrzękiem, w miejscu wbicia zębów jadowych, a także uszkodzeniem tkanek, wybroczyny i przeszywający ból. A wszystko dlatego, że obecne w jadzie hialuronidazy wywołują silną reakcję zapalną. Co więcej, zmienia się także krzepliwość krwi w miejscu ukąszenia, co może prowadzić nawet do zatoru płucnego oraz zgonu.

Niemniej na ciężki przebieg po ukąszeniu narażone są głównie dzieci, osoby starsze i z osłabioną odpornością. W pozostałych przypadkach najczęściej kończy się na ograniczeniu sprawności na jakiś czas. Wiele zależy od tego, jaką dawkę jadu wstrzyknął gad i jak szybko zostanie podana surowica. 

Leczenie polega na przyjmowaniu antytoksyny oraz szerokiej gamy antybiotyków. Pacjent może wymagać hospitalizacji, podczas której wykonywane jest także badanie USG Doppler, by wykluczyć zatorowość w żyłach sąsiadujących w miejscach ukąszenia.

Antidotum na jad żmii. Liczy się czas

Specjaliści podkreślają, że antidotum należy podać w ciągu 24 godzin od ukąszenia przez żmiję, by zdusić w zarodku stan zapalny spowodowany toksyną. Istnieją również suche ukąszenia, czyli pozbawione jadu. Choć przebieg jest łagodniejszy, to nadal może pojawić się obrzęk, ból i zaczerwienienie.

Rozpoznanie ukąszenia przez żmiję nie zawsze jest jednoznaczne. Książkowo na skórze w miejscu ugryzienia powinny pojawić się dwa równoległe punkty, czyli ślady po zębach jadowych. Jednak wystarczy, że gad zaczepił o coś drugim zębem i wbił tylko jeden, by nie mieć pewności, co nas spotkało. 

Dlatego dobrym rozwiązaniem jest test wykonywany przez chirurgów naczyniowych, kiedy istnieje podejrzenie ukąszenia przez żmiję. Jeśli np. doszło do ugryzienia w palec u nogi, czy dłoni, należy przez chwilę mocno uścisnąć skórę w tym miejscu i poczekać aż krew odpłynie. Wówczas łatwiej dostrzec ewentualny, lżej zarysowany drugi punkt, ślad po zębie żmii.

Ukąszenie żmii zygzakowatej. Objawy, których nie wolno lekceważyć

Objawy u każdego pacjenta mogą różnić się od siebie nasileniem i formą. Jednak najbardziej charakterystyczne symptomy to:

• dwa równoległe punkty (ukłucia na skórze),
• obrzęk (szybko narastający),
• silny ból zwłaszcza przy opuszczaniu kończyny,
• spadek ciśnienia krwi,
• przyspieszenie tętna,
• mdłości (nie zawsze),
• wymioty (nie zawsze),
• duszności (nie zawsze),
• zaczerwienienie i zasinienie (ukąszenie z jadem).

Ważne są także okoliczności. Jeśli w zdarzenie miało miejsce w lesie, na łące, czy w miejscu, gdzie są mało uczęszczane ścieżki i drogi w nasłonecznionych miejscach, to powiedz o tym lekarzowi. Pamiętaj, że żmija chowa się także w zaroślach, choć zazwyczaj ucieknie, słysząc, jak się zbliżasz, to są przypadki, kiedy ktoś pada jej ofiarą przez nieuwagę. 

Jeśli zauważysz powyższe objawy, nie zwlekaj i zgłoś się na Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR), pamiętaj, że ważne jest podanie antytoksyny w ciągu 24 godzin, aby usprawnić leczenie i uniknąć powikłań. 

Magdalena Siraga