Leki bez recepty do kupienia z refundacją. Ale na zmiany przyjdzie poczekać

Nowelizacja ustawy o refundacji leków pozwala ministrowi zdrowia na tworzenie listy leków dostępnych bez recepty, które kwalifikują się do refundacji. Ostateczna decyzja o zgłoszeniu leku do refundacji leży w rękach producenta. Te zmiany w przepisach refundacyjnych stanowią znaczący krok naprzód w polityce zdrowotnej, umożliwiając refundację leków OTC.

Zmienione regulacje precyzują mechanizm tworzenia takiej listy refundowanych leków bez recepty, odnosząc się do artykułów 30a i 30b w ustawie o refundacji leków. Nowe zasady zaczynają obowiązywać od 1 listopada i są zgodne z praktyką obowiązującą w kilku krajach europejskich.

Nowe zasady refundacji leków

Jak zaznaczył zastępca ministra zdrowia, Maciej Miłkowski, to producenci farmaceutyczni będą mieć wybór, czy chcą złożyć wnioski, aby ich leki OTC były refundowane. Finansowe zasoby państwa będą wpływały na zakres wdrażania tej nowej polityki. Ta zmiana przepisów wywołała pewne kontrowersje wśród krajowych producentów i dystrybutorów, budząc pytania o to, czy stanie się ona narzędziem do regulacji części rynku, która do tej pory była całkowicie kształtowana przez mechanizmy rynkowe.

W Polsce, w przeciwieństwie do większości krajów europejskich, ceny leków dostępnych bez recepty nie podlegają regulacji. Tylko nieliczne kraje jak Bułgaria, Łotwa, Litwa, Luksemburg i Finlandia nadal utrzymują kontrolę cenową nad lekami OTC.

Obecnie ministerstwo zdrowia kontroluje ceny i marże tylko dla leków refundowanych, podczas gdy pozostałe produkty rynkowe są kształtowane przez popyt i podaż. Pojawienie się refundowanych leków OTC od jednego producenta może wpłynąć na spadek sprzedaży innych leków, co może zmusić konkurencyjne firmy do obniżenia cen.

Jak to działa w innych krajach?

Jeśli chodzi o sytuację w innych krajach, to w większości państw europejskich leki OTC są albo nierefundowane, albo refundowane w ograniczonym zakresie. W Danii, na przykład, refundacja leków OTC jest możliwa tylko w określonych przypadkach, zdefiniowanych przez ministerstwo zdrowia.

W Niemczech zaniechano refundacji leków OTC w 2004 roku ze względów finansowych. Niemniej jednak, istnieje pewien wyjątek: jeśli lek OTC jest uznany za standardową metodę leczenia poważnych chorób, może zostać zrefundowany. Proces ubiegania się o refundację w Niemczech jest jednak kosztowny, z opłatą wynoszącą ponad 10 tysięcy euro.

Obecna lista obejmuje 46 wpisów z konkretnymi zaleceniami. Oto kilka przykładowych substancji i ich zastosowania:

• Kwas acetylosalicylowy (maksymalnie 300 mg na dawkę) jako środek przeciwpłytkowy w leczeniu chorób niedokrwiennych serca, a także po zawałach i udarach, oraz po zabiegach na tętnicach.
• Farmaceutyki antygrzybicze, używane wyłącznie w przypadku infekcji grzybiczych w obrębie jamy ustnej i gardła.
• Cytryniany, stosowane jedynie w leczeniu kamieni w układzie moczowym.
• Wyciąg z liści ginkgo biloba (wodno-acetonowy ekstrakt, standaryzowany, 240 mg na dobę), przeznaczony wyłącznie do terapii otępienia.
• Preparaty z zawartością kwasu salicylowego (minimum 2% kwasu salicylowego) w terapii skórnej jako element leczenia łuszczycy i egzemy hiperkeratotycznej.

Romana Makówka